Folikül kisti, yumurtalıklarda gelişebilen içi sıvı dolu, ince duvarlı doku cepleridir. İyi huylu over kistleri ya da fonksiyonel kistler olarak bilinen bir grup kistten biridir.

Genellikle yumurtlamanın bir sonucu olarak üreme çağındaki kadınlarda görülür. En sık görülen yumurtalık kisti türüdür. Kistin geliştiği yapı olan folikül, her kadında normal olarak yumurtalıklarda bulunan ve içerisinde yumurta hücresinin yer aldığı küçük keseciklere verilen isimdir.

Over folikül kisti tek veya çoklu olabilir ve sıklıkla çatlamayan foliküllerde ortaya çıkar. Genellikle tek bir kist şeklinde ortaya çıkar ve sıklıkla birkaç hafta içinde kaybolur.

Bezelye boyutunda olabileceği gibi portakaldan daha büyük bir boyutta da olabilir. Bir folikül kisti, yumurtlama sırasındaki aşırı folikül uyarıcı hormonun (FSH) üretimi nedeniyle yumurtlamadaki başarısızlıktan kaynaklanabilir. Aşırı FSH nedeniyle folikül çatlamaz veya yumurtasını serbest bırakamazsa, bunun yerine bir kist oluşur.

Folikül Kisti Nedir, Neden Oluşur?

“Folikül kisti nedir?” sorusu kısaca, yumurtalıklarda bulunan ve yumurtaları çevreleyen folikülün yumurtayı bırakmaması sonucu ortaya çıkan içi sıvı dolu yapılar şeklinde cevaplanabilir.

Folikül kisti normal adet döngüsünün bir sonucu olarak gelişir. Üreme çağındaki doğurgan bir kadında yumurtalıklar her ay kist benzeri foliküller geliştirir.

Bu foliküller östrojen ve progesteron isimli önemli hormonları üretir. Ovülasyon yani yumurtlama sırasında foliküllerden yumurta bırakılır.

Eğer foliküller çatlamazsa ya da içerisindeki yumurtayı bırakmazsa kistik bir yapıya dönüşebilir. Oluşan kist zaman geçtikçe sıvı ya da kanla dolmaya ve büyümeye devam edebilir. Genellikle içi berrak sıvı dolu, gergin kesecikler şeklinde görünür.

Tüp bebek yaptıran hastalarımızın hikayelerini izlemek için tıklayın.

Folikül Kisti için Risk Faktörleri Nelerdir?

Folikül kistleri, ergenlik dönemindeki genç kızlar ve üreme çağındaki kadınlar arasında yaygındır. Aşağıdaki durumlar folikül kisti geliştirme açısından risk taşır:

• Yumurtalık kisti geçmişi
• Düzensiz adet döngüsü
• İlk adet döngüsünü 12 yaşından daha önce yaşamak
• Doğurganlık ilaçları kullanmak
• Hormon dengesizlikleri
• Özellikle gövdede yoğunlaşmış aşırı vücut yağı varlığı
• Stres

Doğum kontrol hapı kullananlarda folikül kisti gelişme olasılığı daha düşüktür. Fakat nadiren tam tersi şekilde bu ilaçlar kist oluşumunu tetikleyebilir.

Fonksiyonel kistlere 40 yaş üzeri kadınlarda yumurtlama oranı ciddi şekilde azaldığı için pek rastlanmaz. Ergenlik öncesi ve menopoz sonrası çok nadirdir.

Folikül Kisti Belirtileri Nelerdir?

Folikül kistlerinin çoğu herhangi bir belirtiye neden olmaz. Büyüyen veya yırtılan folikül kistleri ise bazı belirtilere yol açabilir. Folikül kisti belirtileri arasında şunlar sayılabilir:

• Alt karında ağrı
• Alt karında basınç veya şişkinlik
• Mide bulantısı ya da kusma
• Göğüslerde hassasiyet
• Adet döngüsünün uzunluğunda değişiklikler

Birçok kadının merak ettiği konulardan birisi de “Folikül kisti adet gecikmesi yapar mı? sorusuna verilen cevaptır. Folikül kisti oluştuğunda yumurtlama gerçekleşmediği için bu kistlerin adet gecikmesine ve adette geçici bir düzensizliğe yol açtığı söylenebilir.

“Sol ya da sağ overde folikül kisti nedir?”, “Kistin bulunduğu taraf belirtilerde farklılığa neden olur mu?” sorularının cevabı, kistin konumunun ağrının yeri hariç şikâyetlerde değişikliğe neden olmadığıdır.

Karnın alt kısmında keskin veya ani bir ağrı hissedilmesi durumunda, özellikle bulantı, kusma veya ateş de eşlik ediyorsa derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

Çünkü bu şikâyetler, patlamış bir folikül kisti veya daha ciddi bir tıbbi acil durumun belirtisi olabilir. Özellikle de patlamış kistten karın içine kanama varsa, hayatı tehdit edebilen şok tablosu gelişebilir.

Bu durumda mümkün olan en kısa sürede doğru tanı konulup tedaviye başlanması önemlidir. Folikül kistlerinde nadir olsa da torsiyon adı verilen, kistin kendi etraflarında dönmesi durumu yaşanabilir. Bu durumda aşağıdaki belirtiler görülür:

• Ani, şiddetli karın ağrısı
• Ateş
• Kusma
• Baş dönmesi
• Halsizlik
• Güçsüzlük
• Hızlı nefes alıp verme

Kist torsiyonu da ciddi bir durumdur ve acil tedavi gerektirir.

Folikül Kistinin Hamileliğe Etkisi

Pek çok kadın doğal olarak “Folikül kisti olan hamile kalabilir mi?” sorusunun cevabını merak eder. Folikül kisti ve hamilelik arasında sıkı bir ilişki vardır.

Çünkü diğer fonksiyonel kistler gibi folikül kistleri de normal adet döngüsü sırasında oluşur ve aşırı büyük boyutta değilse kısırlığa neden olmaz.

Aslında, fonksiyonel kist oluşumu doğurganlık için gerekli işlevlerin normal çalıştığının bir göstergesidir. Çok büyük folikül kistleri yumurtalıklara ve fallop tüplerine kan akışını engelleyerek, tüpleri tıkayarak geçici olarak hamile kalmayı engelleyebilir.

Bazen doğurganlığın geri kazanılması için cerrahi işlemle kistin çıkarılması gerekebilir. Ameliyat genellikle karın duvarına açılan küçük bir kesiden girilerek laparoskopik yolla gerçekleştirilir.

Ameliyat ile kist temizlendikten sonra, gebelik için beklenir. Fakat bazen tedavi sonrasında da gebelik oluşmayabilir. Yaşı ileri olan kadınlarda ameliyattan sonra en fazla 6 ay süre doğal yollarla gebelik beklenir.

Daha sonra yardımcı üreme tekniklerine başvurulur. Folikül kisti tedavisinden sonra yardımcı üreme teknikleri ile hamile kalma olasılığı yüksektir.

Folikül Kisti Kanamaya Neden Olur mu?

Folikül kistinde patlama olursa genellikle kistin bulunduğu tarafta ani ve şiddetli bir kasık ağrısı hissedilir. Fakat çok küçük kistlerin patlaması çoğu zaman fark edilmez.

Ancak çok büyük boyutlardaki kistlerin patlaması ciddi belirtilerle sonuçlanabilir. Kistin patlaması ile birlikte karın içine aşırı bir kanama meydana gelebilir.

Kanama miktarına göre hastada bilinç bulanıklığı, bayılma, şok gibi ciddi sağlık sorunları gelişebilir. Bu, acil tanı ve tedavi yaklaşımı gerektiren bir durumdur ve hemen müdahale şarttır.

Folikül Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

Çoğu folikül kisti zararsızdır, herhangi bir belirtiye neden olmaz ve tedaviye gerek kalmadan kendi kendine temizlenir. Bazı durumlarda, doktor tarafından yapılan rutin bir fizik muayene sırasında folikül kisti saptanabilir.

Doğurganlık çağındaki sağlıklı kadınlarda sıklıkla herhangi bir tedaviye gerek duyulmadan kistin kendi kendine kaybolması beklenir.

Kistte büyüme olup olmadığı rutin kontroller sırasında izlenir. Karnın alt kısmında ağrı ya da folikül kistine bağlı diğer belirtiler varsa transvajinal ultrason veya başka birtakım testler gerekebilir.

Ağrının nedenini teşhis etmek için öncelikle pelvik muayene yapılır. Belirtilere ve tıbbi geçmişinize bağlı olarak ultrason, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme gerekli olabilir. Folikül kistinin yırtılmasına bağlı belirtiler genellikle apandisite benzer ve acil tedavi gerektirir.

Folikül Kisti Tedavisi

Folikül kisti tedavisi, kişide belirti görülüp görülmemesine bağlı olarak değişiklik gösterir.

• Tespit edilen folikül kisti herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa, herhangi bir tedaviye gerek duyulmadan takip edilebilir. Çünkü çoğu zaman birkaç adet döngüsünden sonra kendi başlarına çözülür. Rutin kontroller sırasında kistin büyümediğinden emin olmak için ultrason takibi yapılır.
• Ağrıya neden olacak kadar büyük bir folikül kisti gelişmişse veya kist, fallop tüplerine veya yumurtalıklara kan akışını engelliyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.
• Menopoz sonrası yumurtalıklarda ortaya çıkan her türlü kist için sıklıkla ameliyat gerekir.

Tedaviden sonra tekrar kist oluşumunu önlemeye yardımcı olmak için doğum kontrol hapları ya da başka ilaçlar önerilebilir. Folikül kistleri kansere neden olmaz ve genellikle tehlikeli değildir.

Çoğu zaman fark edilmez veya teşhis edilmez. Tedavi gerektiren durumlarda folikül kistlerinin cerrahi tedavisi ucunda laparoskopik yöntemle göbek bölgesinden açılan küçük bir delikten girilerek yapılır.

Folikül kistlerin teşhisi, tedavisi ve diğer konularla ilgili tüm sorularınız için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.