Tıp dünyasının yardımcı üreme teknikleri konusundaki bilgilerinin artması ve teknolojik imkanlardaki gelişme sayesinde tüp bebek tedavisinde büyük ilerleme kaydedilmiştir.

Çok sayıda çiftin bebek sahibi olmasını sağlayan tüp bebek işleminin başarılı bir şekilde tamamlanmasında etkili olan çeşitli faktörler vardır.

Bu faktörler arasında; işlemde kullanılan yumurta ve spermin kalitesi, yumurtalık stimülasyonunun doğru bir şekilde yapılması, embriyo kalitesi, rahmin embriyoyu kabul etme zamanı gibi durumlar yer alır.

Embriyo Ne Demektir?

Embriyo, döllenme sonucu oluşan zigotun arka arkaya geçirdiği bölünmeler sonucu oluşturduğu yapıdır. Embriyo, ilerleyen dönemde bebeği oluşturacak tüm yapıların öncülü olarak düşünülebilir.

In Vitro Fertilizasyon (IVF) ya da halk arasında bilinen adıyla tüp bebek yönteminde, kadından yumurta ve erkekten sperm alınır.

Alınan bu yumurta ve sperm laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenir. Döllenme sonucunda zigot oluşur. Zigot art arda hücre bölünmeleri geçirerek embriyo halini alır.

Embriyo laboratuvar ortamında uygun şartlarda gelişime bırakılır. Embriyo transfere hazır hale geldiğinde rahme nakledilerek tüp bebek işlemi tamamlanır.

Normal şartlarda döllenme, kadın üreme sisteminde yer alan fallop tüplerinde gerçekleşir. Döllenme sonucu oluşan zigot rahme doğru inmeye başlar.

Bu iniş esnasında zigot bölünür ve rahme ulaştığında blastosist aşamasına gelmiş embriyo halini alır. ‘Blastosist ne demek?’ sorusu sık karşılaşılan bir sorudur.

Blastosist, içerisinde sıvı dolu bir kısım da olan 60-100 hücreli bir embriyodur. Bu embriyo, rahme implante olabilmek yani tutunabilmek için uygun bir yapıdır.

Dolayısıyla rahme tutunmanın düzgün bir şekilde gerçekleşmesi ve gebeliğin devam edebilmesi için embriyonun blastosist evresindeyken rahme ulaşması gerekir. Rahme tutunan blastosist hem fetüsü hem de fetüsü besleyecek plasentanın oluşmasını sağlar.

Tüp bebek işleminde de rahim implantasyonun başarılı bir şekilde gerçekleşmesi için embriyo blastosist evresine gelene kadar laboratuvar ortamında gelişmeye bırakılır.

‘Tüp bebekte embriyo gelişimi neden durur?’ sorusunun pek çok cevabı vardır. Embriyolojik gelişim için gerekli genlerde oluşan sorunlar gelişimin durmasına neden olabilir. Ortam sıcaklığı, nemi, pH’ı gibi çevresel faktörler de embriyo gelişiminin durmasına yol açabilir.

Embriyo transferi ile ilgili ‘Tüp bebekte üçüncü gün mü beşinci gün mü daha başarılı olur?’ benzeri sorular, yazının devamında açıklanmıştır.

Tüp bebek yaptıran hastalarımızın hikayelerini izlemek için tıklayın.

3. Gün Embriyosu Ne Demektir, Kaç Hücreli Olur?

Döllenmeden sonraki 3. günde oluşmuş olan embriyoya 3. gün embriyosu adı verilir. ‘3. gün embriyo kaç hücreli olur?’ sorusunun cevabı ise ‘6-10 hücreli olur.’ şeklindedir. 3. gün embriyosu, hücre sayısı ve embriyo görünümü baz alınarak sınıflandırılabilir.

Tüp bebek işleminde anne adayından alınan yumurtalar baba adayından alınan spermler ile döllenerek embriyolar oluşturulur. Oluşan embriyolar, laboratuvar ortamında gelişmeye devam ederken belirli aralıklarla kontrole tabi tutulur.

3. gün embriyosu kontrol edilirken embriyodaki hücre sayısının 6-10 arasında olması beklenir. Embriyodaki hücre sayısı için belirlenen ideal sayısı 8’dir.

3. gün embriyosunun hücre sayısını belirlemek görece kolaydır ancak embriyo görünümünü değerlendirmek zor olabilir. Değerlendirmede embriyoyu oluşturan hücrelerin her birinin çekirdeğe sahip olup olmadığı, sitoplazmanın hücrelere eşit dağılıp dağılmadığı gibi parametreler kontrol edilir.

En ideal ve sağlıklı embriyoların seçilmesi tüp bebek işleminin başarısı için oldukça kritiktir. Anne ve baba adayımıza belirli sayıda 3. gün embriyosu varsa ve değerlendirilmesi doğru bir şekilde yapılabiliyorsa en ideal embriyoların seçilip transfer edilmesi mümkündür.

Ancak anne ve baba adayımıza ait çok sayıda embriyomuz varsa ve embriyo kaliteleri birbirine benzer olduğundan en iyi embriyo/embriyolar tam olarak değerlendirilemiyorsa transfer için 5. günü beklemek mantıklı olur.

5. Gün Embriyosu Ne Demektir, Kaç Hücreli Olur?

5. gün embriyosu, döllenmeden sonraki 5. günde oluşan embriyoyu ifade eder. ‘5. gün embriyosu kaç hücreli olur?’ sorusunun cevabı ise ‘60-100 hücreye sahip olur’ şeklindedir.

5. gün embriyosu, ileride fetüsün vücut yapılarını oluşturacak iç hücre kütlesi ve gebeliğin devamı için gerekli plasentayı oluşturan trofektoderm hücrelerinden oluşur.

5. gün embriyosunun çevresi zona pellucida adı verilen bir tabaka ile kaplıdır. Embriyonun rahme tutunması için embriyonun zona pellucida tabakasından kurtulması gerekir.

5. gün embriyosunun derecelendirmesi; iç hücre kitlesi, trofektoderm ve zona pellusida göz önünde bulundurularak yapılır. 5. gün embriyosu blastosist genişlemesine göre 1’den 6’ya kadar derecelendirilir.

1 blastosist gelişiminin erken evrede olduğunu ifade ederken 6 ise embriyodaki trofektodermin hücrelerinin zona pellusidadan tamamen çıktığı durumu ifade eder.

İç hücre kitlesi de A’dan C’ye kadar derecelendirilir. A, iç katmanda pek çok hücrenin bir arada sıkıca paketlendiği ideal durumu ifade ederken C ise az sayıda büyük hücrenin yer aldığı durum için kullanılır.

Trofektoderm hücreleri de yine A, B, C şeklinde derecelendirilir. A, hücrelerin sıkıca bir arada bulunduğu durumu C ise birkaç hücrenin olduğunu tanımlar.

Örnek olarak ‘4AA embriyo ne demek?’ sorusunu açıklamak gerekirse 4, embriyo içerisindeki boşluğun ideal ölçüde olduğunu ve zona pellusidanın inceldiğini; A, iç hücre kütlesinin düzgün yerleştiğini; A, trofektoderm epitelinin sıkıca paketlendiğini gösterir.

‘5. gün embriyosu ne zaman tutunur?’ sorusuyla sıkça karşılaşılır. Tutunma ya da implantasyon transfer gerçekleştikten sonraki 1-2 gün içerisinde gerçekleşir.

5. gün embriyosu tutunma belirtileri; lekelenme şeklinde kanama, karın krampı, memede hassasiyet, yorgunluk, bulantı, şişme, vajinal akıntıda değişim, sık sık idrara gitme ihtiyacı hissetme şeklinde sayılabilir.

“5. gün embriyosu ikiz olur mu?” da sıkça sorulan sorulardandır. Eğer ideal embriyo seçilebilir ve tek embriyo transferi yapılırsa çoğunlukla tekli gebelik görülür.

Ancak iki embriyo transferi yapılırsa ikiz görülme ihtimali yüksektir. Dolayısıyla 5. gün embriyosu ile hamile kalanlar transfer edilen embriyo sayısına göre tekli ya da çoğul gebelik yaşayabilir.

Bununla birlikte düşük sıklıkta da olsa tek yumurta ikizleri görülme olasılığı da bulunmaktadır.

6. Gün Embriyosu Ne Demektir, Kaç Hücreli Olur?

6. gün embriyosu, döllenmeden sonraki 6. günde oluşan embriyoyu ifade eder. 6. gün embriyosu, 5. gün embriyosu ile benzerlik gösterir. Blastosist oluşumu hem 5 hem de 6 günde gerçekleşebilir. Dolayısıyla 6. gün embriyosu da rahme transfer edilerek başarılı bir gebelik elde edilebilir.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.