Sperm Sayısı Kaç Olmalı? Normal Sperm Değerleri


Üroloji Uzmanı

Doktora Sorun

Sperm Hareketliliği Kaç Olmalı?
Normal Sperm Değerleri
Sperm Sayısını Artırmak Mümkün mü?
Hangi Besinler Sperm Sayısını Artırır?

Baba olmak isteyen erkeklerin büyük kısmı şu sorunun cevabını merak ediyor; çocuk sahibi olabilmek için sperm sayısı kaç olmalı? Yazımızda; normal sperm sayısı kaç olmalı, sperm hareketliliği yüzde kaç olmalı gibi merak edilen birçok sorunun cevabını bulabilirsiniz.

Erkeklerde sperm üretimi ergenlikle başlar ve ileri yaşlara kadar sürekli olarak devam eder. Sperm sayısı kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu durum kişilerin sahip olduğu genetik mirasa, anne karnındaki gelişimleri esnasında maruz kaldıkları çevresel veya fizyolojik değişikliklere ve hayat standartlarına göre değişmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü, belirli aralıklarla androloji çalışmaları için kılavuzlar yayınlıyor ve bu kılavuzlara göre sperm sayısı için verilen alt limit, mililitrede 15 milyon, toplam semen örneğinde de 40 milyon spermin olması. Bu sayının altında sperm sayısına sahip bireylerde çocuk sahibi olabilme süresi uzuyor.

Sperm Hareketliliği Kaç Olmalı?

Bebek sahibi olmak için sperm sayısının yüksek olması tek başına yeterli değildir. Sayının yanında hareketlilik ve morfoloji de çok önemlidir. Semen örneğinde 100 milyon spermi olan fakat bu spermlerinin %30’u hareketli olan kişi ile 50 milyon spermi olup bu spermlerin %60’ı hareketli olan kişinin çocuk sahibi olma şansı farklı değildir. Sperm hareketliliği değerlendirilirken sperm ileri hızlı hareketlilik kaç olmalı ve hareketsiz sperm sayısı kaç olmalı gibi unsurlar da göz önünde bulundurulur.

Hareketli spermlerin ne kadarının normal bir şekil yapısına sahip olduğu da son derece önemlidir. Genellikle hastalarımız duyduklarında çok şaşırıyorlar ama biz incelediğimiz örneklerde eğer 100 spermden 4’ünü normal olarak görmüşsek, sonucu normal olarak kabul ediyoruz. Bu da şu demek, üretilen 100 spermden %95’i üretim sırasında hatalı olarak paketlenebiliyor. Son yıllarda bir de bu parametrelere, spermin taşıdığı genetik materyalin (DNA’nın) ne kadar hasarlı olup olmadığının kontrolü eklenmiştir.

Normal Sperm Değerleri

  •  Miktar(volüm) 2.0 ml ve üzeri,
  •  pH 7.2 ve üzeri,
  •  ml’de sperm sayısı (konsantrasyon) 15 milyon/ml ve üzeri,
  •  Total sperm sayısı 30 milyon/ml ve üzeri,
  •  Hareketlilik (motilite) %50 ve üzeri A+B derecesinde hareket veya A derecesinde %25 ve üzeri derecelendirme (Grade),
  •  +4 veya A: Hızlı ileri hareket,
  •  +3 veya B: yavaş ileri hareket,
  •  +2 veya C: yerinde hareket,
  •  +1 veya D: hareketsiz,
  •  Şekil (morfoloji) %4 ve üzeri (Kruger’e göre),
  •  Canlılık (viability) %75 ve üzeri,
  •  Lökosit (iltihap hücresi) 1 milyon/ml’nin altında.

Bu parametreleri tek başına değerlendirmenin doğru olmayacağını hatırlatmakta fayda var. Genel olarak mililitrede sayı, hareketlilik, morfoloji kriterleri beraber değerlendirilerek infertilite durumu hakkında bilgi edinilir. Azoospermik erkeklerde mutlaka konsantrasyon (santrifüj) sonrasına bakarak oluşan çökeltide sperm olup olmadığı incelenmelidir.

Sperm Sayısını Artırmak Mümkün mü?

Sperm azlığının sebebi; herhangi bir anatomik veya genetik bir bozukluk değilse veya kişi ateşli bir hastalık geçirmemişse yaşam kalitesinin artırarak sperm sayısını artırabilir. Kaliteli bir yaşam için sigara ve alkolden uzak durulması, düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterilmesi ve düzenli egzersiz yapılması önerilir.

Günümüzde piyasada özellikle antioksidan veya besin takviyeleri şeklinde sunulan, sperm sayı veya kalite artırıcı özelliği olduğu söylenen ürünler mevcuttur. Adı geçen ürünlerin faydalı olabilmeleri için yukarıda belirttiğimiz anatomik ve genetik problemlerin mevcut olup olmadığı detaylı olarak incelenmeli ve bu tip tedavilerin muhakkak bir sağlık personeli gözetiminde düzenlenmesi gerekmektedir. Aksi halde yüksek miktarda alınan bu maddelerin yarardan çok zararının olabileceği unutulmamalıdır.

Yaşam Şekli ve Kıyafetler Sperm Sayısına Etki Eder mi?

Yaşam şekli ve kıyafetler sperm sayısına etki edebilir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi özellikle beslenme alışkanlıkları sperm yapımı üzerine etkilidir. Kötü beslenme, aşırı alkol alımı, sigara tüketimi sperm yapımını hem kalite hem sayı ve hareketlilik olarak olumsuz etkileyen faktörlerdir. Özellikle bu olumsuzluk çocuk sahibi olmaya engel oluyorsa mutlaka bunlardan kaçınmak gerekir.

Testisler vücudun dışındaki tek organdır. Bunun nedeni testislerin ısısının vücut ısısından birkaç derece düşük olmasıdır. Birkaç derece düşük olduğunda maksimum faydalı ve gebelik oluşturma potansiyeli yüksek spermler üretilir. Eğer bunu engelleyen bir kıyafet çok sıkı, dar ve ısıyı artıran, kanlanmayı bozan kıyafetler varsa bu sperm yapımını olumsuz etkileyecektir. Özellikle ülkemizde tarımsal kesimde çalışanlar, sıcak fırın, taş ocakları gibi çok sıcak yerlerde çalışanlar tarım kesiminde böcek öldürücü ilaçlarla çalışanlar sperm yapımında negatif etkiye sahiptir ve sperm üretimini olumsuz etkiler.

Hangi Besinler Sperm Sayısını Artırır?

İnfertilite problemi yaşayan birçok çift besinlerle sperm sayısını artırıp artırmamak konusunda bizlere danışmaktadırlar. Açıkçası sperm sayısında ve kalitesinde dramatik iyileşmeye neden olabilecek bir besin grubu bulunmamaktadır ancak sağlıklı sperm, sağlıklı vücutta üretilir. Bu nedenle sağlıklı beslenme, genel vücut sağlığı gibi sperm sağlığı açısından da önemlidir. Likopen Selenyum, A vitamini, E vitamini, D vitamini gibi besin öğelerini içeren sebzeler, meyveler, kuru gıdalar, kuruyemişler fazla miktarda tüketilirse genel sağlığa fayda sağlayabileceği gibi sperm kalitesi ve sperm miktarında da artışa neden olabilir.