Kısırlık olarak da bilinen infertilitenin çiftler arasında görülme sıklığı, yaklaşık olarak %15 ila %20 oranındadır. Tek bir adet siklusunda, çiftlerin düzenli ve korunmasız olarak cinsel ilişkiye girmesi sonucu gebe kalabilme olasılığı yaklaşık %20’dir.

Bir yıl içinde ise düzenli ve korunmasız cinsel ilişki sonucu kadınların yaklaşık %85’i gebe kalabilmektedir.

Düzenli cinsel ilişkiye rağmen en az 1 yıllık süre içinde kadının gebe kalamaması, kısırlık sebebinin araştırılması için yeterli bir durumdur.

İnfertilite probleminin kaynağı, yaklaşık %40 oranında erkeğe bağlıdır. Yapılan çalışmalar ışığında erkeğe bağlı kısırlığın sonradan oluşabildiği gibi önemli bir kısmının da genetik nedenlere bağlı olduğu görülmüştür.

Bazı erkeklerde kısırlık, üreme fonksiyonunun yetersizliğinden ziyade, benlik hissinde azalma, kendini yetersiz ve suçlu hissetme, eşi ile olan ilişkisinin etkilenmesi gibi sosyal hayatına yansıyacak problemleri de beraberinde getirir.

İnfertil erkeklerin kapsamlı öyküsü dinlenerek cinsel öykü, geçirilmiş çocuk hastalıkları, ameliyatlar, genetik geçiş, geçmişte geçirilen cinsel hastalık, ilaç kullanımı, sigara ve alkol kullanımı varlığı detaylı olarak sorgulanır.

Yapılan laboratuvar testleri sonuçları ve fiziksel muayene uzman hekim tarafından değerlendirilir. Değerlendirmeler sırasında kısırlığın sebepleri tanımlanır ve kişinin mevcut problemine uygun olarak tedavi önerilir.

Erkek İnfertilitesi Nedir?

Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin en az bir yıl süreyle düzenli korunmasız olarak cinsel ilişkiye girmelerine rağmen çocuk sahibi olamamaları, infertilite yani kısırlık olarak tanımlanır. Bu durum erkekten kaynaklanıyor ise erkek infertilitesi olarak adlandırılır.

Erkek fertilitesinin teşhisi için öncelikle uzman hekim tarafından kapsamlı fizik muayene yapılır. Muayene bulgularına ek olarak jinekomasti, sperm kanalları ve varikosel varlığı, vücut tüylerinin durumu, cinsel organın görüntüsü, testislerin torbaya inip inmediği, obezite gibi pek çok durum tetkik edilir. Fizik muayeneden sonra yapılacak ilk iş semen analizidir.

Semen analizi, kısırlık şüphesi ile yaklaşılan erkek hastaların değerlendirilmesinde kullanılan en önemli tetkik olmakla beraber erkek infertilite tanısı için yeterli değildir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği kriterler doğrultusunda, 3 gün cinsel ilişkiye girmemiş erkekten semen örneği alınır ve analiz edilir. Analiz sonucunda ulaşılan veriler ışığında ek laboratuvar testleri ile erkek üreme sistemi ve sperm üretiminden sorumlu testosteron, FSH, LH ve eğer gerekli ise prolaktin, östrojen, tiroid gibi hormonlarının düzeyi incelenir.

Azospermi denilen menide hiç sperm bulunmaması durumunda tıkanıklıktan şüphe ediliyorsa sperm kanallarının durumunu incelemek üzere ultrasonografi yapılır. Tıkanıklık bulunmuyor ise, genetik analiz yapılarak kromozomlar incelenir.

Erkeklerde Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Kısırlık belirtileri nelerdir erkeklerde sorusuna cevap vermek bir hayli zordur. Çünkü kısırlık belirtileri erkek hastalarda çoğunlukla fark edilmez. Bunun sebebi kısırlık için özel bir belirtinin bulunmamasıdır.

En az bir yıl süre ile korunmasız olarak düzenli cinsel ilişkiye girilmesine rağmen, gebelik olmaması durumu, erkeklerde kısırlık belirtileri olarak kabul edilir.

Erkeklerde kısırlık belirtileri nelerdir sorusuna verilebilecek en net cevap budur. Ancak bazı durumlarda testislerde ağrı, şişlik, penis ucundan gelen akıntı gibi farklı bulgular kısırlığa sebep olan bir başka hastalığın belirtisi de olabilir.

Erkeklerde İnfertilite Nedenleri Nelerdir?

Erkeklerde infertilite nedenleri konusunda net bir bilgi verilemese de kısırlığa sebep olacak pek çok neden sayılabilir. Erkek kısırlığının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Geçirilmiş Hastalıklar: Çocukluk döneminde geçirilmiş enfeksiyonların bazıları testisleri tutabilir. Bu hastalıkların başında kabakulak gelir. Kabakulak hastalığını önlemek için çocukluk döneminde aşılanmak oldukça önemlidir. Suçiçeği, kızamık, kızamıkçık ve benzeri yüksek ateşli enfeksiyonlar da spermlerde yapısal bozukluklara yol açabilir.

Aynı zamanda çocukluk döneminde geçirilmiş kanser vakalarında kullanılan ilaçlar ve radyoterapi, sperm oluşumuna engel teşkil edebilir. Tedavi edilmeyen cinsel hastalıklar da erkeklerde infertiliteye yol açabilir.

Bu hastalıklar sperm kanallarında iltihap bulunmasına yol açarak spermin doğal yapısını bozabilirler. Özellikle basitçe tedavi edilen bel soğukluğu azospermiye yol açabilen cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır.

Varikosel: Varikosel erkeklerde görülen kısırlığın en yaygın sebebidir. Tanısı çoğu zaman fizik muayene ile kolayca konabilen bu hastalık için bazı durumlarda ek olarak radyolojik görüntülemeler de gerekebilir.

Testislerde bulunan toplardamarların genişlemesi ile oluşan bu hastalık, ameliyat ile tedavi edilir.

İnmemiş Testis: Tıpta kriptorşidizm olarak tanımlanan, testislerin torbalarına inmemiş olması durumudur. Anne karnındayken vücut içinde yer alan testislerin bir yaşına kadar torbalarına inmesi gerekir.

Eğer bu durum kontrol edilmemiş ya da gözden kaçırılmış ise testisler aşırı ısıya maruz kalarak sperm oluşumunu sağlayamayacak şekilde bozulur ve hatta testis kanseri oluşumuna da zemin hazırlar. Doğal yollardan torbalarına inmeyen testisler cerrahi operasyon ile indirilirler.

Genetik Bozukluk: Menide 5 milyondan az sperm bulunması durumunda genetik bozukluktan şüphelenilebilir. Patojenik Y kromozomu mikrodelesyonlarına bağlı olarak gelişen bu durumda çiftler mikroenjeksiyon, IMSI ve PGD teknikleri ile erkekten alınan sağlıklı spermler sayesinde çocuk sahibi olabilirler.

Ejakülasyon Yokluğu: Bazı ilaçların ve hastalıkların sonucunda erkekte boşalma problemi ortaya çıkabilir. Özellikle şeker hastalığının etkili olduğu bu durumda erkek, doğal yollarla sperm aktaramadığı için gebelik gerçekleşmez. Sağlıklı spermler farklı teknikler ile erkekten alınarak döllenme sağlanabilir.

Azospermi: Erkekten alınan meni örneğinde hiç canlı sperm bulunmaması olarak tanımlanan azosperminin pek çok sebebi bulunmaktadır. Geçirilmiş enfeksiyonlar, kriptorşidizm, hormonal, yapısal ve genetik bozuklukların yanı sıra immünolojik nedenler de azospermiye sebep olabilir.

Azosperminin tıkanıklığa bağlı olan ve olmayan iki ayrı türü bulunur. Tıkanıklığa bağlı olan ejakülasyon yokluğuna sebep olurken, tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi meni içeriğinde hiç sperm bulunmaması durumudur.

Azospermi tanısı konmuş kişilerin, detaylı öyküsü alındıktan sonra fizik muayenesi yapılır. Gerekli durumlarda ek laboratuvar tetkikleri istenir. Azospermi saptanan hastalardan mikroenjeksiyon ile testis ya da epididimden sperm elde edilerek gebelik sağlanır.

İnfertilite Varlığında Hangi Tetkikler Uygulanır?

Dünya Sağlık Örgütü’nün kriterlerine göre iki ile üç ay arayla en az iki kez sperm sayımı tetkiki uygulanır. Klinik hikâye alınırken, boşalma sonrası ağrı, kanlı sperm ve enfeksiyon varlığı, testislerden geçirilen operasyon geçmişinin bulunması, travma gibi infertiliteye sebep olacak durumlar sorgulanır ve fizik muayeneye geçilir.

Fizik muayenede testislerin birinin hacminin yetersiz olması, epididimit enflamasyonu, üretranın iltihaplanması ve anormal prostat bulguları incelenir. Endokrinolojik değerlendirme ile hormon düzeyleri kontrol edilir.

Ultrasonografi ile sperm kanalında tıkanıklık ve kitle varlığı kontrol edilir. Testis biyopsisi ile spermatogenetik yetersizlik sorgulanır.

Erkeklerde Kısırlık Nasıl Tedavi Edilir?

İnfertiliteye sebep olan problem saptandıktan sonra, tanıya uygun olarak uzman hekim tarafından uygun tedavi önerilir. Eğer kişide hormonal bir problem var ise iğne tedavisi uygulanarak sperm üretimi sağlanabilir. Menide 10 milyondan fazla sperm bulunması durumunda aşılama yöntemi uygulanabilir.

Bu yöntem ile alınan sperm içinden ölü hücreler alınarak, sağlıklı sperm sayısı artırılır ve kadının rahmine katater yardımıyla verilir. Üroloji hekimi bazı seçilmiş hastalarda sperm üretimini desteklemek ve kalitesini yükseltmek için ilaç kullanımını önerebilir.

IVF tekniği ile kadından alınan yumurta ile erkeğin spermi tüp içinde birleştirilir. Bir diğer teknik olan ICSI yönteminde ise mikroenjeksiyon ile alınan spermler laboratuvar ortamında incelenir ve sağlıklı spermler seçilerek, kadından alınan yumurtaya yerleştirilir.

Kişiye özel olarak uygulanan bu ve benzeri pek çok tedavi yaklaşımının yanı sıra azospermi hastalarına mikro TESE uygulanabilir. Bu uygulamada genel anestezi altında yapılan operasyon esnasında testisten alınan doku ile sperm elde edilir.

Testis içerisinde yer alan sağlıklı sperm kanalından sperm elde edilir. Bu yöntemle yaklaşık olarak hastaların yarısından sperm elde edilebilmektedir.

Erkek infertilitesine dair tüm sorularınız için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.