Hormonlar dolaşıma katılarak vücuda haber ulaştıran kimyasal aracılardır. İnsan vücudunda yaklaşık 50 hormon bulunur. Vücudun düzenli çalışması için olduğu gibi, sağlıklı bir hamileliğin oluşması için de vücut tarafından bazı hormonlar salgılanması gerekmektedir.

Bu yazımızda, hamile kalmak isteyen anne adaylarının en çok sordukları progesteron nedir, progesteron testi nedir, progestan ne için kullanılır, sağlıklı bir kadında progesteron kaç olmalı ve progesteron kaç olursa hamile kalınır gibi soruların cevaplarını paylaşıyoruz.

Progesteron Hormonu Nedir?

Progesteron yumurtalık tarafından üretilen bir hormondur. Progesteron, adet döngüsünün ortasında bir yumurta bırakıldığında, yani yumurtlama döneminde salgılanır.

Progesteron, döllenmiş bir yumurtanın (embriyonun) rahim duvarına yapışmasını veya tutunmasını sağlamak için endometriumu (rahim duvarını) hazırlar. Hamilelik gerçekleşmezse, progesteron seviyeleri düşer ve adet kanaması gerçekleşir.

Eğer bir embriyo rahim zarına tutunursa, yumurtalık sekiz hafta boyunca progesteron üretecektir. Bu süreden sonraki dönemde yani hamileliğin geri kalanında progesteron plasenta tarafından üretilir.

Progesteron Değeri Kaç Olmalı?

Progesteron hormonu, kandan bakılan progesteron testi ile tayin edilir. “Progesteron hormonu kaç olmalı?” sorusu anne adaylarının oldukça sık sorduğu bir sorudur. Progesteron değerleri hamileliğin trimesterine göre değişiklik sergiler. Sağlıklı bir kadında progesteronun normal değerleri aşağıdaki aralıkta yer almalıdır.

• Menopoz sonrası ve adet döngüsünün başlangıcındaki kadınlarda: 1 ng/mL veya altında
• Adet döngüsünün ortasındaki kadınlarda: 5 ila 20 ng/mL
• Hamileliğinin ilk trimesterinde olan kadınlarda: 11.2 – 90 ng/mL
• Hamileliğinin ikinci trimesterinde olan kadınlarda: 25.6 – 89.4 ng/mL
• Hamileliğinin üçüncü trimesterinde olan kadınlarda: 48.4 – 42.5 ng/mL

Progesteron Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Progesteron çocuk doğurmayı düşünen kadınlar için önemlidir, çünkü kadın infertilitesini etkileyen bir hormondur.

Yeterli progesteronun olmadığı durumlarda, hamile kalmakta sorun yaşanır. Progesteron seviyesi yumurtlama döneminde yükselmelidir. Az progesteron salgılandığı durumlarda rahim (uterus) duvarı yeterince kalınlaşmadığı için döllenmiş yumurtanın buraya tutunması mümkün olmaz. Bu durumda hamilelik gerçekleşemez.

Hamile olmayan kadınlarda düşük progesteron belirtileri şunlardır:

• Baş ağrısı veya migren
• Anksiyete veya depresyon dahil olmak üzere ruh hali değişiklikleri
• Adet döngüsü düzensizliği

Düşük progesteron, hamile olmayan kadınlarda anormal kanamaya neden olabilir. Düzensiz veya hiç gözlenmeyen adet kanamaları iyi çalışmayan yumurtalıkların ve düşük progesteron düzeylerinin sonucudur. Kadınlarda kısırlık belirtilerinden biri olarak düzensiz kanamalar görülebilir.

Hamile kalındığında, bebek doğana kadar uterusun korunması için hala progesterona ihtiyaç vardır. Zaten hamilelikte gözlenen göğüs hassasiyeti ve bulantı gibi belirtiler aslında artan progesteronun vücuttaki etkilerinin sonucudur.

Hamilelik sırasında, herhangi bir nedenden dolayı vücut gerekenden az miktarda progesteron üretirse, bu lekelenme ve düşük ile sonuçlanabilir. Düşük progesteron ektopik gebelik göstergesi de olabilir.

Progesteron ve östrojen birbirine karşıt çalışan iki hormondur. Bu nedenle vücutta yeterli progesteron bulunmadığı zaman östrojen baskın hale gelir ve aşağıdaki semptomlar gözlenebilir:

• Kilo alımı
• Azalmış cinsel dürtü, ruh hali değişiklikleri ve depresyon
• PMS, düzensiz adet döngüsü, ağır kanama
• Göğüs hassasiyeti, fibrokistik memeler
• Miyomlar
• Safra kesesi sorunları

Progestan Nedir, Ne için Kullanılır?

Progesteron hormonu normalde, kişinin doğal olarak ürettiği bir hormon olsa da, bazı durumlarda dışarıdan takviyesi gereklidir. Progesteron düşüklüğünde hamile kalmak zordur.

Bu nedenle bebek sahibi olamıyorsanız, istenen testlerin içerisinde progesteron da olacaktır. Progesteron seviyeniz düşük olduğunda doktorunuz size hormon tedavisi önerebilir.

Hormon tedavisinde progesteron ilaç olarak vücuda dışarıdan verilir. Tüp bebek tedavisinde döllenme dışarıda gerçekleştiğinden normalde progesteron iyi üretseniz bile embriyonun implante edileceği dönemle senkron olmanız için progesteron kullanılır.

Bunun haricinde, hamilelikte gözlenen kanamalarda, gebeliğin devamı için progesteron hormonu takviyesi gerekebilir. Progestan halk arasında düşük önleyici ilaç olarak da bilinir.

Ancak her progestan kullanımı her düşüğü önleyecek diye bir kural yoktur. Bebek sağlıklı değilse, progesteron eksikliği giderilse bile, vücut embriyoyu dışarı atmak isteyecektir. Böyle bir durum hangi ilaç kullanılırsa kullanılsın düşük ile sonuçlanır.

Progestan, progesteron içeren bir ilaçtır. Tüp bebek tedavisinde rahim duvarını implante edilecek embriyoya hazırlamak için progesteron hormonu verilir. Progestan iğne ya da progestan fitil progesteron replasman tedavisinde kullanılan etkili formlardır.

Bunun haricinde progestan aşağıdaki durumlarda reçetelenebilir.

• Daha önceden düşük yapan anne adaylarında,
• Düzensiz adet kanaması olanlarda,
• Erken doğum riski taşıyan anne adaylarında
• Polikistik over sendromlu kadınlarda

Progestan Nasıl Kullanılır?

Progestan fitil olarak kullanıldığında, vajina içerisine yerleştirilir ve rahme doğru itilir. Progestanı doktorunuzun tavsiye ettiği formda, miktarda ve uygulama şeklinde kullanmanız tedavinizin etkinliği için önemlidir.

Progestan ağızdan alındığı zaman emiliminin çok düşük (yaklaşık %10 oranında) olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle genelde intravajinal uygulama tavsiye edilir. Bunun haricinde doktorunuz size enjeksiyon olarak da progestanı reçeteleyebilir.

Progestan kullanımının tavsiye edilmediği birtakım durumlar vardır. Bu durumlar:

• Doktorun kontrol etmediği anormal vajinal kanama,
• Meme kanseri riski ya da geçmişi,
• Karaciğer hastalığı,
• Geçmiş yıllarda geçirilen felç, kalp krizi veya kan pıhtılaşma sorunları olarak sıralanabilir.

Bu nedenle aşağıdaki durumlardan birini yaşıyorsanız veya bu durumlara ait ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuza belirtmenizde fayda vardır:

• Kalp hastalığı, dolaşım problemleri
• Migren,
• Astım,
• Böbrek hastalığı,
• Nöbet veya epilepsi,
• Depresyon öyküsü,
• Koroner arter hastalığı için risk faktörleri (yüksek tansiyon, diyabet, lupus, yüksek kolesterol, ailede koroner arter hastalığı öyküsü, sigara kullanımı, fazla kilolu olma durumu)
• Menopozun ciddi semptomları için hormon tedavisi genellikle östrojen ve progesteron kombinasyonunu içerir. Progesteron olmadan östrojen alan kadınların endometrial kanser geliştirme riski daha yüksektir.

Düşük progesteron seviyelerini yükseltmek için sizin de yapabileceğiniz birtakım hayat kalitesi değişiklikleri vardır:

• Progesteron seviyelerini korumak için gerekli olan B ve C vitaminleri tüketmek
• Kabuklu deniz ürünleri gibi çinko içeren ürünleri daha fazla tüketmek
• Stres düzeylerini kontrol altına almak (çünkü vücudunuz stres altındayken progesteron yerine kortizol salgılar)

Progesteron, menopozal hormon dengesizliği semptomları yaşayan kadınlarda genellikle desteklenmez. Bunun nedeni menopozal semptomların çoğunlukla düşük östrojen seviyelerinden kaynaklanmasıdır.

Hormon replasmanı yukarıda anlatıldığı gibi bazı riskler taşıyabilir. Bu nedenle hormon replasman tedavisinin uzman bir doktorun kontrolünde yapılması önemlidir.

Progesteron Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Progesteron düşük olabildiği gibi bazı durumlarda da yüksek olarak ölçülebilir. Progesteron seviyesi aşağıdaki durumlarda yüksek gözlenebilir:

Adet döngünüzdeki değişiklikler (luteal fazın uzaması)

Vücuttaki östrojen seviyelerinde azalma

Progesteron içeren ilaçların çok fazla kullanılması (oral veya transdermal progesteron kullanımında geçerlidir)

Gebelik

Pregnenolon veya diğer progesteron öncü maddeleri ile çok fazla destek alımı

Konjenital adrenal hiperplazi gibi adrenal bez ile ilgili problemler (adrenal hormonların aşırı üretimi veya adrenal enzim sinyalinde değişiklik)

Progesteronun hafif yüksekliğinde aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Kilo alımında dalgalanma (genellikle 3-5 kg arasında hafif ağırlık artışı)
• Uyuşukluk
• Hafif depresyon
• Hafif baş dönmesi
• Halsiz uyanma
• Şişkinlik
• Baş dönmesi hissi
• Bacaklarda rahatsızlık veya ağrı
• Vücudun su tutması
• Kaygılı ya da gergin hissetmek
• Libido değişiklikleri (genellikle cinsel dürtü azalır)

Bunun haricinde progesteron vücutta çok aşırı miktarda bulunursa çok daha az gözüken fakat enteresan bir şekilde yüksek östrojen belirtilerini taklit eden semptomlar gözlenebilir. Bu belirtiler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Sıcak basmaları (östrojen reseptörlerinin aşırı yüklenmesi nedeniyle)
• Uykusuzluk
• İştah artışı
• Anksiyete veya panik ataklar yaşamak
• Depresyon
• Aşırı kilo alımı

Progesteron bir takviye nedeniyle aşırı yükselmişse bir süre sonra seviyesi azalacaktır. Tüm sorularınız için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.