İkincil Kısırlık (Sekonder İnfertilite) Nedir?

İkincil Kısırlık (Sekonder İnfertilite) Nedir?; Çiftlerin düzenli ve korunmasız olarak 1 yıl süreyle cinsel ilişkiye girmesine rağmen gebelik sağlayamaması, infertilite ya da halk arasında yaygın olarak bilinen adıyla kısırlık olarak tanımlanır.

Gebelik oluşumu üzerinde pek çok faktör rol oynasa da kadının yaşının önemi son derece büyüktür. Bu yüzden 35 yaşın üzerindeki kadınlarda gebeliğin oluşması için beklenmesi gereken süre 6 aydır.

Yani 35 yaşın üzerindeki kadınların düzenli ve korunmasız olarak cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebe kalamamaları durumunda infertiliteden bahsedilebilir.

Dünya genelinde %25 oranında görülen kısırlık, eşit oranlarda kadın, erkek ya da hem erkek hem de kadından kaynaklanır. Dolayısıyla gebeliğin sağlanamadığı durumlarda çiftlerin her ikisi de değerlendirilmelidir.

Stres, sağlıksız beslenme, sigara kullanımı gibi etkenlere bağlı olarak her geçen gün artan infertil çift sayısı, cinsel yolla bulaşan hastalıkların artmasına, evlilik ve çocuk yapma yaşının yükselmesine bağlı olarak da artış gösterir.

Normal şartlar altında 1 yıl düzenli ve korunmasız cinsel ilişki yaşayan çiftlerin %80’inin ilk 6 ay içinde gebelik sağlaması beklenir. Geriye kalan çiftlerin ise ancak %10’u, kalan 6 ay içinde gebelik sağlayabilir.

Çoğunlukla kadına ve erkeğe bağlı sebeplerle gelişen infertilite, bazı durumlarda çiftte herhangi bir problem olmamasına rağmen de oluşabilir. Kısırlık primer yani birincil ve sekonder ya da diğer bir deyişle ikincil olmak üzere iki farklı şekilde tanımlanır.

Primer infertilite, çiftin daha önce hiç gebelik sağlayamaması olarak tanımlanırken sekonder infertilite, en az bir kez gebeliğin sağlanmasına rağmen kişinin bir daha gebe kalamaması durumu olarak açıklanabilir.

Sekonder infertilite varlığında kişinin gebeliğinin canlı doğumla sonuçlanıp sonuçlanmadığı kriter değildir. Yalnızca daha önce hiç gebeliğin sağlanıp sağlanmadığı, infertilite türünün belirlenmesi için yeterlidir.

“Bir çocuğum var ikinci çocuğum olmuyor” şeklinde yakınmalar da sekonder infertilite kapsamında değerlendirilir. “İkincil kısırlık neden olur?” sorusunu yanıtlamadan önce sıklıkla sorulan “Sekonder infertilite ya da ikincil kısırlık nedir? sorusunu yanıtlamak gerekir.

İkincil Kısırlık (Sekonder İnfertilite) Nedir?

Gebeliğin oluşması için üreme sisteminin sağlıklı olması yeterli değildir. Üreme sisteminin yanı sıra kişinin hormonal düzeni ve diğer organlarının da sağlıklı ve birbiriyle uyum içinde çalışıyor olması gerekir.

Beyinde yer alan hipotalamus bölgesi, salgıladığı hormonlarla hipofiz bezini uyarır. Bir endokrin bezi olan hipofiz bezi uyarıldığında LH ve FSH hormonları salgılar. Kan dolaşımına karışan bu hormonlar yumurtalıklara ulaşır ve yumurtaların olgunlaşma sürecine girmesine neden olur.

Olgunlaşan yumurtalardan en sağlıklı olanı, içinde bulunduğu kesecik olarak tanımlanabilen folikülü çatlatarak döllenmenin gerçekleşeceği fallop tüplerine atılır.

Fallop tüpleri, rahim ile yumurtalık arasında tüp şeklindeki üreme organıdır. Bu sırada yumurtanın içinden çıktığı folikül, östrojen salgılayarak rahim duvarının ya da farklı bir deyişle endometriumun kalınlaşmasını sağlar.

Yalnızca 24 saat yaşayabilen yumurtanın, kadın vücudunda 4 ila 5 gün kadar yaşayabilen sperm hücreleri ile fallop tüplerinde bir araya gelerek döllenmesiyle gebelik oluşur. Döllenmeye bağlı olarak meydana gelen embriyo, rahme yerleşir ve böylece gebelik süreci başlamış olur.

Bu süreç boyunca meydana gelen pek çok sağlık sorununa bağlı olarak kişi gebe kalamayabilir. Bu durum, kişinin daha önce gebe kalması ya da sağlıklı bir doğum yapması durumunda da gerçekleşebilir.

Sekonder infertilite olarak tanımlanan bu durum, erkeğe bağlı sağlık sorunlarından da kaynaklanabilir. Üreme sisteminin yanı sıra pek çok farklı rahatsızlığa bağlı olarak gelişebilen ikincil kısırlık, travmalara, geçirilen operasyonlara ya da endokrin hastalıklarına bağlı olarak da oluşabilir.

Dolayısıyla çiftin, bir daha gebelik sağlayamaması durumunda hekime başvurmaları gerekir. Sekonder infertilite tanısı için kadına bağlı ve erkeğe bağlı nedenler değerlendirilmelidir. Bazı vakalarda multidisipliner bir tedavi uygulanması gerekir. Sekonder infertilite tedavisi konusuna geçmeden önce sıklıkla sorulan “Sekonder infertilite nedenleri nelerdir?” sorusunu cevaplamak gerekir.

İkincil Kısırlık Neden Olur?

Önceden gebelik sağlayan ancak sağlıklı bir doğum gerçekleştiremeyen ya da çocuk sahibi olduğu halde gebelik sağlayamayan çiftler, çoğunlukla bu durumu gizleyerek tedaviden kaçınırlar.

Ancak bu durum, ikincil kısırlık nedeni ya da farklı bir deyişle bir sağlık problemidir. Bu yüzden kısırlığa yol açan etkenin saptanması ve tedavi edilmesi için çiftin hekime başvurması önerilir.

İkincil infertilite, erkeğe, kadına ya da her ikisine bağlı olarak oluşabilir. Erkeğe bağlı sekonder infertilite sebepleri, varikosel, enfeksiyonlar, travmalar ve testis tümörleri şeklinde sıralanabilir. Kadınlarda sonradan oluşan kısırlık ise yaşın ilerlemesi başta olmak üzere, yumurtlama düzeninde oluşan bozukluklar, tüplerde hasar ve / veya tıkanma olması, rahim yapısında bozulma, rahim ve rahim ağzı kanseri gibi etkenlere bağlı oluşur.

Sekonder İnfertilite Nedenleri Nelerdir?

Varikosel olarak bilinen sperm damarlarında varis bulunması, kan dolaşımını engeller ve testis ısısının artmasına yol açar. Sperm üretimini etkileyen bu durum, erkeğe bağlı sekonder infertilite nedenlerinin başında yer alır.

Testis tümörleri ve hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar, sperm üretimini olumsuz etkiler. Testislere alınan darbeler ve üreme organlarını etkileyen bazı hastalıklar, erkeğe bağlı kısırlık üzerinde etkili olabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar da sekonder infertiliteye yol açabilir.

Kadına bağlı sekonder infertilite ise çoğunlukla yaşın ilerlemesine bağlı olarak görülür. Yumurta sayısının ve kalitesinin düşmesine yol açan yaş faktörü, kadının gebe kalmasına engel olabilir.

Yumurtlama düzeninin bozulmasına yol açan hormonal değişimler, adet döngü düzeninin değişmesi gibi nedenler, kadının gebe kalmasına engel olabilir. Döllenmenin gerçekleştiği fallop tüplerinde oluşan hastalık ve tıkanmalar da spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyebilir.

Bazı vakalarda yumurtanın döllenmesi gerçekleşse bile rahim yapısında oluşan bozulmalar, gebeliğin düşükle sonuçlanmasına yol açarak sekonder infertiliteye neden olabilir. Geçirilen enfeksiyon hastalıkları, kist varlığı ve cinsel yolla bulaşan bazı hastalıklar, rahim yapısında bozulmalara yol açabilir.

Döllenmeyi engelleyen nedenlerden bir diğeri de rahim ve rahim ağzı kanserleridir. Son derece önemli bir sağlık sorunu olan bu kanser türlerine karşı tetikte olunmalıdır.

Tüm bunların yanı sıra alerjiler de sekonder infertiliteye neden olabilir. Her kişide farklı etkilere yol açabilen alerji türleri, çoğunlukla hapşırma ve kaşınma gibi semptomlara yol açsa da bazı durumlarda kişinin üreme sistemi ile ilgili problemlere neden olabilir.

Bu gibi rahatsızlıkların varlığı çiftin çocuk sahibi olmasına engel olabilir. Bu hastalıkların tedavi edilmesi kişinin genel sağlığının düzelmesini ve tekrar gebe kalmasını sağlayabilir.

İkinci Çocuğu Neden Hamile Kalınmaz?

Sekonder infertilite nedenlerinin yanı sıra sigara ve alkol kullanımı, kilolu ya da zayıf olmak, kimyasal veya radyoaktif etkilere maruz kalmak, yoğun stresli yaşama sahip olmak ve ilaç kullanımı gibi nedenler de ikincil kısırlığa neden olabilir. Sıklıkla sorulan sorulardan biri olan “İkinci çocuğa neden hamile kalınmaz?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

Sekonder İnfertilite Tedavisi

Kişinin gebe kalmasını engelleyen sekonder infertilite nedenleri geniş bir yelpazede yer alır. Bu yüzden tedavi öncesinde kişinin gebe kalmasına engel olan odak hastalık saptanmalı ve tedavi edilmelidir. Yapılan inceleme ve bulguların ışığında çiftin gebelik sağlayabilmesi için üremeye yardımcı tüp bebek tedavisi almaları gerekebilir.

Eğer siz de daha önce gebe kalmanıza rağmen tekrar hamile kalamıyorsanız, sekonder infertilite probleminiz olabilir. İkincil kısırlık hakkındaki tüm sorularınız için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.