Erkeğe bağlı kısırlık problemlerinde sperm sayısı, morfolojisi ve hareketliliği en önemli kriteri oluşturmaktadır. Günlük hayatımızda iç içe olduğumuz bazı etkenler spermlerin ölmesine neden olabilmektedir. Spermleri ne öldürür sorusunun cevabını yazımızda bulabilirsiniz.

Önerilen Yazı: Sperm Sayısı Kaç Olmalı?

Spermi Öldüren Maddeler Nelerdir?

Geçirilen bazı ameliyatların ya da hastalıkların sperm kalitesi üzerinde negatif etkileri olduğu biliniyor. Ancak farklı nedenlerle kullanılan bazı maddeler de spermin ölmesine neden olabiliyor. Peki, spermi öldüren etkenler nelerdir?

Bazı Kemoterapik Ajanlar (İlaçlar)

Hodgin lenfoma, testis tümörleri ve akut lenfositik lösemi (ALL) gibi genç yaşlarda görülen kanser hastalıklarının tedavisinde kullanılan kemoterapötik ilaçlar şiddetli sperm yapım bozukluğuna yol açar. Sperm yapımından sorumlu olan hücreler radyasyona aşırı duyarlıdır. Yine kanser tedavisi için kullanılan radyoterapi de sperm yapımını geçici olarak durdurabilme veya tamamen yok edebilme etkisine sahiptir.

İlerleyen teknoloji sayesinde artık kanser tedavisi gören hastalar, kemoterapi ve radyoterapi tedavileri öncesinde spermlerini toplatabilmektedir. Toplanan spermler dondurularak saklanır ve ilerleyen dönemde çocuk sahibi olmak istenmesi halinde kullanılır.

Alkol ve Sigara

Sigara ve alkol kullanımı vücuttaki tüm organlarda olduğu gibi sperm yapımı üzerinde de olumsuz etki yaratır.

Sigara ve Alkol Sperm Yapımını Nasıl Etkiler?

Sigaranın sperm sayısı ve hareketliliği üzerinde oldukça olumsuz etkileri var. Sigaranın içerisinde yaklaşık 100’den fazla zararlı moleküler yapı var. Bu moleküler yapının pek çoğunun testislerde birikici etkisi olduğu bilinmekte. Sayı ve hareketlilik üzerine olumsuz etkileri olduğu gibi, sperm kalitesi üzerine de olumsuz etkileri bugün bilimsel olarak gösterilmiş bir gerçek. Sperm kalitesini artırmak isteyenlerin kesinlikle sigarayı bırakması önerilmektedir.

Üreme fonksiyonlarını olumsuz olarak etkileyen önemli faktörlerden bir diğeri de alkol kullanımıdır. Alkol, yumurta kalitesini, sperm kalitesini ve buna bağlı olarak embriyo kalitesini olumsuz anlamda etkilemektedir. Haftada üç kadehten fazla alkol tüketimi, ağır alkol tüketimi olarak tanımlanmaktadır. Tabii sosyal içici olmanın üreme fonksiyonları üzerinde hiçbir olumsuz etkisi yok. Ancak ağır alkol tüketiminin sperm sayı, hareketlilik ve kalitesi üzerine olumsuz etkileri olduğunu bugün net olarak biliyoruz. Aşırı alkol alımı karaciğer ve hormonal dengeyi bozar ve dolaylı olarak sperm yapımı üzerinde negatif etki yapar.

Tüp bebek ve ICSI tedavisine alınmadan önce (en az üç ay) çiftlerin sigara ve alkol kullanımını tamamen bırakmaları tavsiye edilmektedir. Marihuana ve kokain gibi maddelerin de sperm yapımını bozduğu bilinmektedir.
Bunların yanında vücut geliştirmek için veya sporcuların kullandığı androjen hormonu, röntgen teknisyenlerindeki gibi sürekli maruz kalınan radyasyon, tarımda kullanılan böcek öldürücü ilaçlar veya sürekli sıcak ortama maruz kalmak sperm kalitesini bozar.

Ph Seviyesi Düşük Sıvılar

Spermi öldüren şeyler dendiğinde halk arasında şu sorulara sıkça rastlarız; bebek yağı spermi öldürür mü, limon spermi öldürür mü, zeytinyağı spermleri öldürür mü, su spermi öldürür, vazelin, kolonya, sabun spermi öldürür mü vb.

Ph seviyesi düşük olan sıvılar ve kayganlaştırıcılar sperm için toksik özellik taşır. Çok eski çağlardan beri bilinen en eski sperm öldürücü sıvı ‘limon suyu’ dur. Yarı yarıya sulandırılan limon suyu ile ilişki sonrası vajinanın temizlenmesi gebe kalma olasılığını azaltmakla birlikte, yapılan çalışmalar AIDS virüsü üzerinde de toksik olduğunu ve bulaşma riskinin azaldığını göstermektedir. Fakat güvenilir bir doğum kontrol yöntemi olmadığını hatırlatmakta fayda var.

Su başlı başına spermi öldürme etkisine sahip değildir. Düzenli sauna veya sıcak banyo yapma alışkanlığı olanlarda da sperm kalitesinde bozulma görülebilmektedir.

Şampuan, sabun, duş jeli, sularda bulunan klor sperme zarar vermektedir. Ancak bu gibi kimyasallar ilişkisi sonrası bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalıdır.