Hamilelik Dönemi Boyunca Yapılması Gereken Tüm Testler; Gebelik söz konusu olduğu zaman anne ve baba adaylarının kafasında birçok soru işareti bulunabilir.

Hatta bu sorulardan bazıları oldukça korkutucu da olabilir. Gebelik öncesi ve sırasında yapılan çeşitli testler ile hem bu sorulara yanıt alınabilir hem de erken müdahale şansı doğmuş olur.

Sizin de kafanızda gebelik boyunca hangi testler yapılır, hamilelikte işitme testi yapılır mı, hangi testler ne zaman yaptırılmalı gibi sorular mevcut ise bu soru işaretlerinin giderilmesi adına yazının geri kalanını takip edebilirsiniz.

Hamilelikten (Gebelikten) Önce Yapılması Gereken Testler Nelerdir?

Gebelikten önce özellikle çeşitli kalıtsal rahatsızlıklar açısından riskli olduğu tespit edilen çiftler için çeşitli genetik tanı testlerine başvurulabilir. Genetik testler sayesinde günümüzde bazı genetik rahatsızlıkların görülme oranında önemli düzeyde bir azalma sağlanmıştır.

Ağır seyirli genetik hastalıklar genellikle çocuğun her ebeveyninden bir hastalık taşıyıcısı gen alması nedeniyle meydana gelir. Çekinik (resesif) kalıtım gösteren bu hastalıklarda tek bir hatalı gene sahip olunması halinde hastalık belirtileri ortaya çıkmaz ancak taşıyıcılık söz konusudur.

Baskın (dominant) karakterle kalıtılan genetik rahatsızlıklarda ise sadece tek bir hatalı genin bulunması hastalığın ortaya çıkması için yeterlidir. Bu tarz genetik rahatsızlıklar için riskli kabul edilen bireylerde gebelikten önce yapılması gereken testler oldukça önemlidir.

Genetik testte, gebelik dönemi öncesi bireyin kan örneği alınır ve içerisindeki hücrelerin kalıtım materyalleri yani diğer bir ifade ile DNA ve kromozomları incelenir.

Kistik fibrozis, frajil x sendromu, orak hücreli anemi, Tay-Sachs hastalığı ve SMA (spinal müsküler atrofi) gibi rahatsızlıklar, gebelik öncesi riskli bireylerde genetik test yapılarak risk belirlenebilecek hastalıklar arasında yer alır.

Eğer sizin veya eşinizin ailesinde bu tarz rahatsızlıklardan etkilenen aile bireyleri mevcut ise iki bireyin de genetik test yaptırması önerilir.

Sadece kan veya tükürük örneği kullanılarak gerçekleştirilen bu testler oldukça basit ve zararsızdır. Ancak hiçbir testin sonucunun %100 doğru olamayacağı unutulmamalıdır.

Hamilelik (Gebelik) Döneminde Yapılması Gereken Testler Nelerdir?

Gebelik döneminde yapılması gereken testler genel olarak “prenatal tarama testleri” olarak isimlendirilir. Bu tetkiklerden bazıları fetüsün Down Sendromu gibi spesifik bir kromozom anomalisi rahatsızlığına sahip olup olmadığının ortaya çıkarılmasını sağlar.

Prenatal tarama testleri, rahatsızlıklara dair risk değerlendirilmesini sağlar.

Aynı zamanda gebelik döneminde ortaya çıkabilecek şeker hastalığına (gestasyonel diabetes mellitus) yönelik çeşitli gebelik dönemi tetkikleri de mevcuttur.

Gebeliğin ilk trimesteri (ilk 3 ayı), her iki ebeveyn açısından da heyecanlı zamanlardır. Gebelik döneminde yapılan testlerin başlangıcı da bu süre zarfı içerisindedir. Birinci trimesterde yapılan tetkikler gebeliğin 10. haftası gibi erken bir sürede de uygulanabilir.

Bu testler genellikle ultrasonografi ile görüntüleme ve çeşitli biyokimyasal kan tetkikleridir. Bu testler sayesinde hem bebeğin gelişim düzeyi hem de çeşitli genetik rahatsızlıklar için risk faktörü olup olmadığı değerlendirilebilir. Ultrasonografide ses dalgaları kullanılarak incelenen yapıya dair görüntü elde edilir. Bebeğin boyutu ve pozisyonu çok rahat bir şekilde değerlendirilebilir.

Ense kalınlığı olarak bilinen nukal translusensi testi ikili test kapsamında bebeğin sağlık durumunun değerlendirilebilmesi için oldukça faydalıdır.

Fetusun ense bölgesinde herhangi bir sıvı toplanması olup olmadığının değerlendirildiği bu tetkikte sıvı düzeyinin normalden çok olması fetüsün Down sendromu açısından riskli olduğuna işaret eder.

Görüntüleme yöntemleri dışında anne adayının kanından bakılan çeşitli tetkiklere de başvurulabilir. Human koryonik gonadotropin (hcg) ve gebelik ile ilişkili plazma proteini A (PAPP-A), gebeliğin bu döneminde kromozomal anormalliklerin değerlendirildiği biyokimyasal parametreleri oluşturur.

İkinci trimestere geçildiğinde fetal vücut yapılarının ve gelişiminin daha ayrıntılı olarak değerlendirildiği ultrasonografi incelemelerine başvurulur.

Bu dönemde yapılan kan tetkikleri “dörtlü test” olarak isimlendirilir. Dörtlü testte dört farklı fetal protein düzeyi biyokimyasal olarak değerlendirilir.

Böylelikle fetüste Down sendromu, nöral tüp defekti ya da karın duvarı anormallikleri gibi çeşitli rahatsızlıklara dair risk de değerlendirilmiş olur. Bu rahatsızlıklara ek olarak gebeliğin ikinci trimesterinde dikkat edilmesi gereken bir diğer durumda gestasyonel şeker hastalığıdır.

Bu durumun gebelik dönemi içerisinde meydana gelen ve kişinin gebelik öncesi şeker hastası olması ya da olmaması ile ilişkili olmayan bir durumdur.

Gebelik döneminde şeker hastalığına bağlı kan şekerinin sürekli olarak yüksek kalması, bebeğin normalden daha büyük olmasına yol açarak vajinal yolla doğumu engelleyici özellik gösterebilir. Bu durumun kontrol altına alınması için anne adaylarına standart olarak şeker tarama testleri uygulanmalıdır.

Şekerli sıvı tüketilen ve ardından belirli saat aralıkları ile kan şekerinin ölçülmesine dayanan bu tetkikin sonuçlarının yüksek olması sizde şeker hastalığı geliştiğine veya sınıra yaklaştığına işaret edebilir.

Sonucun bu şekilde olması aynı zamanda 10 yıl içerisinde şeker hastası olabileceğinize de işaret edebileceği unutulmamalıdır. Dolayısıyla bu testi normalin dışında olan bireylerin gebelik sonrası dönemde de düzenli olarak kan şekeri takibini yaptırması önerilir.

Üçüncü trimester tarama testleri, anne adayının genel sağlık durumuna odaklanan ve fetal iyilik halinin sürdürülmesini sağlamaya yöneliktir. Streptococcus agalactiae adı verilen bir bakteri yeni doğan dönemindeki önemli problemlerden biridir.

Yeni doğan bebeklerin bağışıklık sisteminin henüz gelişmemiş olması nedeniyle B grubu streptokok türü bakteriler ciddi seyirli enfeksiyon hastalıklarına neden olabilir.

Bu bakterinin varlığı açısından gerçekleştirilen vajinal tarama testlerine genellikle üçüncü trimesterin son bölümlerinde (34-37. haftalar arası) başvurulur.

Böylelikle tetkik sonucu pozitif gelse bile uygun antibiyotikler kullanılarak bakterinin doğum öncesinde ortadan kaldırılması sağlanabilir. GBS (B grubu streptokok) tarama testi vajinal ve rektal bölgeden sürüntü örneği alınarak gerçekleştirilir.

Gebelik öncesinde ve sırasında gerçekleştirilen tarama testleri hem anne hem de bebek sağlığı hakkındaki önemli bilgi kaynaklarını oluşturur.

Özellikle çeşitli kalıtsal rahatsızlıklar açısından risk grubunda olan bireylerin bu testlere dair uzman hekimlerden detaylı bilgi alması önerilir.