Embriyo Gelişimi ve Rahime Tutunma

Embriyo Gelişimi ve Rahime Tutunma; Gebeliğin oluşması için beyin, yumurtalıklar, rahim ve vajinadan oluşan dört kompartımanın sağlıklı olması ve birbiriyle uyum içinde çalışması gerekir. Olgunlaştıktan sonra fallop tüplerine atılan kadın üreme hücresi olan yumurta, burada erkek üreme hücresi olan sperm ile döllenir.

Tek hücreli bir yapıya dönüşen döllenen yumurta bu aşamada zigot olarak adlandırılır. Baba adayından gelen 23 ve anne adayından gelen 23 kromozomdan meydana gelen zigot, hızlı bir şekilde bölünmeye başlar. Art arda gerçekleşen bölünme sayesinde zigot, 1. günün sonunda iki çekirdekli hücreye dönüşür.

2. günde dört ve 3. günde 8 hücreli yapıya dönüşen zigot; takip eden 5. ya da 6. günde blastokist olarak tanımlanır. Fallop tüplerinde gerçekleşen tüm bu olayların ardından blastokist rahme ulaşır.

Yumurtlama döneminde yumurtanın çatlayarak içinden çıktığı kese ya da tıp dilindeki adıyla yumurta folikülü, östrojen hormonu salınımını üstlenir.

Östrojen, olası gebelik oluşumuna karşı rahim içi duvarının her ay kalınlaşmasına yol açar. Rahme ulaşan blastokist, kalınlaşan rahim duvarında oluşan yeni damarlara tutunur.

Bu dönemde yerleşme olarak da tabir edilen durum gerçekleşir ve bazı anne adaylarında gebeliğin ilk belirtilerinden biri olan yerleşme kanaması görülebilir.

Blastokist, rahme tutunduktan sonra embriyo olarak tanımlanır. Yerleşmenin ardından 8 hafta boyunca bebek, embriyonik dönemde olur. Bu süreç boyunca hücreler kendi içlerinde ayrışır.

Embriyo gelişimi evreleri tamamlandıktan, yani döllenmeden 10 hafta sonra fetal dönem başlar. 11. haftadan itibaren bebek fetüs olarak tanımlanır.

Yumurtanın döllenmesinden fetal döneme kadar geçen süre boyunca bebek, zigot, blastokist ve embriyo gibi farklı isimlerle tanımlansa da bu süreç boyunca yaygın olarak bebekten embriyo diye de bahsedilir.

Embriyo gelişimi ve rahime tutunma, hamilelik döneminin başlangıcında oluşan önemli aşamalardır. Embriyonun kalp atışı 6. haftada başlar. 9. haftada göz kapakları, kulakları ve ayak parmakları şekillenir.

Perdeli parmaklara sahip olan embriyonun fetüs olarak tanımlanmadan önceki son haftasında kemikleri sertleşmeye ve böbrekleri idrar üretmeye başlar.

Bu süreç içinde en büyük gelişim, embriyonun beyninde gerçekleşir. Embriyonun beyninde her dakikada yaklaşık 250 bin yeni nöron oluşur. Sıklıkla sorulan “Embriyo gelişimi neden yavaşlar?” ya da “Embriyo gelişimi neden durur?” sorularından önce “Embriyo gelişimi hafta hafta nasıl olur? sorusunu yanıtlamak gerekir.

Embriyo Gelişimi ve Rahime Tutunma

Beyinde yer alan hipofiz bezinden salgılanan LH ve FSH hormonlarının etkisiyle yumurtalık rezervinde bulunan yumurtaların bir kısmı olgunlaşır ve ardından içinde bulundukları folikülleri çatlatır. En sağlıklı olan yumurta, döllenmenin gerçekleşeceği fallop tüplerine atılır.

Kadın üreme hücresi olan yumurta, yaklaşık 24 saat kadar canlı kalabilirken, sperm hücresi kadın vücudunda 4-5 gün kadar canlı kalabilir. Bu dönemde girilen cinsel ilişki sonucunda yumurtanın döllenmesiyle gebelik süreci başlar.

Ancak gebeliğin daha kolay ve doğru hesaplanabilmesi için son görülen adet (regl) kanamasının ilk günü, gebeliğin başlangıcı olarak kabul edilir.

Doğal yollardan gebelik sağlayamayan çiftlere uygulanan tüp bebek tedavisinde ise yumurta ve sperm laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenir.

Bir tür hücre yumağı olarak tanımlanabilen zigot, döllenmenin ardından meydana gelir. Gebelik hesaplamasına göre 4. haftada veya döllenmeyi takip eden 2. haftanın sonunda döllenen yumurta, fallop tüplerinden rahme ulaşmış olur.

Farklı bir deyişle embriyo gelişimi hafta hafta incelendiğinde gebeliğin 4. haftasında embriyo meydana gelmiş olur ve bu hafta içinde embriyo ikiye ayrılır. Ayrılan parça, bebeğin ilerleyen haftalarda gelişimini sürdüreceği plasentayı oluşturur. 6. haftaya gelindiğinde bebek hızla büyümeye devam eder.

Farklı bir deyişle bebek 6. haftanın sonuna ulaştığında boyutu, 6. haftanın başına göre 3 kat artış olur. Bu hafta içinde embriyonun ilk kez kalp atışları duyulur. 7. haftada embriyonun yüz oluşumu hız kazanır. Ağız, kulak ve burun delikleri seçilebilir durumdadır.

Bebeğin ilk kez hareket ettiği bu haftanın ardından 8. haftaya gelindiğinde embriyo, son iki haftaya göre 4 kat büyümüş olur. Kalbi daha güçlü çarpmaya başlar ve göz kapakları oluşur. 9. haftada embriyonun bazı organları oluşmaya başlar. Bu hafta içinde bebeğin başı, vücudunun yarısı kadardır.

10. haftada embriyonun kemikleri sertleşmeye ve böbrekleri idrar üretmeye başlar. 10. haftanın tamamlanmasının ardından embriyo, fetüs olarak adlandırılır. Embriyo gelişimi tüp bebek yönteminde de aynı şekildedir. Ancak bebeğin zigot ve blastokist aşamaları laboratuvar ortamında gerçekleşir.

Embriyo transferi olarak tanımlanan işlemin ardından embriyo, doğal yollardan elde edilen gebeliklerde olduğu gibi rahme tutunur ve normal gelişimini sürdürür.

Embriyo Gelişimi Neden Yavaşlar?

Embriyo gelişiminin yavaşlaması ya da tamamen durması, çoğunlukla genetik faktörlere bağlı olarak görülse de anne adayının 35 yaşından daha büyük olması, kaliteli yumurta sayısının azalmasına ve dolayısıyla oluşan embriyoda kromozomal defektlerin oluşmasına neden olabilir. Bu durum, genetik defektli bir bebeğin dünyaya gelmesini önleyen doğal savunma mekanizması olarak da düşünülebilir.

Anne ve baba adayından gelen 23’er kromozomun birleşmesi sırasında zigot olarak tanımlanan bebeğin, 4 ila 8 hücreli hâle gelmesiyle insan yaşamının ilk hücresi olarak tabir edilebilen embriyo genomu aktive olur. Bazı embriyolarda genom aktivasyonunun başarısız olması embriyo gelişiminin tamamen durmasına yol açabilir.

Embriyo Gelişimi Nerede Olur?

Döllenme ve ilk hücre bölünmeleri, rahim ile yumurtalıklar arasında bir tür kanal görevi gören fallop tüplerinde gerçekleşir. Blastokistin, rahme tutunmasının ardından bebek embriyo olarak tanımlanır.

Embriyo rahme yerleştikten sonra ikiye bölünerek bebeğin rahim içinde büyüyeceği plasenta oluşur. Dolayısıyla embriyo, rahimde bulunan plasentanın içinde gelişimini sürdürür. Gebelik planlayan kişilerin merak ettiği sorulardan bir kısmı da “Embriyo rahime kaç günde tutunur?” veya “Embriyo rahime ne zaman tutunur?” şeklindedir.

Embriyo Rahime Ne Zaman Tutunur?

Döllenmenin ardından meydana gelen zigot, hızla bölünür ve 5 ya da 6. günden itibaren blastokist olarak tanımlanır. Fallop tüplerinde gelişimi devam eden blastokist, rahme ulaşır ve gelişimini sürdürmek için ihtiyaç duyduğu kan damarlarından birine tutunur.

Tutunmanın ardından blastokist artık embriyo olarak tanımlanır ve gelecek 8 hafta embriyonik dönem olarak kabul edilir.

Embriyo rahime tutunurken belirtileri pek çok kişi tarafından fark edilmeyebilir. Bazı kişilerde oluşan implantasyon kanaması, gebeliğin ilk belirtileri arasında yer alır. Bu kanama, adet (regl) kanamasından çok daha az miktarda gerçekleşir. Kanama süresi kısa ve rengi normalden daha koyudur.

Embriyo Rahime Neden Tutunmaz?

Fallop tüplerinde sağlıklı bir şekilde gelişimini sürdüren embriyo, bazı durumlarda rahme tutunamaz. Gebeliğin sonlanmasına yol açan bu durum pek çok farklı sebepten dolayı oluşabilir.

Çoğunlukla rahim duvarı olarak bilinen endometriumun, östrojen hormon salınımına karşın tepkisiz kalması veya östrojen salınımının yetersiz olmasına bağlı olarak yeterince kalınlaşmamasından kaynaklanır.

Bazı vakalarda ise uterus kontürü olarak tanımlanan rahim boşluğu şeklinin tutunmaya uygun olmamasına bağlı olarak embriyo rahme tutunamayabilir.

Rahim içinde var olan fonksiyonel ve yapısal bozuklular, embriyonun rahme tutunmasına engel olabilir. Ayrıca polip ve miyom gibi iyi huylu tümörlerin varlığında da embriyo, rahme tutunamayabilir.

Embriyonun tutunmasına engel olan odağın saptanması için kapsamlı muayene ve farklı tetkiklerin yapılması gerekebilir. Sıklıkla sorulan “Embriyo rahime neden tutunmaz?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.