Hamilelikte Folik Asit Kullanımı Nasıl Olmalıdır?; B9 vitamininin sentetik bir şekli olan folik asit, tıpta pteroylmonoglutamic asit olarak da bilinir.

Halk arasında folat, folik asit ya da B9 vitamini olarak da bilinen bu vitamin türü; DNA üretimi, onarımı ve kırmızı kan hücrelerinin (RBC, eritrosit, alyuvar olarak da bilinir) üretilmesine yardımcıdır.

1941 yılında keşfedilen bu vitamin türü, çoğunlukla koyu yeşil yapraklı bitkiler, narenciye ve tahıl türlerinde bulunur. Keşfinden 2 yıl sonra doğal besinlerden ayrıştırılarak tablet formuna getirilmiştir.

Suda çözünebilen B grubu vitaminlerden biri olan folik asidin insan vücudundaki ve gıdalardaki formu, folat ya da folasin olarak tanımlanır. Yetişkinlerde günlük folik asit ihtiyacı 0.4 mg’dir.

Gebelik öncesinde ve gebelik sürecinde folik asit kullanımı ise ayrı bir öneme sahiptir. Gebelik öncesi folik asit kullanımı, bebeğin gelişimi için son derece önemlidir.

Doğum kusurlarının önlenmesi ve bebek gelişiminin desteklenmesi için hamilelikte folik asit kullanımı, tüm doktorlar tarafından önerilir. Hamilelik öncesi folik asit kullanım dozu, hekim tarafından aksi belirtilmedikçe günlük 400 mcg’dir.

Çoğunlukla doğuma ya da emzirme döneminin sonuna kadar folik asit kullanımı önerilir. Folik asit ne işe yarar? sorusunu yanıtlamadan önce folik asidin ne olduğu ve etkilerinin neler olduğu iyi anlaşılmalıdır.

Folik Asit Nedir?

Folik asit, DNA yapısında bulunan nükleik asitlerin, kırmızı kan hücrelerinin üretilmesinde ve çoğalmasında etkili bir B vitamini çeşididir. Bu nedenle gebelik haricinde de tüm bireylerin folik aside ihtiyacı vardır.

Folik asit başta koyu yapraklı yeşilliklerde olmak üzere hayvansal kaynaklı besinlerde (karaciğer, organ etleri) farklı narenciye türlerinde ve tahıllarda bulunur.

Dengeli beslenen bireyler, günlük folik asit ihtiyaçlarını bu besinler yoluyla alır. Ancak gebelikte folik asit alımının dışarıdan desteklenmesi gerekir. Gebelik planlayan anne adaylarının da hamile kalmadan önce folik asit kullanımına başlamaları önerilir. Folik asit, moleküler açıdan birkaç ayrı parçadan oluşur.

Bu da moleküllerin ısıyla kolayca parçalanabileceği anlamına gelir. Farklı bir deyişle folik asit barındıran besinlerin yüksek ısıda ya da uzun süre ile pişirilmesi folik asidin etkisini kaybetmesine yol açar. Kızartma yöntemiyle pişirilen gıdalarda folik asit kaybı daha az olurken, sulu besinlerde kayıp daha fazladır.

Dolayısıyla folik asit bakımından zengin beslenmek için besin kaynaklarının kısa sürede, suyunu salmadan pişirilmesi önerilir. C vitamini, folik asidin vücut tarafından emilimini kolaylaştırır.

Bu yüzden folik asit kullanması gereken ya da önerilen bireylerin, C vitamini açısından zengin besinleri tüketmesi de önemlidir. Gebelik planlayan ya da gebe olduğunu öğrenen kişiler için besinlerden yeterince alınamayan folik asidin mutlaka dışarıdan takviye edilmesi gerekir. Anne adayları tarafından sıklıkla “Hamileler için folik asit ne işe yarar?” sorusu sorulur.

Folik Asit Ne İşe Yarar? Faydaları Nelerdir?

DNA ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi, onarımı ve çoğalmasında etkili olan folik asit, gebeler ve gebelik planlayan kişiler tarafından düzenli olarak kullanılmalıdır. Folik asitle hamile kalanlar, hiç folik asit kullanmadan doğum yapanlara oranla doğum kusurları açısından daha avantajlı konumdadır.

Farklı bir deyişle, gebelik dönemi ve gebelik öncesi folik asit kullananların bebeklerinde nöral tüp defekti (NTD) olarak bilinen hastalığın görülme olasılığı daha düşüktür.

Folik asit, bebeğin ilk gelişen dokularından biri olan sinir sistemi gelişiminde önemli bir paya sahiptir. Spina bifida olarak bilinen bu hastalık gebeliğin ilk döneminde, beyin ve omuriliği oluşturacak tüp benzeri dokunun düzgün kapanmamasıyla oluşur.

Folik asit eksikliğinde oluşan bir diğer rahatsızlık da megaloblastik anemidir. Kemik iliğinde bulunan kan hücrelerinin normalden daha büyük olması olarak tanımlanabilen bu kansızlık türü, folik asit, C ve B12 vitamini eksikliklerinden kaynaklanır. Dengesiz diyet, hatalı pişirme yöntemleri de bu rahatsızlığa yol açabilir.

Sıklıkla sorulan “Folik asite ne zaman başlanmalı?” sorusu, “Gebeliğin planlanma aşamasında başlanmalı” olarak cevaplanabilir. Folik asit hamilelik planlanma aşamasında kullanılmaya başlandığında bebeğin gelişimi daha sağlıklı bir şekilde başlar. Gebelik planlayanların günlük alması gereken folik asit miktarı 400 mcg’dir.

Hipertiroidi, karaciğer hastalıkları, emilim bozukluğu hastalığı olanların yanı sıra ve gebelerin de günlük kullanım gereksinimi fazladır. Hamilelik döneminde folik asit kullanımına mutlaka devam edilmelidir. Bu dönemde ise folik asit kullanımı 600 mcg düzeyinde olmalıdır. Hekim, anne adayına günlük ne kadar miktarda ve ne kadar süreyle folik asit kullanması gerektiğini bildirir.

Folik asit gebelik döneminde nöral tüp defektinin önlenmesinin yanı sıra, DNA sentezi, hücre bölünmesi gibi işlevlerin hızlanmasını ve sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini sağlar. Gebelik döneminde artan gereksinimin besinlerle karşılanması mümkün olmadığından folik asit, mutlaka tablet olarak dışarıdan takviye edilmesi gerekir.

Gebelikte Folik Asit Kullanımı Nasıl Olmalı?

1 tabak kuru fasulyede 60 mcg, 100 gr. cevizde 55 mcg folik asit olduğu bilinir. Balık, karaciğer, yumurta, koyu yeşil renkli sebzeler, tahıllar ve narenciye türleri de folik asit açısından zengin besin kaynaklarıdır. Ancak bu besinler pişirilme sırasında folik asit değerlerinin bir kısmını yitirebilir.

Besinlerin uzun süre pişirilmesi, pişerken su ilave edilmesi, pişirme suyunun dökülmesi gibi etkenler, besinlerin içerdiği folik asit miktarının azalmasına yol açar.

Diğer pek çok vitamin gibi folik asit de gıda yolu ile alınır. Vücutta depolanamayan folik asit miktarının yeterli düzeyde tutulması için bu besin türlerinin her gün düzenli olarak tüketilmesi gerekir. Hamilelikte en iyi folik asit kaynağı, günlük olarak alınan tabletlerdir. Folat hapı olarak da bilinen bu tabletler, her gün düzenli olarak hekimin önerdiği dozda alınmalıdır.

Hamilelik Öncesi Folik Asit Kullanımı Nasıl Olmalı?

Folik asit hapları, gebe kalmak isteyenler ve gebeler tarafından düzenli olarak alınmalıdır. Bebeğin gelişiminde önemli bir rol oynayan folik asit, olası sağlık problemlerinin önlenmesinde etkilidir.

Farklı bir deyişle düzenli olarak kullanılan 0.4 mg folik asit, spina bifida hastalığının önlenmesinde %40 etkili olurken 4 mg folik asit, hastalığın görülme ihtimalini %70 oranında azaltır. Ancak kişi, kullanım dozunu kendisi belirlememeli, mutlaka doktorun belirlediği dozda almalıdır.

Folik Asit Kullanmaya Ne Zaman Başlanmalı?

Anne olmayı planlayanlar ya da gebe olanlar tarafından sıkça sorulan sorulardan bir diğeri “Folik asit kaçıncı aya kadar kullanılır?” şeklindedir. Folik asit kullanımına mümkünse gebeliğin planlandığı dönemde başlanmalıdır.

Gebeliğin oluşumundan önceki 6 ila 8. haftalar folik asit kullanımına başlanması için önerilen zaman dilimidir. Bu dönemde hekim aksini belirtmedikçe, günlük 0.4 mg (400 mikrogram) folik asit alınması gerekir.

Ancak önceki gebeliğinde nöral tüp defekti öyküsü bulunan kişilerde doz, 4 mg (4000 mikrogram) olarak planlanır ve kullanımına gebelik oluşumundan 12 hafta önce başlanması önerilir. Gebelikte folik asit kaçıncı haftada bırakılır? sorusu da sıklıkla merak edilenler arasında yer alır.

Gebelikte Folik Asit Kaçıncı Haftada Bırakılır?

Gebelik planlayanlar tarafından 0.4 mg dozda alınması gereken folik asit, gebeliğin birinci trimesterı olan ilk 12 hafta boyunca aynı dozda kullanılmaya devam edilmelidir.

İkinci ve üçüncü trimesterda ise kullanım dozu 0.6 mg olarak düzenlenmelidir. Emzirme döneminde ise 0,5 mg olarak folik asit kullanımına devam edilmelidir. Dolayısıyla hamilelik süresince folik asit kullanımı doktor aksini söylemedikçe bırakılmamalıdır.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.