HGB, kemik iliği tarafından üretilen ve kırmızı kan hücrelerinde depolanan bir proteindir. Kırmızı kan hücrelerinin, oksijeni akciğerlerden vücut doku ve organlarına, atardamar yoluyla taşınmasına yardımcı olur. HGB ayrıca vücuttaki karbondioksitli kanı toplardamarlar içinde akciğerlere geri götürür. “HGB ne demek?” sorusunun cevabı, hemoglobin kelimesinin kısaltılmasıdır şeklinde yanıtlanabilir. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin kırmızı olarak görünmesini sağlayan yapıdır. “HGB nedir?”, “HGB kaç olmalı?”, “Kan tahlilinde HGB nedir?”, “HGB kan değeri nedir?” gibi sorulara ilişkin ayrıntılı bilgileri yazının devamında bulabilirsiniz.

HGB (Hemoglobin) Nedir?

HGB nedir sorusunun cevabı kısaca; kana kırmızı rengini veren, demir açısından zengin bir proteindir şeklinde verilebilir. Hemoglobinin en önemli görevi akciğerden dokulara oksijen taşımaktır. Hemoglobin yapısı, birbirine bağlanan ve globulin adı verilen dört protein molekülünden oluşur. Normal yetişkin hemoglobin, iki alfa-globulin ve iki beta-globulin zinciri içerir. Anne karnındaki fetüste ve küçük bebeklerde beta zincir yoktur. Bunlarda hemoglobin molekülü, iki alfa ve iki gamma globulin zincirinden oluşur. Bebek büyüdükçe, gama zincirleri yavaş yavaş yetişkinlikteki HGB yapısını oluşturan beta zincirlerine dönüşür.

HGB Testi Nedir?

“HGB testi nedir?” ya da “Kanda HGB nedir?” soruları hastalar tarafından sıklıkla sorulur. Hemoglobin testi ya da kanda HGB, kanı oluşturan kırmızı kan hücrelerinin içerdiği hemoglobin miktarını ölçen testtir. İdrarda hemoglobin varlığı ise idrarın koyu renkli görünmesine neden olabilen anormal bir bulgudur ve hemoglobinüri olarak adlandırılır. Hemoglobinüri, en sık olarak idrar yolu enfeksiyonlarında ortaya çıkar. Fakat orak hücre anemisi, sıtma, böbrek kanseri gibi daha ciddi bir durumun sonucu da olabilir.

Peki, kan testinde HGB nedir? HGB kan tahlili sonucuna göre kişinin hemoglobin değerleri normalden düşük olarak bulunursa bu kişideki düşük kırmızı kan hücresi sayısına işaret eder. Kırmızı kan hücreleri sayısının normalden düşük çıkması, hastanın anemi yani kansızlık durumuna olduğu anlamına gelir. Aneminin vitamin ya da mineral eksiklikleri, kanama ve kronik hastalıklar gibi birçok farklı nedeni olabilir. Hemoglobin testi normal seviyeden daha yüksek çıkmışsa bu durumun birkaç olası neden bulunur. Bu nedenlerden en sık karşılaşılanlar polisitemia vera adı verilen kan bozukluğu, yüksek irtifalarda yaşama, sigara içme ve dehidrasyon şekilde sıralanabilir.

HGB (Hemoglobin) Normal Değeri Kaç Olmalı?

Hemoglobin normal değeri kadın, erkek ve çocuklarda farklılık gösterir. Yaşla birlikte de hemoglobin için normal referans değerler değişiklik gösterir. Peki, normal HGB değeri kaç olmalı? Hemoglobin normal değerleri yaş ve cinsiyete göre şu şekilde sıralanabilir:

• Yenidoğan bebek: 17-22 gr / dl
• 1 haftalık bebek: 15-20 gr / dl
• 1 aylık bebek: 11-15 gr / dl
• Çocuklar: 11-13 gr / dl
• Yetişkin erkekler: 14-18 gr / dl
• Yetişkin kadınlar: 12-16 gr / dl
• Orta yaştan sonra erkekler: 12.4-14.9 gr / dl
• Orta yaştan sonra kadınlar: 11.7-13.8 gr / dl

HGB (Hemoglobin) Nasıl Ölçülür?

Hemoglobin genellikle bir kan örneği ile rutin tam kan sayımı (CBC) testinin bir parçası olarak ölçülür. Hemoglobini ölçmek için birçok yöntem mevcuttur. Bunların çoğu şu anda kan üzerinde farklı testler yapmak için tasarlanmış otomatik makinelerle yapılır. Makinede kırmızı kan hücreleri, hemoglobini bir çözelti haline getirmek için parçalanır. Daha sonra elde edilen serbest hemoglobin, siyanomethemoglobin oluşturmak için hemoglobin molekülü ile sıkı bir şekilde bağlanan bir kimyasal olan siyanüre maruz bırakılır. Çözelti içinden ışık geçirilir ve özellikle 540 nanometre dalga boyunda ne kadar ışık emdiği ölçülür. Böylece kişinin gr / dl cinsinden HGB değeri nedir belirlenebilir.

HGB (Hemoglobin) Yüksekliği veya Düşüklüğü Nedir?

HGB düşüklüğü test sonuçlarında yaygın rastlanan bir durumdur. Birçok durumda, hemoglobin normalden sadece biraz daha düşüktür ve herhangi bir belirtiye neden olmaz. Fakat düşüklük şiddetli hale gelirse kansızlık ile ilgili belirtilere yol açar. Düşük bir hemoglobin sayısı genel olarak cinsiyet ve yaşa göre referans aralıklarının alt sınırına göre belirlenir. HGB normal değerleri ölçüm sonuçları bir laboratuvardan diğerine farklılık gösterebilir. Peki, HGB düşüklüğü nedir? Kişinin kan testi HGB değerinin normal değerin altına düşmesidir. Hemoglobin seviyesi normalin altına düşerse, kansızlık ortaya çıkar ve bunlar farklı nedenlerle birçok anemi türünden kaynaklanabilir. En sık görülen HGB düşüklüğü nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Demir eksikliği
• B12 vitamini eksikliği
• Folat eksikliği
• Kanama
• Lösemi gibi kemik iliğini etkileyen kanserler
• Kronik böbrek hastalığı
• Kronik karaciğer hastalığı
• Hipotiroidi
• Talasemi: Düşük hemoglobin ve kırmızı kan hücresi düzeylerine neden olan genetik bir hastalık

“Hemoglobin yüksekliği nedir?” ya da “HGB yüksekliği nedir?” sorularının cevabı da sıklıkla merak edilir. Hemoglobin yüksekliği, vücudun yüksek oksijen taşıma kapasitesine ihtiyaç duyması nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda kan hemoglobin seviyesi normalin üstünde ölçülür. HGB yüksekliğinin en sık rastlanan iki nedeni aşırı sigara kullanımı ve yüksek irtifalarda yaşıyor olmak olarak sayılabilir. Bu iki durumda kırmızı kan hücre üretimi, düşük oksijen miktarını telafi etmek için doğal olarak artar. HGB yüksekliğine daha az sıklıkta sebep olan durumlar ise şunları içerebilir:

1. KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) gibi akciğer ile ilişkili hastalıklar
2. Çeşitli kalp problemleri
3. Kemik iliği ile ilgili sorunlar: Örneğin polisitemia vera denilen kemik iliği hastalığı
4. Kırmızı kan hücresi üretimini uyaran ilaç veya hormon kullanımı: Sorumlu ajan en sık olarak eritropoetindir (EPO). Kişiye böbrek hastalığı nedeniyle verilen EPO’ya bağlı hemoglobin sayısında artış olası değildir. Ancak doping amaçlı yani atletik performansı arttırmak için EPO enjeksiyon yaptırmak yüksek hemoglobin sayımına neden olabilir.
5. Dehidratasyon: Vücudun aşırı susuz kalması
6. Böbrek kanseri
7. Karaciğer kanseri

Kırmızı kan hücresi üretimi, zayıf kalp veya akciğer fonksiyonuna bağlı olarak kronik olarak düşük olan kan oksijen seviyelerini telafi etmek için artar. Kişiye daha önce polisitemia vera teşhisi konduysa ve buna yönelik tedavi alıyorsa tespit edilen yüksek hemoglobin seviyeleri tedavi planını değiştirme gereğini gösterebilir. Hemoglobin seviyeleri normalin altında veya üstünde ise, doktor hemoglobin test sonuçlarını diğer testlerle birlikte değerlendirmek isteyebilir veya sonraki adımları belirlemek için ek testler gerekebilir. Hemoglobin test sonuçlarının ne anlama geldiğiyle ilgili ayrıntılı bilgi için doktorla konuşmak doğru bir yaklaşım olacaktır.

HGB Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?

Kansızlıkta ortaya çıkan belirtiler HGB düşüklüğü derecesi ile paralellik gösterir. Bu aşamada “Hemoglobin düşüklüğü nasıl giderilir?” sorusu önem kazanır. Bunun için öncelikle HGB düşüklüğü yapan, altta yatan hastalık tespit edilip tedavi edilmelidir. Kansızlık tedavisi ihmal edilmemelidir, çünkü bu durum kişinin organlarına zarar verebilir ya da kanser gibi ciddi bir hastalığın sonucu olabilir. Bununla birlikte hemoglobin düşüklüğünün en sık rastlanan nedeni demir eksikliğidir. Sadece demir eksikliği olan durumlarda demir ilaçları önerilir. Bu durumda hızlı sonuç almak için demir açısından zengin gıdaların tüketimini artırmak faydalı olacaktır. B12 ya da folik asit eksikliğine bağlı anemide bu vitaminlerin yerine konması esastır. Altta yatan lösemi, talasemi gibi hastalıklar varsa öncelikle bunlar tedavi edilir.