Kan, kaynağı insan olan ve her insanda kendine özgü özellikleri barındıran yaşamsal bir sıvıdır. İnsanların tümünde belirli miktarlarda bulunan kanın yapısı insanların sağlık durumu hakkında pek çok fikir verir. Kaynağı insan olduğu için acil durumlarda yalnızca başka bir insandan alınan kan ihtiyaç sahibine verilebilir.

Ancak her kanın kendine özgü birtakım özellikleri olduğundan herkes arasında kan transferi gerçekleştirilemez. Kan transferinin gerçekleştirilebilmesi için bireylerin kan grubuna bakılır. Kan grubu uygun olan insanlar arasında ihtiyaç halinde kan transferi, kan bağışı yapılabilir. Kan grupları A, B ve 0 olarak ayrılır, pozitif veya negatif olarak da bir RH faktörüne sahiptir.

AB-0 ve RH uyuşmazlığı, anne ile yeni doğacak bebeğin kan gurubunun farklı olması durumunda ortaya çıkar. Böyle durumlarda tüm hamilelik boyunca ve doğumda bebeğin yaşam riski var demektir. Peki kan uyuşmazlığı nedir?

Kan Uyuşmazlığı Nedir?

Hamilelik süresince annenin kanı ile bebeğin kanının birbirine karışması gibi durumlar ortaya çıkabilir. Özellikle doğum esnasında bebekten gelen kan annenin kanına karışabilir. Bu şekilde anne ve bebeğin kanı karıştığında; annenin kanının RH negatif olması, bebeğin kanının ise RH pozitif olması durumunda annenin vücudu bebeğin vücuduna yabancı bir madde olarak tepki verir. Bu nedenle annenin vücudu bebeğin RH pozitif kanına karşı antikorlar yani proteinler oluşturur.

İlk hamilelikte uyuşmazlık olması halinde antikorlar oluşup bebeğin vücuduna etki etmeden doğum gerçekleştir. Ancak oluşan bu antikorlar anne vücudunda kalacaktır. Bu nedenle ikinci veya sonraki doğumlarda sorunlara neden olma olasılığı ilk doğuma göre oldukça yüksektir. Anne vücudunda oluşan antikorlar plasentaya geçebilir ve bebeğin kırmızı kan hücrelerine saldırabilir. Bu da bebekte hemolitik anemiye yol açabilmektedir.

Bu anemi halinde bebeğin vücudu yeteri kadar kırmızı kan hücresi üretemeden daha fazla kan hücresi yok olur. Kırmızı kan hücreleri vücutta oksijen transferini sağlar. Yeteri kadar kırmızı kan hücresi olmaması halinde ise bebek oksijensiz kalacak ve bu ciddi sorunlara yol açacaktır. İleri düzey hemolitik anemi bebeğin ölümüne yol açabilir. Kan uyuşmazlığı bu şekilde ölümcül etkilere sahip olabileceğinden, hamilelik durumlarında birçok test yapılmaktadır.

İndirekt Coombs Testi (ICT) Nedir? Neden Yapılır?

İndirekt coombs testi nedir sorusuna yanıt vermekle başlamak gerekirse ICT, kan uyuşmazlığı testi olarak bilinir. Anne veya babanın kan uyuşmazlığı olması durumunda, gebe olan anneden kan alınarak kan uyumu testi yapılır. Diğer rutin kan testleri gibi annenin kolundan bir miktar kan alınarak ICT testi yapılır.

Bu testin amacı çiftler arasındaki kan uyuşmazlığını saptamak değil, hamile anne ile bebek arasında herhangi bir kan etkileşimi durumu olup olmadığını saptamaktır. Bu test çiftler arasındaki uyuşmazlığı tespit etmek için değildir; annenin kan gurubunun RH negatif, babanın kan grubunun ise RH pozitif olması durumunda zaten bir uyuşmazlık söz konusudur.

Bunun için ayrıca bir test yapılmasına gerek yoktur. Anne baba arasında uyumsuzluk olması durumunda gebeliğin başlangıcında ICT testi yapılır. İndirekt coombs testi negatif çıkanlar tekrardan ayda bir teste tabi tutulurlar. Bu testin sonuçlarına göre anne sürekli kontrol altında tutulur ve sağlık bir doğum gerçekleştirilmesi amaçlanır. İndirekt coombs testi pozitif çıkanlar ise hekim tarafından önerilecek tedavi planı doğrultusunda tedavi ve takip altına alınmalıdır.

Kan Uyuşmazlığı Testi Sonuçları

Kan uyuşmazlığı sonuçları hayati önem taşır. İndirekt coombs testinin negatif olması annenin kanında bebeğin kanına karşı herhangi bir antikorun üretilmediği anlamına gelir. Böylece istenilen bir durum ortaya çıkmış olur. Bebek ile anne arasında kan uyuşmazlığı olsa da anne kanında antikor olmaması, bebeğin kanının annenin kanına karışmamış ve herhangi bir etkileşim meydana gelmemiş olduğu anlamına gelir.

Her ne kadar ICT testi negatif de çıksa, doğuma kadar anneye RH uyuşmazlığı, yani kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır. İndirekt coombs testi pozitif çıkanlar risk grubundadırlar. Testin pozitif olması annenin kanında bebeğin kanına karşı antikor bulunduğu anlamına gelir.

Hamilelikte bu kesinlikle istenen bir durum değildir. İndirekt coombs testi pozitif ise annenin kanı bebeğin kanına karışırsa, bebeğin kırmızı kan hücrelerini yabancı bir madde olarak görecek demektir. Bu durumda annenin antikorları bebeğin kanının yapısını bozar ve bebeğin oksijensiz kalmasına neden olur. Bu sorun hayati riskler taşıdığı için gerekli tedaviler bir an önce yapılmalıdır. Aksi halde anemi, sarılık, kalp yetmezliği ve beyin hasarı ortaya çıkabilir.

Kan Uyuşmazlığı Testi Aç Karnına mı Yapılır?

Tıpta neredeyse bütün kan testleri, kanın saf halini görebilmek amacıyla aç karnına yapılır. Kan uyuşmazlığı testi aç karnına mı yapılır sorusunun cevabı ise bunlardan farklıdır. Kan uyuşmazlığı sonuçları yalnızca annenin kanında bulunan antikorları değerlendirmek açısından önemlidir. Bu durumun açlık veya toklukla alakası yoktur.

Ayrıca ICT kan uyuşmazlık testi yaptırmaya gelmeden önce anne adayının herhangi bir hazırlık yapmasına da gerek yoktur. Diğer kan testlerinde olduğu gibi koldaki herhangi bir damardan belirli bir miktarda kan alınması yeterlidir. Bazı anne adaylarında kan verme halinde tansiyon düşmesi gibi durumlarla karşılaşılabildiğinden, bu bireylerin tok gelmesi daha faydalıdır.

Ayrıca evlilikte kan uyumu testi yaptıracak çiftlerin de kan vermeye aç gelmesine gerek yoktur. Yine aynı şekilde koldan, uygun bir damardan kan alınarak gerekli testler yapılır. Daha önce çiftler kan grubunu bilse dahi eşler arasında kan uyuşmazlığı testi mutlaka yapılır. Bu test yapılarak çiftler gelecekte oluşabilecek konular hakkında bilgilendirilirler.

İndirekt Coombs Testi (ICT) Fiyatı

İndirekt coombs testi fiyatı bütün çiftlerin kafasında bir soru işareti oluşturur. ICT testi sonucu negatif çıkanlar gebeliğin yirminci haftasından itibaren ayda bir kere test yaptırmak durumundadırlar. Test sonuçlarına göre 28. haftadan itibaren RH immünglobulin, yani kan uyuşmazlığı iğnesi yapılması gerekir.

Bu testler anne adayının her zaman sağlık kontrolüne gittiği sağlık kuruluşunda yapılabilir. Aile kurumu ülkemizde önemli olduğundan aile hekimliklerinde, toplum sağlığı merkezlerinde, hastanelerde bu testler ücretsiz olarak yapılabilmektedir. Ancak bazı özel hastaneler fiyat politikaları gereğince ücret talep edebilirler.

Anne adayının ICT testi yaptırdığı yerde, anne adayı ile ilgilenen sağlık ekibi gerekli yönlendirmeyi yaparak sağlıklı bir doğum gerçekleşebilmesi için her şeyi yapacaktır.

Kan Uyuşmazlığı Tedavisi

Kan uyuşmazlığının en önemli tedavisi anne adayına önerilen Rh immünglobulin adı verilen ilaçtır. Hemolitik anemisi olan bir bebeğin durumuna göre tedavi yolu izlenir. Tedavinin amacı bebeğin sağlıklı olmasını sağlamak ve annenin başarılı bir doğum yapmasını gerçekleştirebilmektir.

Ayrıca annenin sonraki doğumlarında oluşabilecek uyumsuzlukların da önüne geçilmesi hedeflenir. Anne ile bebeğin kanının birbirine karışması halinde bazı durumlarda herhangi bir tedavi uygulanmadan beklenebilir. Bebeğin vücudu zamanla kendisini iyileştirecektir. Tedaviye ihtiyaç duyulması halinde ise bebeğe eritroprotein veya demir takviyesi yapılabilir. Bu ilaçların bebeğe verilmesinin temel amacı bebeğin vücudunun kırmızı kan hücresi üretmesini sağlamaktır.

Hemolitik anemi ileri düzey ise ve bebekte ileri düzey sarılık oluşmuş ise bebeğin göbek kordonundan kan nakli yapılması gerekir. Anemi durumunun şiddetine göre kadın doğum uzmanı erken doğum isteyebilir. Erken doğum yaptırmanın amacı tedaviye bir an önce başlamaktır. Ayrıca yeni doğan bebeklerin kanlarındaki bilirubin miktarını azaltmak için özel ışıklar kullanılabilir. Bilirubin seviyesini azaltmak önemlidir çünkü gereğinden fazla artması bebeğin beynine zarar verebilir.

Eğer sizin de eşinizle aranızda kan uyuşmazlığı var ise ve gebeyseniz, kan uyuşmazlığı nedir sorusuna yanıt arıyorsanız, en yakın kadın doğum uzmanından muayene randevusu almanızda fayda vardır. Randevu talepleriniz ve gebelik sürecinize ilişkin aklınıza takılan soruların yanıtlarını almak için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.