Gebelikte Riskli Haftalar

Anne adayı ve bebeğin hayatını tehdit eden riskli gebelik, gebelik sırasındaki sağlık problemleri nedeniyle oluşabildiği gibi, gebelik öncesinde var olan sağlık sorunlarından da kaynaklanabilir.

Farklı bir deyişle anne adayının geçmiş gebeliğinden veya mevcut gebeliğinden kaynaklanan risklerin yanı sıra, mevcut sağlık problemleri, fetüse ve doğuma ait riskler de yüksek riskli gebeliğe neden olabilir. Riskli gebelikler, kadın doğum uzmanlığının üst ihtisası olarak tanımlanabilen perinatoloji hekimleri tarafından takip edilir.

Perinatoloji uzmanları 6 yıl süren tıp fakültesini bitirdikten sonra, 4 yıl kadın hastalıkları ve doğum ihtisası yapar ve ardından 3 yıl da perinatoloji yan dalında eğitim alır.

Perinatolog yani riskli gebelik uzmanı, risk faktörü bulunan kişilerin gebeliklerini planladıkları aşamada, gebelik süreci sırasında ve doğumdan sonraki 4 hafta boyunca takip eder.

Böylece anne adayı ve fetüsün sağlık durumunu kontrol altına alınır. Risk taşıyan kişilere uygulanacak yaklaşım belirlenir ve tedavi seçenekleri sunulur. Gebelik riskli dönem konusuna geçmeden önce sıklıkla sorulan “Riskli gebelik nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.

Riskli Gebelik Nedir?

Gebelik doğal bir süreç olmasına rağmen bazı durumlarda anne adaylarının vücudunda istenmeyen sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Anne adayında oluşan rahatsızlıklar, gebeliğin de riske girmesine yol açar.

Gebelikte riskli durumlar, anne adayını ve ister istemez anne karnında gelişimi devam eden bebeği de etkiler. Bu problemler doğum sırasında ve sonrasında oluşabilir. Pek çok sağlık probleminin yanı sıra anne adayının yaşı da gebelikte risk faktörleri arasında yer alır.

Farklı bir deyişle kişi 17 yaşının altında ya da 35 yaşının üstündeyse, gebeliğin risk teşkil etmesi olasıdır. Gebelik öncesinde ve sırasında risk oluşturabilen hastalıkların varlığının saptanması gerekir.

Böylece bebek, sağlıklı bir şekilde dünyaya gelirken, anne adayı da sağlıklı bir şeklide gebelik sürecini tamamlamış olur. Riskli gebeliklerin perinatologlar tarafından takip edilmesi gerekir.

Riskli gebelik uzmanı olarak da tanımlanabilen hekimler, anne adayında var olan hastalığın ilerlemesini durdurabilir, anne ve bebeği riske atmadan hastalığın tedavisini yapabilir.

Riskli Gebelik Nedenleri Nelerdir?

Hamilelikte riskler; gebeliğin başında risk oluşturan etkenler, gebelik öncesi annede bulunan hastalıklar, gebelik sürecinde ortaya çıkan sorunlar ve bebeğe bağlı gebelik sorunları olmak üzere 4 ana gruba ayrılır.

Gebeliğin başında oluşan riskler çoğunlukla 17 yaşının altında ve 35 yaşının üstünde olan kişilerde görülür. Fazla kilolu ya da aşırı zayıf olmak, önceki gebeliklerin erken doğum, ölü doğum gibi nedenlerle sonlanması, akraba evlilikleri, gebelik zehirlenmesi ve çok fazla doğum ya da sezaryen yapmak, gebeliğin başlangıç döneminde oluşan risklerden bazılarıdır.

Gebelik öncesinde, anne adayında bulunan riskler ise psikiyatrik hastalıklar, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları, kalp hastalıkları, epilepsi, hipertansiyon, diyabet ve tiroit hastalıkları gibi rahatsızlıklardan kaynaklanır. Bu gibi hastalıkların varlığı gebelik sırasında ve sonrasında hem anne hem de bebek için hayati risk oluşturabilir.

Riskli gebelik nedenlerinden bir diğeri ise gebelik takibi sırasında ortaya çıkar. Çoğul gebelik varlığı, radyasyona maruz kalmak, ilaç kullanımı, rahim ağzı kısalığı, kanama, su gelmesi, düşük tehlikesi, gebelik zehirlenmesi, gebelik şekeri ve erken doğum tehditleri gibi etkenler devam etmekte olan hamilelik sürecini tehlikeye sokabilir.

Bebeğe bağlı gebelik problemleri ise fetüse ait anomaliler, bebeğin suyunun fazla ya da az olması, gelişme geriliği ve fetal tarama testlerinde saptanan riskler, şeklinde sıralanabilir.

Riskli gebelik belirtileri ise gebelikte var olan risk faktörlerine göre farklılık gösterir. Gebelikte riskli hastalıklar bu şekilde açıklanırken merak edilen sorulardan bir diğeri “Gebelikte riskli aylar hangileridir? şeklindedir.

Gebelikte Riskli Haftalar

Gebelik, doğal bir süreç olmasına rağmen sorunsuz devam eden pek çok gebelikte durum her an değişebilir. Hamilelik sürecinde en riskli dönemlerden biri ilk 12 haftadır.

12. haftanın tamamlanmasının ardından düşük riski azalır. Gebeliğin 20. haftasından sonra ise düşük riski daha da düşer. Gebelikte riskli haftalar bu şekilde açıklanırken, gebeliğin devam ettiği süre boyunca pek çok farklı etkenden dolayı farklı riskler oluşabilir. Bu yüzden düzenli olarak hekim kontrolüne gidilmesi son derece önemlidir.

Gebelikte Riskli İlaçlar

Gebelik riskleri olarak tanımlanabilen bilinçsiz ilaç kullanımı; fetüste, yapısal ya da mental bozukluklara veya gebeliğin ani bir şekilde sonlanmasına neden olabilir. Bu yüzden kişinin ilaç kullanmadan önce mutlaka hekime danışarak onay alması gerekir.

ACE inhibitörleri, antibiyotikler, sara hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar, kemoterapi ilaçları, hormon içerikli ilaçlar, tiroit ilaçları ve hatta ağrı kesiciler gibi pek çok ilaç grubu, gebelikte riskli ilaçlar olarak tanımlanabilir.

Kullanılan tüm ilaçlar, gebelik döneminde kullanılmadan önce hekime danışılmalıdır. Gebelik döneminde farklı rahatsızlıklara bağlı olarak hekime gidildiğinde de kişi mutlaka gebe olduğunu belirtmelidir.

Gebelikte Riskli Yiyecekler

Hamilelik süresince salam, sosis ve sucuk gibi işlenmiş etlerin yanı sıra, çiğ ya da az pişmiş et, tavuk ve deniz ürünlerinin tüketilmesi sakıncalıdır.

Gebelikte riskli yiyecekler arasında, cıva oranı yüksek kabuklu deniz ürünleri, kılıç balığı, uskumru ve kiremit balığı gibi balık çeşitleri bulunur.

Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri, gazlı içecekler, kutu meyve suları, çiğ ya da az pişmiş yumurta gibi besinlerin gebelik süresince tüketilmesi kesinlikle önerilmez.

Hamilelikte riskli bitkiler ve bitki çayları da tüketilmemelidir. Çoğul gebeliği olan anne adaylarının merak ettiği bir diğer soru “İkiz gebelikte riskli haftalar hangileridir?” şeklindedir.

İkiz Gebelik Riskleri

İkiz gebeliği olan anne adaylarının büyük bir kısmı sağlıklı bir doğum gerçekleştir. Ancak hamileliklerde bebek sayısı arttıkça gebelik riski de artar. İkiz gebeliklerin %60’ı 37. haftadan önce doğum ile sonuçlanır. Bebek ne kadar erken dünyaya gelirse yaşama şansı o kadar düşük olur. Bu yüzden çoğul gebeliklerde daha sık hekim kontrolüne gidilmesi gerekebilir.

Üçüz Gebelik Riskleri

Üçüz gebelik riskleri arasında en önemli olanı doğum zamanıdır. Farklı bir deyişle üçüz gebelikler %90 oranında 37. haftadan önce doğumla sonuçlanır.

Üçüz bebeğe hamile olan anne adayları ortalama olarak 33. hafta itibariyle doğum yapar. Çoğul gebeliklerde oluşan bir diğer risk ise bebeğin normal doğum ağırlığına ulaşamadan dünyaya gelmesidir.

Tek bebekler ortalama 3 kg. ağırlığında doğarken bu rakam ikiz gebeliklerde bebek başına ortalama 2.5 kg, üçüz gebeliklerde ise yaklaşık 1.8 kg’dır. Zayıf bebekler solumun sıkıntısı yaşayabilir. Vücutlarındaki yağ dokusu gelişmediği için vücut ısısını ayarlama konusunda zorluk çekebilir.

Riskli Gebelikte Egzersiz

Yüksek riskli gebeliklerde hekime danışılmadan egzersiz yapılmamalıdır. Özellikle çoğul gebelikte hekim, riskli hareketler arasında bulunan koşma, atlama, eğilme gibi eylemlerden uzak durulmasını isteyebilir.

Riskli gebelikte egzersiz, gebelik üzerinde risk oluşturan etkenlere bağlı olarak farklı şekillerde yapılabilse de bazı vakalarda egzersiz yapılması kesinlikle önerilmez.

Riskli gebeliklerde egzersiz yapmadan önce mutlaka hekime danışılmalıdır. Riskli gebeliği olan kişilerin sorduğu sorulardan bir diğeri ise “Riskli gebelikte ilişkiye girilir mi?” şeklindedir.

Riskli Gebelikte İlişkiye Girilir mi?

Riskli gebelikte cinsellik konusu, risk unsuruna bağlı olarak farklı değerlendirilir. Gebeliğin herhangi bir döneminde düşük, erken doğum riski ya da vajinal kanama olması durumunda cinsel ilişkiye girmek yasaklanır. Risk faktörü ortadan kalkana dek cinsel ilişki yasağı devam ettirilir.