Erkeğin üreme kapasitesini belirleyen konulardan biri de sperm sayısıdır. Kadın üreme hücresi olan yumurtanın miktarı, doğum anında belirlenir. Farklı bir deyişle her kadın, dünyaya belli bir yumurta rezerviyle gelir ve sonradan yumurta üretemez.

Erkek üreme hücresi olan sperm ise vücut tarafından üretilir. Ergenlik döneminde başlayan sperm üretimi, ileri yaşlara kadar devam eder. Erkeklerde hormonların etkisiyle testis organında oluşan germ hücreleri olan sperm, gelişimini de burada sürdürür.

Olgunlaşan sperm hücreleri epididimde depolanır. Sağlıklı her erkekte sperm üretimi yaklaşık 45 ila 60 gün sürer. Ejakülasyon sırasında spermler sperm kanallarına itilir. Prostat ve seminal veziküllere taşınır.

Burada seminal veziküller ve prostat bezi tarafından salgılanan sıvı ile karışır. Uyarıcı reaksiyon sonucunda üretra yoluyla vücut dışına atılır. Düşük sperm sayısı ise gözle görülebilir bir durum değildir. Sperm sayısının normalden az olması, meni içindeki sperm hücresi sayısının az olmasıdır.

Oligospermi olarak da tanımlanan bu durumda erkeğin, yumurtayı dölleyebilme ihtimali azalır. Sıklıkla merak edilen “Erkeklerde sperm sayısı kaç yaşında azalır?” ya da “Sperm sayısı kaç olmalı?” sorularını yanıtlamadan önce “Sperm sayısı nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.

Sperm Sayısı Nedir?

Tıp dilinde infertilite olarak tanımlanan kısırlık, pek çok farklı sebepten dolayı oluşabilir. Günümüzde her 6 çiftten birine sperm azlığı ya da sperm kalitesinin düşük olmasından dolayı infertilite tanısı koyulur.

Sperm sayısı erkeğin üreme kabiliyetini belirleyen unsurlar arasındadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO, DSÖ) tarafından yayınlanan kılavuza göre, sağlıklı bir üreme için gerekli olan sperm miktarının alt limiti mililitre başına 15 milyondur. Farklı bir deyişle tek bir ejakülatta 40 milyon sperm bulunması gerekir. Ancak bu sayı değerinde sperme sahip erkeklerin, gebelik sağlayabilme süresi diğer kişilere kıyasla daha uzun sürer.

Boşalma sırasında normal kabul edilen sperm sayısı ise 40 milyon ve üzeridir. Ancak sperm sayısının yeterli olması, kişinin baba olması için yeterli değildir.

Semen örneğinde %30’u hareketli olmak üzere 100 milyon sperm bulunan kişi ile %60 oranında hareketli olan 50 milyon spermi olan kişinin üreme kapasitesi aynıdır. Dolayısıyla “Sperm sayısı kaç olmalı hamile kalmak için?” sorusunun rakamsal olarak kesin bir cevabı bulunmaz.

Tüm bunların yanı sıra hareketli spermlerin sağlıklı şekil özelliklerine sahip olması da son derece önemlidir. Bazı vakalarda toplam sperm sayısının %95’inde anormal şekil bozukluklarına rastlanabilir.

Bu da kişinin yumurtayı dölleyebilme şansını son derece düşürür. Sıklıkla sorulan “Sperm sayısı nasıl artar?” sorusunu yanıtlamadan önce “Yaş ilerledikçe sperm sayısı azalır mı?” ve “Sperm sayısı kaç yaşında azalır?” sorularını cevaplamak gerekir.

Sperm Sayısı Kaç Yaşından Sonra Azalır?

Doğal yolla gebelik sağlamaya çalışan çiftler için sağlıklı sperm sayısı son derece önemlidir. Çocuk sahibi olmak istemeyen erkekler için de sperm sayısı sağlık göstergelerinden biridir. Yapılan araştırmalarda sperm sayısı az olan erkeklerin yüksek vücut kitle endeksine sahip olma eğilimlerinin daha fazla olduğu görülmüştür.

Ejakülasyon sırasında vücut dışına atılan sperm sayısı, pek çok farklı etkenden dolayı değişiklik gösterebilir. Öyle ki, aynı kişi farklı günlerde farklı sperm sayısına sahip olabilir. Yorgunluk, kişinin genel sağlık durumu ve cinsel ilişkinin süresi gibi etkenler sperm sayısının farklılaşmasına yol açabilir.

Kadınlarda 35 yaşından sonra düşen üreme kapasitesi, erkeklerde 40 yaşından itibaren azalır. 40 yaş, baba olmanın yaş sınırı olmasa da bu yaştan sonra erkeklerin doğal yollarla çocuk sahibi olma ihtimali her geçen gün düşer.

Yaşa göre sperm sayısı azalması, beslenme alışkanlığı, stres seviyesi, geçirilen enfeksiyonlar, kullanılan ilaçlar gibi etkenlere bağlı olarak daha erken dönemde de gerçekleşebilir. Yaşa bağlı olarak sperm sayısı azalması aynı zamanda sperm kalitesinin de düşmesine yol açar.

Sperm morfolojisi ya da diğer bir deyişle şekli, canlılığı ve hareketliliği de olumsuz olarak etkilenebilir. Tüm bu etkenlere bağlı olarak spermin yumurtayı dölleme yetisi de azalır.

Çokça merak edilen “Sperm sayısı neden azalır?” sorusu bu şekilde yanıtlanırken merak edilen bir diğer soru da “Sperm sayısı artırma teknikleri nelerdir? şeklindedir.

Sperm Sayısı Nasıl Artırılır?

Sperm sayısı testi olarak tanımlanabilen spermiogram (sperm analizi) sonucunda sperm hareketliliği ve / veya düşük sperm sayısı gibi sonuçlar alınabilir. Erkeğin üreme kapasitesini etkileyen bu gibi durumlar, genetik, geçirilen operasyonlar, genel sağlık sorunları ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi nedenlerden kaynaklanabilir.

Düşük sperm sayısına etken olan hastalıkların varlığında ilaçlı ya da cerrahi yollarla bu durum tedavi edilebilir. Sperm sayısını arttıran ilaçlar, hormon içerikli olabileceği gibi antibiyotik türleri de olabilir. “Sperm sayısı kaç ayda artar?” sorusu da “Sperm sayısını düşüren etkenlere bağlı olarak farklılık gösterir” şeklinde yanıtlanabilir.

Obez ya da aşırı kilolu olmak, sperm sayısının düşmesine yol açabilir. Diyetin düzenlenmesi ve egzersiz ile fazla kilolardan kurtulmak, kişinin sperm sayısının artmasına yardımcı olur.

Testisleri sıkıştırmayan, terletmeyen, pamuklu iç çamaşırlarının giyilmesi de sperm sayısının korunmasına yardımcı olabilir. Gerekli olduğunda vitamin ve mineral takviyeleri alınması önerilebilir.

Sperm sayısını arttırmanın etkili bir yolu da düzenli ve dengeli beslenmektir. Tüm bunların haricinde bitter çikolatada bulunan L-Arginin HCL adlı aminoasit, muzda bol miktarda bulunan A, C ve B1 vitaminleri, omega 3 kaynağı olan ceviz ve balık, selenyum ve B6 vitamini barındıran sarımsak, ıspanak, yumurta, kırmızı et gibi yiyecekler de sperm miktarının artmasına yardımcı olabilir.

Sperm Sayısı Kaç Olmalı?

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan kılavuza göre sağlıklı bir üreme için milimetrede en az 15 milyon sperme sahip olunması gerekir. Farklı bir deyişle erkeğin semen örneğinde 40 milyon sperm olması, baba adayının doğurganlığı için alt sınırı oluşturur.

40 milyon sperm değerinin altında sperme sahip kişilerin, doğal yollarla gebelik sağlama ihtimali düşüktür. Bu gibi durumlarda üremeye yardımcı tüp bebek tedavisinden faydalanılarak bebek sahibi olunabilir.

Tüp bebek tedavisinde, baba adayının verdiği meni örneğindeki spermler ayrıştırılır ve aralarında en sağlıklı olan spermler alınarak anne adayından alınan yumurtaların döllenmesi sağlanır.

Embriyo oluşumunun ardından anne adayının rahmine transplantasyon gerçekleştirilerek gebelik sağlanır. Tüp bebekte erkek yaşı da önemli bir faktördür. Yaş ile sperm hareketliliği gibi sperm sayısı da düşer. Baba adayının yaşı ilerledikçe tüp bebek tedavisinde de başarı şansı azalır.

Baba Olmanın Yaş Sınırı Var mı?

Doğal yollardan baba olmak için mililitrede 15 milyon sperm gerekliyken, tüp bebek tedavisinde tek bir sperm dahi yumurtanın döllenmesini sağlayabilir. Ancak son yıllarda artış gösteren obezite ve şişmanlık, kişinin ileri yaşlarda çocuk sahibi olma ihtimalini düşürür. Sağlıklı bir üreme için erkeğin kas kütlesinin yağ oranından fazla olması gerekir.

Ayrıca erkeğin yaşının artmasıyla birlikte sperm sayısı gibi sperm hareketliliği ve kalitesi de düşer. Çoğunlukla 40 yaşından sonra görülen sperm miktarındaki düşüş, zamanla birlikte hızla azalmaya devam eder.

Baba olmanın yaş sınırı kişiden kişiye farklılık gösterse de genellikle 65 yaşından sonra sperm kalitesindeki kritik düzeydeki azalmaya bağlı olarak kişinin üreme kapasitesi son bulur.

Sperm sayısı hakkında aklınıza takılan tüm sorular için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.