Embriyo zarının inceltilmesi ya da embriyo tıraşlama, bazı durumlarda in vitro fertilizasyon (IVF) tedavisi ile birlikte uygulanan bir laboratuvar prosedürüdür.

İn vitro fertilizasyonda (tüp bebek tedavisinde) kadın ve erkekten elde edilen üreme hücrelerinin laboratuvar ortamında bir araya getirilerek spontan olarak döllenmesi beklenir.

Bir sperm, yumurtaya nüfuz etmeyi başardığında yumurta döllenmiş olarak kabul edilir. Tüp bebek tedavisi sırasında döllenmiş yumurtalar, 3-6 gün boyunca bölünürken ve embriyoya dönüşürken takip edilir.

Elde edilen iyi kalitedeki embriyo, anne adayının hamile kalmasına yardımcı olmak için uterus içine yerleştirilir veya daha sonra kullanılmak üzere embriyo dondurma işlemi yapılır.

Embriyo gelişirken, zona pellucida adı verilen ve koruyucu bir zar oluşturan hücrelerle çevrilidir. Başarılı bir sonuç elde edebilmek için yumurta zona pellucida’dan ayrılmalı ve rahimin iç astarına tutunmalıdır.

Normalde embriyo büyüdükçe doğal yollarla bu kabuktan kurtulur. Fakat bazen çeşitli nedenlerle bu süreç gerçekleşmez. Bu durumda embriyologlar, embriyonun etrafındaki bariyeri tek bir noktada inceltir veya zayıflatır. ‘Assisted hatching’ olarak da adlandırılan embriyo zarının inceltilmesi, embriyonun kabuğundan çıkma ve rahme başarılı bir şekilde tutunma şansını arttırır.

Embriyo Tıraşlama Nedir?

Embriyo tıraşlama, embriyonun dış kabuğundan kurtulması ve rahme tutunması süreçlerini kolaylaştırmak için IVF’nin (tüp bebek tedavisinin) bir parçası olarak kullanılan medikal bir tekniktir.

Gelişen embriyonun rahim duvarına tutunması ve gelişmeye devam edebilmesi için zona pellucida adı verilen kabuğundan kurtulması gerekir. Doğal bir hamilelikte embriyo, blastokist aşaması olarak bilinen gelişim aşamasına ulaştığında, kabuk incelmeye başlar.

Laboratuvarda elde edilen bazı embriyolar normalden daha sert bir kabuğa sahip olabilir veya kabuktan kurtulma işlemini tamamlamak için gereken enerji gereksinimi için yeterli depoya sahip olmayabilir.

Embriyologlar, embriyo traşlama tekniğiyle bu embriyoların başarılı bir şekilde rahme tutunmasına yardımcı olabilir. İnceltme işlemi, blastokistin tekrar tekrar büzülmesi ve genişletilmesiyle teşvik edilir.

Embriyo Tıraşlama Nasıl Uygulanır?

Embriyo tıraşlama sırasında, embriyonun dış kabuğu zona pellucida, küçük bir delik açılarak yapay olarak zayıflatılır. Bu işlem birkaç farklı şekilde yapılabilir.

Her tekniğin amacı zona pellucidayı zayıflatmak veya delmek olsa da metodolojideki farklılıklar belirgindir. Embriyo tıraşlama için kullanılan farklı yöntemler vardır, bu yöntemler şu şekilde sıralanabilir;

1. Kimyasal tıraşlama: Bu yöntemde tyrode çözeltisi adı verilen asidik bir solüsyon kullanılır. İşlem sırasında solüsyonun kabuğa doğrudan temasını sağlamak için mikro iğne ve embriyonun hareketini sınırlandırmak için özel bir tutma pipeti kullanılır. Asit solüsyonu kabuğu eriterek küçük bir delik açılmasını sağlar. Delik oluşturulduktan sonra, embriyo yıkanır ve tekrar kültür ortamına yerleştirilir ve rahime transfer zamanına kadar tekrar inkübe edilir. Tyrode asit, embriyo tıraşlama için geleneksel olarak kullanılan en yaygın yöntemidir. Ancak gelişmekte olan embriyoya nüfuz etme potansiyeli nedeniyle gittikçe kullanımı azalmaktadır.
2. Lazer destekli tıraşlama: Bu yöntemde kabuğu kırmak için lazer kullanılır. Lazerli tekniğin daha modern bir yaklaşım olduğu söylenebilir. Embriyonun laboratuvar şartlarında büyümesinin 3 veya 5. gününde rahime transferden kısa bir süre önce, özel bir lazer mikroskobu ile embriyonun zona pellucida’sında küçük bir delik açılır. Bu açıklık sayesinde embriyo hücrelerinin uterusun iç katmanına tutunması kolaylaşır.
3. Mekanik tıraşlama: Kısmi zona diseksiyonu, zonada yarık oluşturan mekanik bir yöntemdir. İşlem sırasında embriyo bir tutma pipeti ile sabit tutulur ve zonayı delmek için bir mikro iğne kullanılır. Mikro iğne ile zonaya yumuşak bir basınç uygulanarak küçük bir delik açılır. Daha sonra embriyo yeniden konumlandırılır ve işlem tekrarlanır. Bu şekilde kabukta çapraz, çizgi şekilde bir açıklık elde edilir.
4. Delme: Delme yönteminde, konik bir açıklık oluşturmak için titreşimli hareketler kullanılır.
5. Kabuğun genişlemesi: Bu teknikle, zona pellucida dışarıdan kırılmaz. Bunun yerine kabuğun hemen altına genişlemeye neden olması için hidrostatik basınç verilir.

Kabuk, embriyonun canlı bir parçası olmadığından, bu dış yapıya nüfuz etmek neredeyse hiçbir tehdit oluşturmaz. Çalışmalar, lazer teknolojisi kullanılarak yapılan embriyo tıraşlamanın, kimyasal yolla yapılandan üstün olduğunu göstermektedir.

Lazer teknolojisi çok daha fazla hassasiyet sağlar ve daha hızlı yapılır, böylece embriyoların transferden önce işleme maruz kalma süresini kısaltır. Lazer ayrıca embriyologların aşırı ısıya maruz kalmasını önler ve böylece embriyo için pek çok riskini ortadan kaldırmalarını sağlar.

Embriyo Tıraşlama Neden Yapılır?

Embriyonun zona pellucida adlı kabuktan çıkması başarılı bir hamilelik için önemli bir gerekliliktir. Bununla birlikte, bazı embriyolar kendi başlarına bu kabuktan çıkamaz.

Böyle durumlar için ‘assisted hatching’ faydalı olabilir. Embriyo zarının inceltilmesi, özellikle in vitro fertilizasyon (IVF) döngülerinde başarısız olanlar dahil olmak üzere, sonuçların başarısız olduğu hastalarda klinik gebelik oranlarını iyileştirdiğine dair kanıtlar vardır.

Embriyo zarının normalden kalın olduğu durumlarda, rahme tutunma ile ilgili önceden yaşanmış problemlerde ya da genetik tanı için biyopsi gereksinimi varsa tıraşlama tercih edilebilir.

Zona pellucida, donma ile sertleştiği için donmuş ve çözülmüş bir embriyoyu transfer etmeden önce tıraşlama tekniğinin uygulanması başarı oranını artırır.

Embriyo üzerinde preimplantasyon genetik tanı planlanması durumunda döllenmeden sonraki üçüncü günde embriyo tıraşlama, biyopsi yapılmasını kolaylaştırabilir.

Biyopsi sırasında döllenmeden sonraki yaklaşık beşinci günde (blastokist aşaması) embriyonun trofektoderm adı verilen dış hücrelerinden küçük bir miktar doku alınır. Trofektodermi görmek ve hücreleri çıkarmak, tıraşlanmış embriyoda daha kolaydır.

Embriyo Tıraşlama Kimlere Yapılır?

Embriyo tıraşlama yapılacak adaylar birçok faktöre bağlı olarak belirlenir. Embriyo tıraşlama işleminden yararlanma ihtimali en fazla olan kadınlar:

• 35 yaş üstü hastalar,
• Foliküler faz sırasında yüksek bazal FSH seviyelerine sahip hastalar,
• IVF tekniği kullanımına rağmen gebelik elde edilmesinde tekrarlayan başarısızlıklar,
• Embriyoları alışılmadık derecede kalın zona pellucida’ya sahip hastalar,
• Bölünme hızının yavaş olması nedeniyle embriyoların beklendiği gibi gelişmediği hastalar,
• Dondurulmuş embriyo transferi yapılacaklar.

Embriyo tıraşlama tekniği yıllarca uygulamış ve kötü prognozlu hastalarda gebelik ve doğum oranlarını iyileştirdiği saptanmıştır. Fakat işlemin emin ellerde, uygun teknikle yapılması gerekir.

Embriyo Tıraşlamanın Avantajları Nelerdir?

Embriyo tıraşlama yapılmadan önce tüp bebek tedavisine rağmen gebelik elde edilemeyen birçok kadında yöntemin uygulanmasıyla birlikte başarılı sonuçlar alınmıştır.

Tıraşlanmış embriyolar, rahme yerleştirildiklerinde normalden bir gün daha önce rahim duvarına tutunur ve daha iyi bir implantasyon şansı elde edilir.

Assisted hatching yumurta zarının kalın olması, yumurtanın rahme tutunamaması gibi bazı durumlarda hamilelik oranlarını artırabilir. Ek olarak, çeşitli çalışmalarla embriyo tıraşlama yönteminin 35 yaş üstü kadınlarda IVF veya ICSI sonrası gebelik oranlarının artırılmasında yararı gösterilmiştir. Özellikle lazer yöntemi ile yapılan embriyo tıraşlama sonrası olumlu sonuçlar elde edildiği vurgulanmaktadır.

Embriyo tıraşlamanın çoğul gebelik ihtimalini artırdığı düşünülse de yapılan son çalışmalarda tıraşlamanın lazer yöntemi ile yapıldığı 35 yaş üstü kadınlarda çoğul gebelik oranlarında anlamlı bir fark gözlenmemiştir.

Çoğu ebeveyn embriyo tıraşlama işleminin doğum kusuru riskini artırıp artırmadığını merak eder. Yapılan geniş kapsamlı bir çalışmaya göre, tıraşlama yapılmayan IVF ile karşılaştırıldığında, tıraşlama ile manipüle edilen embriyolarda doğumsal anomali riskinde anlamlı herhangi bir artış olmadığı kanıtlanmıştır.

Elde edilen kanıtlar, assisted hatching tekniklerinin özellikle kötü gidişata sahip hastalarda klinik gebelik oranlarını ciddi oranda iyileştirebileceğini gösterir.

Embriyonun rahme tutunması ve sağlıklı bir şekilde gelişmesini sağlamak için EMMA & ALICE Testi gibi yöntemler de kullanılabilmektedir.

Tüp bebek tedavisiyle ilgili tüm sorularınız için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.