Sistit Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?; Sistit, mesanenin inflamasyonudur. İnflamasyon (iltihaplanma) vücudun herhangi bir bölgesinin tahriş olması sonucu oluşan ödem ve kızarıklık olarak ifade edilebilir. Çoğu sistit vakasında altta yatan neden üriner sistem (idrar yolu) enfeksiyonları olarak tespit edilir. Üriner sistemin vücut dışına açıldığı bölüm olan üretradan giren bakteriler yukarıya doğru ilerleyerek mesanede bir enfeksiyon hali oluşmasına neden olabilir.

Sistit Nedir?

Genel olarak mesanenin enfekte olmasını tanımlayan sistitin, çoğu olguda bakterilere bağlı olarak meydana gelen bir rahatsızlık olmasına rağmen çeşitli ilaçların yan etkisi veya çeşitli hijyen ürünlerinin kullanımı sonrasında da meydana gelebileceği unutulmamalıdır. Bağışıklığı zayıflamış kişilerde bakteriler dışında mantarlar da sistite neden olabilir.

Kronik Sistit Nedir?

Çoğu sistit vakası genellikle akut (ani) başlangıçlıdır ancak erken tanı ve tedavide geç kalınmış sistit olgularında kronikleşme (uzun seyirli) riskinde bir artış söz konusu olabilir. Sistit tedavisi ise altta yatan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Sistit Belirtileri Nelerdir?

Sistit belirtileri ve tedavisi bireyler arasında ve sistit türüne göre değişkenlik gösterebilir. Genel olarak oluşacak şikayetler mesanedeki iltihabi yanıtın ciddiyetine bağlıdır. Belirtiler özellikle idrar yapma sırasında belirgin olup sık olarak ortaya çıkan şikayetler şu şekilde özetlenebilir:

• İdrar yapma sırasında ağrı oluşması
• İdrardan kan gelmesi veya bulanık görünümde idrar yapma
• İdrar yapma sıklığında artış
• Kötü kokulu idrar yapma
• Sık olarak idrara sıkışma
• Alt karın ve bel bölgesinde kramp veya baskı hissi

Sistitin böbreklere yayılması oldukça önemli bir sağlık problemidir. Böbrek tutulumu ile birlikte bazı diğer belirtiler de hastalık tablosuna eklenebilir:

• Bulantı
• Kusma
• Sırt ve bel ağrısı
• Üşüme titreme

Bu belirtilere ek olarak basit sistit olgularında normalde olmayan yüksek ateş ve idrardan yoğun kan gelmesi gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.

Sistit Neden olur ve Sistit Tipleri Nelerdir?

Özellikle akut sistit olgularında altta yatan durum bir bakteriyel enfeksiyon olarak tespit edilir. E.coli bakterisi bu olgularda en sık tespit edilen mikroorganizma olarak karşımızı çıkar ve kadın hastalarda vakaların %75-95’inden sorumludur. Bu bakteri dışında enterobacter, proteus ve klebsiella gibi bakteriler de sistit gelişiminde rol oynayabilir.

Enfeksiyonlar dışında ilaçlar, radyasyon maruziyeti, kateter kullanımı ve tahriş edici hijyen ürünlerinin kullanımı sonrasında da sistit meydana gelebilir. Sistit sınıflaması altta yatan neden dışında akut ve interstisyel (kronik) olarak da sınıflandırılabilir.

İnterstisyel sistit, uzun süre boyunca devam eden ve mesanenin farklı katlarının da tutulduğu sistit türünü tanımlar. Hem akut hem de interstisyel sistit için olası nedenler oldukça çeşitlidir.

Altta yatan nedene bağlı olarak sistitin sınıflandırılması şu şekilde gerçekleştirilebilir:

Bakteriyel Sistit

Normalde vücut dışında yer alan bakterilerin idrar yollarında ilerleyerek mesaneye ulaşması ve bu bölgede çoğalması sonucu meydana gelir. Bu şekilde sistit oluşumu genellikle cinsel aktivite sonrası kadınlarda sık görülür ancak bakteriyel sistit olgularının cinsel olarak inaktif kişilerde de meydana gelebileceği unutulmamalıdır.

İlaç Kullanımı Sonrası Oluşan Sistit

Başta kemoterapi ilaçları olmak üzere çeşitli ilaçların metabolitleri mesanede iltihabi bir yanıtı tetikleyerek sistit oluşumuna zemin hazırlayabilir.

Radyasyon Sistiti

Pelvik bölgeye uygulanan radyasyon tedavisi mesane dokusunda iltihaplanma ile sonuçlanabilir.

Yabancı Cisim Sistiti

Uzun süreli idrar kateteri (sonda) kullanan kişilerde idrar yolu enfeksiyonlarına karşı artmış bir risk söz konusudur. Bu durum zaman içerisinde doku hasarı ve inflamasyon oluşmasına neden olabilir.

Kimyasal Sistit

Spermisid (erkek üreme hücresine karşı kullanılan) jeller, spermisid içeren diyaframlar veya duş jeli gibi ürünlerin içerisinde bulunan kimyasallar mesanede tahriş oluşturarak sistit gelişimine neden olabilir.

İnterstisyel Sistit

İnterstisyel sistit mesane kas tabakalarında meydana gelen kronik iltihaplanma durumunu tanımlar. Cerrahi işlemler sırasında mesane içinin travmaya uğraması, uzun süreli idrar tutmaya bağlı olarak mesanenin aşırı esnediği durumlar, pelvik taban kaslarının zayıflaması,bağışıklık sisteminin kendi dokularına karşı antikor ürettiği otoimmün hastalıklar, tekrarlayan bakteriyel enfeksiyonlar, mesane sinirlerinde inflamasyon veya aşırı duyarlılık meydana gelmesi ve omurilik travmaları, interstisyel sistit nedenleri arasında yer alır.

Erkeklerde Sistit

Sistit olguları hem üretranın daha kısa olması hem de anal bölgeye yakınlığı dolayısı ile kadınlarda daha sık tespit edilen bir durumdur. Ancak sistitin erkeklerde de oluşabileceği unutulmamalıdır. Oluşabilecek belirtiler her iki cinsiyet için de ortaktır.

Sistit Tanısı Nasıldır?

Sistit şikayetleri ile sağlık kuruluşlarına başvuru sonrasında hekimler tıbbi öykü alımı ve fizik muayeneyi takiben sistit olduğu nasıl anlaşılır sorusuna yanıt niteliğindeki çeşitli tetkiklere başvurabilir:

Tam idrar tetkiki, idrar içerisindeki bakteri ya da iltihap varlığını tespit etmede faydalıdır. Gerekli görülmesi durumunda hastanın idrar kültürü yapılarak hastalığın altında yatan nedenin hangi bakteri olduğu tespit edilebilir.

Sistoskopi, üzerinde ışık kaynağı ve kamera bulunan ince bir tüp vasıtası ile idrar yollarının ve mesanenin incelenmesini sağlar.
Çoğu vakada gerekli olmasa da özellikle enfeksiyon odağının tespit edilemediği kişilerde x-ray ve ultrasonografi (usg) gibi radyolojik görüntüleme tetkikleri tanısal katkı sağlayabilir.

Sistit Nasıl Tedavi Edilir?

İdrar yolu enfeksiyonlarının en sık tespit edilen tipi olan sistit, medikal tedavi ve evde uygulanabilecek çeşitli yöntemlerin kombinasyonu ile tedavi edilebilir. Bakteriyel kaynaklı enfeksiyonlarda sistit için ilaç olarak antibiyotiklere başvurulurken, interstisyel sistit olgularında ise beslenme planı değişikliği, sıvı tüketiminin arttırılması, stres kontrolü ve egzersiz uygulamaları gibi çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri fayda sağlayabilir.

Akut sistit olgularında antibiyotik tedavisinin başlanmasını takiben genellikle 1 gün içerisinde şikayetlerde belirgin bir iyileşme meydana gelir. Ancak kendisini daha iyi hisseden kişi ilacını kesmemeli ve hekimin reçetelendirdiği süre boyunca kullanmaya devam etmelidir.

Hekiminizin bilgisi ve önerisi dahilinde yapabileceğiniz çeşitli uygulamalar, sistit için evde ne yapılabilir sorusuna yanıt teşkil edebilir:

• Karın ve sırt bölgesine sıcak uygulamalar yapılması
• Yaban mersini suyu veya tabletlerinin kullanımı
• Günlük sıvı tüketiminin artırılması
• Belirtilerin kötüleşmesine neden olduğundan şüphelenilen yiyecek ve içeceklerden uzak durulması

Sistit Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Sistit vakaları uygun tanı ve tedavi ile birlikte nadir olarak komplikasyona neden olan hastalıklardır. Tedavi verilmemiş sistit olguları ise zaman içerisinde böbreklere ilerleyebilir ve bu durum böbreklerde kalıcı hasar ile sonuçlanabilir.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.