Sigara ve Alkolün Sperm Üretimine Etkisi

Çocuk sahibi olmak, birçok insanın hayallerinden bir tanesidir. Normal şartlarda düzenli ve korunmasız şekilde cinsel ilişki yaşayan çiftlerde en geç bir yıl içerisinde gebeliğin oluşması beklenir.

Fakat stres, yaşam tarzına ilişkin sorunlar, üreme organlarına ve hormonal sisteme ilişkin herhangi bir hastalık doğal yolla çocuk sahibi olmayı geciktirebilir veya önleyebilir.

Bunlar kadında veya erkekte var olan bir soruna ilişkin olabileceği gibi çiftin her ikisinde birden de üreme şansını azaltan faktörler söz konusu olabilir.

Erkeklerde görülen infertilite nedenlerine bakıldığında fizyolojik bazı nedenlere ek olarak sigara ve alkol kullanımı, aşırı kilo gibi değiştirilebilir faktörlerin üreme yeteneğini önemli ölçüde etkilediği görülmektedir.

Sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı, alkol kullanımı gibi zararlı alışkanlıklar erkeklerde sperm sayısı ve kalitesi üzerinde doğrudan etkilidir.

Bu nedenle çocuk sahibi olmak isteyen bireylerin, sağlık taramasından geçmenin yanı sıra bazı yaşam tarzı değişikliklerini yapmaları da oldukça önemlidir.

Erkek Kısırlığının (İnfertilitesinin) Nedenleri

Korunmasız şekilde düzenli olarak cinsel ilişkiye giren çiftlerde bir yıllık sürenin tamamlanmasına rağmen halen bir gebelik elde edilemediyse kadın ve erkek infertilitesine ilişkin gerekli araştırmalar yapılarak altta yatan sorun tespit edilmelidir.

Bazı çiftlerde özel durumlar, çalışma şartları, kilo kontrolünün sağlanması ve zararlı alışkanlıklardan kurtulma süreleri gibi durumlar da göz önünde bulundurularak bu süreç iki yıl olarak da kabul edilebilir.

Hekim tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda bir veya iki yılın sonunda çocuk sahibi olamayan çiftlerde yapılan değerlendirme sonucunda kadın veya erkekte bulunan herhangi bir sağlık sorunu kolaylıkla tespit edilebilir.

Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde infertilite (kısırlık) sorununun nedenlerine bakıldığında olguların üçte birinin erkeğe ilişkin, üçte birinin ise kadına ilişkin sorunlardan kaynaklı olduğu görülür.

Kalan üçte birlik kısımda ise hem kadında hem de erkekte infertiliteye yol açan sağlık sorunları söz konusudur. Erkeklerde üreme sisteminin sorunsuz şekilde çalışması ve sperm üretiminin devamlılığı için gerekli fizyolojik süreç beyindeki hipotalamus adlı bölge tarafından yönetilir.

Hipotalamus, hipofiz bezini uyarır ve buradan salgılanan erkeklik hormonları testislerde sperm üretiminin gerçekleşmesini sağlar. Beyindeki hormon üretimi veya testislerde sperm üretimi sırasında ortaya çıkan herhangi bir bozukluk, erkek infertilitesine neden olabilir.

Fizyolojik bozukluklara ek olarak bazı çevresel etkenler de sperm üretimi, kalitesi ve sayısı üzerinde olumsuz etki yaratarak erkek kısırlığına yol açabilmektedir. Erkeklerde görülen yaygın kısırlık nedenleri arasında şunlar yer alır:

• Sperm üretimini ve hareketliliğini etkileyen, sperm sayısını azaltan sağlık sorunları,
• Varikosel hastalığı,
• Erkek üreme sistemindeki kanal tıkanıklıkları,
• Hormonal düzene ilişkin bozukluklar,
• Doğumsal hastalıklar,
• Şeker (diyabet) hastalığı,
• Sperm morfolojisinde bozukluklar,
• Sertleşme sorunu, erken boşalma gibi erkek cinselliğine ilişkin problemler,
• Enfeksiyon hastalıkları,
• Stres,
• Sigara, tütün mamulleri, alkol kullanımı,
• Madde bağımlılığı,
• Obezite,
• Aşırı kafein tüketimi.

Yukarıda belirtilen etkenlerin haricinde bazı kronik hastalıklar da erkek üreme sistemini veya hormonal dengeyi olumsuz etkileyerek infertiliteye yol açabilir.

İnfertiliteye neden olabilen herhangi bir hastalığı bulunan bireyler çocuk sahibi olma kararını almalarının ardından bir yılı beklemeden bir sağlık kontrolünden geçmeli; kafein tüketimi, sigara ve alkol kullanımı gibi zararlı alışkanlıklar söz konusu ise bunlar bırakılmalıdır.

Sigara ve Alkolün Sperm Üretimine Etkisi

Sigara ve alkolün zararları saymakla bitmeyecek kadar fazladır. Bu zararlar arasında en önemlilerinden bir tanesi de sigaranın sperm morfolojisine etkisi, sperm sayısı ve hareketliliği açısından oluşturduğu olumsuzluklardır.

Yapılan pek çok bilimsel araştırmaya bakıldığında sigara kullanma alışkanlığının sperm sayısında önemli bir düşüşe neden olduğu, bunun yanı sıra sperm kalitesini azalttığı ve spermlerde DNA hasarına yol açarak kalıtsal hastalıkların oluşma olasılığını arttırdığı görülmektedir.

Bunlar alkol ve sigaranın erkek üremesi üzerindeki doğrudan etkileri olmakla birlikte vücudun genel işleyişini olumsuz etkileyen bu zararlı alışkanlıklar dolaylı yoldan da çok sayıda olumsuz etkiye neden olabilmektedir.

Söz edilen olumsuz etkiler döllenme şansını azaltan faktörler olduğundan sağlıklı bir gebeliğin oluşma olasılığını düşürür.

Bununla birlikte aşırı miktarda sigara veya alkol kullanımı olan kişilerde bu alışkanlık doğrudan bir kısırlık nedeni de olabilir. Tüm bu nedenlere ek olarak kadın doğurganlığı üzerinde de olumsuz etkileri bulunduğundan çocuk sahibi olmayı planlayan çiftlerin sigara ve alkol kullanımından tamamen uzak durması gerekir.

Sperm Sayısı ve Hareketliliği

Sperm sayısı ve hareketliliği, erkeklerde üreme yeteneğini belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Testislerde sperm üretiminin sorunsuz bir şekilde devam etmesi için öncelikle üreme organları sağlıklı bir şekilde çalışmalıdır.

Sperm sayısı ve kalitesi, spermiyogram testi ile araştırılabilir ve olası sorunlar bu testin sonucuna göre tespit edilebilir. Spermiyogram (semen analizi) ile sperm sayısı, pH düzeyi, konsantrasyonu, hareketliliği ve sperm morfolojisi belirlenebilir.

Bu test, bir yıl düzenli ve korunmasız ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamamış erkeklerde mutlaka uygulanmalıdır.

Spermiyogram testi sonucunda belirtilen niteliklerden herhangi birinde olumsuz bir değerin tespit edilmesi halinde bunun nedenine yönelik ileri araştırmalar yapılmalıdır. Sigaranın spermlere zararları çocuk sahibi olmayı planlayan ve sigara kullanma alışkanlığı olan çiftler tarafından çok fazla merak edilen bir konudur.

Alkolün spermlere zararları da sigaranın neden olduğu olumsuzluklar ile benzerdir ve bunlar arasında en önemlileri spermlerin morfolojisi, miktarı ve hareketliliği üzerindeki negatif etkileridir.

Dolayısıyla spermiyogram sonucunda herhangi bir olumsuzluk tespit edilen hastalarda üreme sistemi sağlığına ilişkin ileri araştırmalara ek olarak sigara ve alkol kullanımı da mutlaka sorgulanmalıdır.

Spermi Koruma Önerileri Nelerdir?

İnfertilite sorunu ile sağlık kuruluşlarına başvuran çiftlerde hem kadın hem de erkek bireyde detaylı şekilde tıbbi tarama yapılmalıdır. Erkek bireylerde rutin taramalar arasında spermiyogram testine de yer verilir ve bu testin sonucunda bir olumsuzluk tespit edilmişse nedeni belirlenerek tedavi uygulanmalıdır.

Üreme organlarına ilişkin herhangi bir sağlık sorunu olmayan kişilerde sağlıklı beslenme, dikkat edilmesi gereken ikinci en önemli husus olarak belirtilebilir.

Enerji ve besin ögesi içeriği bireyin gereksinimi ile orantılı olan, tüm besin gruplarını yeterli ve dengeli şekilde içeren bir beslenme planının uygulanması erkeklerde sperm sayısı ve kalitesinin ideal seviyede olması açısından önemlidir.

Sigaranın sperm kalitesine etkisi negatif yönde olduğundan çocuk sahibi olmayı planlayan erkekler sigara ve alkolden tamamen kaçınmalıdır. Aşırı kilo da sperm üretimi ve kalitesi açısından bir dezavantaj olduğundan fazla kiloları olan bireylerin bir diyetisyen kontrolünde sağlıklı şekilde kilo vererek ideal kilolarına ulaşmaları gerekir.

Sağlığın ve vücut formunun korunması açısından düzenli olarak spor yapmak büyük bir öneme sahiptir. İdeal kilosuna ulaşmak veya formunu korumak, aynı zamanda kan dolaşımını hızlandırarak sperm üretimini desteklemek isteyen erkeklerin düzenli bir egzersiz planı belirlemeleri ve bunu bir yaşam tarzı haline getirmeleri önerilmektedir.

Eğer siz de çocuk sahibi olmayı planlıyorsanız ve sigara, alkol kullanımı gibi üreme sağlığını olumsuz etkileyen zararlı alışkanlıklara sahipseniz bunları bırakmanızda fayda vardır.

Sigara ve alkolü bırakma konusunda sorun yaşıyorsanız sağlık kuruluşlarına başvurarak bu konuda tıbbi destek alabilirsiniz. Üreme sağlığınıza ilişkin herhangi bir sorunun olup olmadığı konusunda muayeneden geçmek veya rutin sağlık taramalarınızı yaptırmak için hekiminize danışabilirsiniz.

Randevu talepleriniz ve tüm sorularınız için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.