Yumurtalık Kisti Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Yumurtalık kistleri çoğunlukla zararsız ve kendiliğinden geçebilen kistler olmasına rağmen bazı türleri sağlık problemlerine yol açabilir. Bu nedenle yumurta kistleri türlerinin ve semptomlarının bilinmesi önemlidir. Siz de “Yumurtalık kisti nasıl geçer?”, “Yumurtalık kisti kaç cm olunca alınır?”, “Yumurtalık kisti adetle nasıl atılır?”, “Yumurtalık kisti nasıl erir?” gibi sıkça sorulan soruların cevaplarını merak ediyorsanız, yazımızda yumurtalık kistleri ile ilgili detaylı bilgiler bulabilirsiniz.

Yumurtalık Kisti Nedir?

Her kadında rahmin iki tarafında badem büyüklüğünde yumurtalık denen yapılar vardır. Menopoza girmemiş olan erişkin bir kadında her ay bu yumurtalıkların birinden yumurta salınır. Over ya da yumurtalık kisti de yumurtalıklarda ya da yumurtalığın yüzeyinde sıvı ile dolu kist gözlenmesi anlamına gelir. Birçok kadında hayatının bazı dönemlerinde yumurtalık kistleri geliştirebilir.

Yumurtalık kistleri çok sık görülmekte olup fonksiyonel ve anormal olmak üzere iki çeşittir. Fonksiyonel kistler, yumurtalığın normal fonksiyonu gereği gelişirler. Genelde anormal kistlerden daha ufak olup tedaviye gerek kalmaksızın kendiliğinden yok olurlar.

Yumurtalık Kisti Neden Olur?

En sık görülen fonksiyonel kistler foliküler ve korpus luteum kistleridir. Foliküler kist, yumurtayı büyüten folikülün büyümesi ve içerisinde sıvı toplanması ile oluşur. Korpus luteum kisti, folikülden yumurta atıldıktan sonra oluşur. Hamilelik oluşmazsa korpus luteum kaybolur. Ancak, bazen bu yapı büyüme gösterir ve içerisinde sıvı veya kan dolu olarak yumurtalıkta yer alır. En sık rastlanan anormal kistler dermoid kistlerdir. Bu kistler yapıları itibariyle deriye benzemekte, bazen içlerinde kemik, kıl ve kıkırdak parçaları bulunabilmektedir. Aşağıda sayılan bazı risk faktörleri yumurtalık kisti nedenleri arasında sayılabilir.

Hormonal Problemler: Hormonal problemler yumurtalık kistine neden olabileceği gibi infertilite (kısırlık) tedavisinde kullanılan klomifen etken maddesi içeren ilaçlar da yumurtalık kisti oluşumunu tetikleyebilir. Bu ilaçlar zaten yumurtlamanın sağlanması için reçete edilen ilaçlar olduğundan kist oluşumu doğal değerlendirilir.

Gebelik: Gebelerde hormonal değişikliklere bağlı olarak yumurtalıklarda kist oluşabilir ve bu kist hamilelik boyunca yumurtalıklarda kalabilir.

Endometriozis: Çikolata kisti olarak da adlandırılan uterus endometrial hücrelerin uterusunuzun dışında büyümesine neden olur. Dokulardan bazıları yumurtalıklarınıza eklenebilir ve bir büyüme oluşturabilir.

Pelvik Enfeksiyon: Yumurtalıklara kadar yayılan pelvik enfeksiyonlar, kistlere neden olabilir.

Yumurtalık Kisti Geçmişi: Daha önce herhangi bir nedenle yumurtalık kisti ameliyatı geçirmiş kişiler, tekrar yumurtalık kisti oluşturmaya daha yatkındır.

Yumurtalık Kisti Belirtileri Nelerdir?

Çoğu yumurtalık kisti rahatsızlık vermez, küçük boyuttadır ve zararsızdır. Bu kistlerin çoğunluğu tedaviye gerek kalmadan birkaç ay içerisinde kendiliğinden kaybolur. Bununla birlikte, bazı yumurtalık kistleri özellikle yırtılmış olanlar çeşitli semptomlara neden olabilir.

Düzensiz ve Ağrılı Adet Görme: Yumurtalık kistlerinde gözlenen en belirgin semptom, düzensiz ve ağrılı adettir. Adet kanaması normalden daha ağır ya da hafif olabilir. Bazı durumlarda adet günü henüz gelmemesine rağmen, hatta adet kanaması bittikten 4-5 gün sonra tekrar kanama başlayabilir.

Pelviste Ağrı: Kist büyüdükçe pelvise baskı yapar bu da ağrıya sebep olabilir. Ağrı sürekli veya aralıklı olarak hissedilebilir. Bazı kişiler ağrıyı egzersiz sonrasında ya da cinsel ilişki sonrasında hissetse de ağrı hep aynı noktada hissedilir. Pelvik bölgede sol tarafta ağrı hissedilmesi sol yumurtalık kisti belirtileri, sağ tarafta ağrı hissedilmesi de sağ yumurtalık kisti belirtileri arasında sayılabilir. Yumurtalık kistinin fazla büyümesi durumunda torsiyon denen ve kan akımının kesilmesine neden olan durum ortaya çıkabilir. Bu duruma şiddetli ağrılar eşlik edebilir.

Şişkinlik Hissi: Şişkinlik hissi yumurtalık kistlerinde çok bildirilen bir şikayettir. Bazı kadınlar kilo aldığını zannedip bu önemli belirtiyi atlayabilirler. Eğer sadece midenizde bir şişkinlik hissediyor ama genel kilonuzda bir değişiklik görmüyorsanız, şişkinliğiniz hiçbir şekilde geçmiyorsa, bu yumurtalık kisti belirtisi olabilir. Kistlerin boyutları büyüdükçe şişkinlik problemi de artacaktır.

Uyluk ya da Sırt Ağrısı: Daha az sıklıkta rastlanan bu belirtide kist bazen fazla büyüdüğü zaman yerleştiği yere bağlı olarak pelvisin arka tarafından geçen sinirlere baskı yapabilir. Bu da kişide özellikle sırt ya da uyluklara yayılan bir ağrı hissine neden olabilir.

Cinsel İlişki Sırasında Ağrı: Sağlıklı bir bireyde cinsel ilişki sırasında ağrı olmaz. Eğer cinsel ilişki sırasında ağrı hissediliyorsa bu bir sağlık problemine işaret eder. Yumurtalık kisti sorunu yaşayan kadınlar cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrı duyabilirler.

Tokluk Hissi: Yine kistin boyutuna ve yerleşme alanına bağlı olarak kişide tokluk hissi oluşabilir. Kişi çok az yiyerek doyduğunu hissedebilir ya da tamamen iştahsızlık gelişebilir.

Sık İdrara Çıkma: Yumurtalık kisti olan hastalarda bazen sık idrara çıkma ya da idrarı boşaltamama hissi oluşur. Bu da kistlerin mesaneye baskı yapması ile ilgili bir durumdur.

Kabızlık: Kabızlık ve ağrılı dışkılama da yumurtalık kistlerinden kaynaklanabilen ve sık gözlenen şikayetlerdir.

Aşırı Tüylenme: Yumurtalık kistlerinin neden olduğu hormonal değişikliklere bağlı olarak vücutta aşırı tüylenme ve göğüslerde hassasiyet gibi şikayetler de gözlenebilir.

Yumurtalık Kisti Tanısı Nasıl Konur?

• Tıbbi hikaye
• Fizik muayene
• Ultrasonografik inceleme
• Abdominal komputerize tomografi (CT)
• Magnetik resonans incelemesi (MRI)
• İdrar yolları filmi

Yumurtalık kistlerine bazen tanı koymak zor olabilmektedir. Muayeneyi yapan doktorun hissettiği kitlenin yumurtalığa bası yapan bir komşu organ, örneğin dolu bir bağırsak, mesane olabileceği akılda tutulmalıdır. Bu durumda ultrasonografi hem kistin varlığını hem de büyüklüğünü göstermesi açısından oldukça faydalıdır. Anormal kistler genellikle 5 cm.’nin üzerindedir.

Yumurta Kisti Patlaması Nedir?

Yumurta kisti büyüdükçe bazen etrafındaki çeper yırtılıp bir miktar kan ile birlikte dışarı atılabilir. Çoğu zaman hasta küçük çaptaki kistlerin yırtılmalarını fark etmeyebilir. Fakat kimi büyük kistlerde yumurtalık kisti patlaması, kanama ve şiddetli ağrıyla birlikte seyreder. Hatta karın içerisinde kan toplanabilir, bu durumlar acil müdahale gerektirebilir.

Yumurtalık Kisti Çeşitleri Nelerdir?

İki farklı tür yumurtalık kisti bulunur. Bunlar fonksiyonel yumurtalık kisti ve patolojik yumurtalık kistidir.

Fonksiyonel Yumurtalık Kistleri

En sık gözlenen kist çeşididir. Kısa sürelidir, kendiliğinden kaybolur ve normal adet döngüsünün bir parçasıdır. Fonksiyonel yumurtalık kistleri de kendi aralarında ikiye ayrılır:

• Foliküler Kistler: En sık gözlenen fonksiyonel yumurtalık kisti foliküler kistlerdir. Yumurta, büyüyen yumurtayı korumak için sıvı içeren bir folikülde oluşur. Yumurta bırakıldığında folikül patlar. Bazı durumlarda, folikül sıvısını dökmez ve yumurtayı serbest bıraktıktan sonra daralmaz veya yumurtayı bırakmaz. Bu durumda folikül sıvıyla şişer ve böylece foliküler yumurtalık kisti oluşur. Folikül kisti, birkaç hafta içinde kaybolur.
• Luteal Yumurtalık Kistleri: Fonksiyonel yumurtalık kistlerinin daha az görünen türüdür. Yumurta serbest bırakıldıktan sonra corpus luteum olarak bilinen dokuyu geride bırakır. Luteal kistler, corpus luteum kanla dolduğunda gelişebilir. Bu tip kistlerin geçmesi foliküler kistlerden daha uzun sürer. Normalde birkaç ay içinde kaybolur, fakat bazen ani ağrı ve kanamaya neden olacak şekilde bölünebilir veya yırtılabilir.

Patolojik Kistler

Patolojik kistler, iyi huylu olabildikleri gibi malign (kanserli) de olabilirler. Patolojik kistler de kendi aralarında ikiye ayrılır:

• Dermoid Kistler (Kistik Teratomlar): Dermoid kistler, 30 yaşın altındaki kadınlarda en sık gözlenen kist türüdür. Genellikle iyi huyludur. Yumurta yapan hücrelerden oluşurlar. İyi huylu olsalar da bu kistlerin cerrahi olarak çıkarılması gerekir.
• Sisteinomlar (Yumurtalık Kistadenomları): Sisteinomlar 40 yaş üzeri kadınlarda daha yaygındır. Yumurtalığın dış kısmını kaplayan hücrelerden gelişen sisteinomların içi mukus benzeri bir madde ile doludur. Bu kistler yumurtalık içinde büyümezler, bunun yerine bir sap ile yumurtalığa bağlanırlar. Nadiren kanserli olsalar da cerrahi olarak çıkarılmaları gerekir.

Yumurtalık Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yumurtalık kisti tedavisi yaşa, kistin büyüklüğüne ve hastanın menopoz durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Birçok kist kendiliğinden geçtiği için hekim bazen sadece gözlem yapar. Yumurtalık kistlerinin tedavisinde doğum kontrol hapları reçetelenebilir. Kist fazla büyükse ve sağlığı olumsuz etkileyen semptomlara neden oluyorsa cerrahi tedaviye gerek duyulabilir.

Kistler genellikle yumurtalık alınmadan çıkartılabilmektedir. Ancak bazı durumlarda, yumurtalığın tümü, beraberindeki tüple beraber çıkartılması gerekebilir. İki adet yumurtalık ve iki adet tüp olduğu için bunlardan birinin alınması durumunda yine de kendiliğinden hamile kalma şansınız bulunmaktadır.

Bazı kistler tekrar oluşabilir, bazen kanser şeklinde olabilir. Bu nedenle, eğer menopozdaysanız veya çocuk yapmayı düşünmüyorsanız hepsinin alınması daha doğru olabilir.

Yumurta Kisti Kaç Santim Olunca Alınır?

Yumurta kistinin alınmasında tek parametre kistin büyüklüğü değildir. Kist 6 cm’den büyükse, içerisi katı gözlemleniyorsa, büyüme eğilimi gösteriyorsa cerrahi müdahale düşünülebilir.

Yumurtalık Kistini Engellemek için Ne Yapılabilir?

Yumurtalıklarınızda herhangi bir belirti fark etmeniz durumunda hemen doktorunuza görünmelisiniz. Doktorunuzun söyleyeceği sıklıkta jinekolojik muayene ve pap-smear testi yaptırmanız gerekmektedir.

Yumurtalık Kisti Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Yumurtalık kistinin boyutuna, kötü huylu olup olmamasına bağlı olarak hekiminiz açık (laparotomi) ya da kapalı (laparoskopi) ameliyat önerebilir.

Laparoskopi ile yapılan ameliyatlarda cerrah, küçük kesiler yardımıyla kiste ulaşır. Çoğu durumda, hasta aynı gün eve gidebilir. Bu tip ameliyatlar genellikle doğurganlığı etkilemez ve iyileşme süreleri hızlıdır.

Laparotomi olarak adlandırılan açık ameliyatlar genelde kistin kanserli olduğundan şüphelenildiğinde tavsiye edilir. Kasık tüylerinin başladığı alandan itibaren uzun bir kesi açılır ve kist çıkarılarak biyopsi için laboratuvara gönderilir. Test için alınan parça tehlikeli gözükürse yumurtalık ve gerekli görünen diğer organlar alınabilir. İyileşme süreci laparoskopiye göre daha uzun sürer. Hasta genellikle 2 gün hastanede kalır. Bu iki ameliyat da genel anestezi altında uygulanır.