D Vitamini Eksikliğinin Belirtileri ve Tedavisi; Vitaminler; büyüme gelişme, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, enerji metabolizmasının kontrolü gibi çok önemli işlevleri olan moleküllerdir.

D vitamini de vücutta çok sayıda görevi olan bir vitamin çeşididir. Kas, kemik ve diş sağlığının korunması; D vitamini faydaları arasındadır.

D Vitamini Nedir?

D vitamini, tıpkı A, E ve K vitaminleri gibi yağda çözünebilir bir moleküldür. Vitaminler genel olarak vücutta üretilemez ve dışarıdan alınması gerekir. Ancak D vitamini dışarıdan alınabilmenin yanı sıra vücutta da sentezlenebilir. Vücutta D vitaminin sentezlenebilmesi için uygun dalga boyundaki güneş ışığının deriye ulaşması gerekir.

Deride kolesterol adı verilen bir öncü maddeden üretilmeye başlanan D vitamininin aktif formuna dönüşebilmesi için birkaç işlemden daha geçmesi gerekir. Sırasıyla karaciğer ve böbrekte işlem gören D vitamini aktif formuna dönüşür ve vücuttaki görevlerinde rol oynamaya başlar.

D vitamininin vücutta kalsiyum ve fosfat dengesini sağlamak başta olmak üzere çok sayıda görevi vardır. Bağırsaktan kalsiyum emilimini arttıran D vitamini, kemik mineralizasyonunda rol oyar. Bunun yanı sıra bağışıklık sistemi fonksiyonlarını düzenler ve inflamasyonu yani iltihaplanmayı azaltır. D vitamini hormon gibi davranarak hücre bölünmesi ve farklılaşmasında da etki gösterir.

Vücutta D Vitamini Seviyeleri Nasıl Olmalıdır?

Vücuttaki D vitamini konsantrasyonu ölçülürken bir D vitamini türevi olan hidroksi-25 D vitamini düzeylerine bakılır. Kan serumunda bakılan hidroksi-25 D vitamininin 20-50 ng/mL arasında olması normal kabul edilir. 12-20 ng/mL arası yetersizlik kabul edilirken 12 ng/mL’nin altı ise eksiklik olarak değerlendirilir.

Günlük ihtiyaç duyulan D vitamini miktarı yaşa ve fizyolojik özelliklere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. 0-1 yaş aralığındaki bebeklerde günlük ortalama D vitamini ihtiyacı 400 IU (International Unit) iken 1-70 arası için bu miktar 600 IU olarak belirlenmiştir. 70 yaş üstü grup içinse günlük 800 IU D vitamini alınması tavsiye edilir.

İçeriğinde bol miktarda D vitamini olan besinler arasından örnek vermek gerekirse bir porsiyon somonda 570 IU, bir yumurtada ise 40 IU D vitamini vardır.

Yeterince güneş ışığı alan kişilerde D vitamini eksikliği görülme ihtimali oldukça düşüktür. Ancak büyüme ve gelişme çağında yer alan çocuklarda, gebelerde ve emziren kadınlarda D vitamini ihtiyacı artmıştır. İler yaş grubunda yer alan kişilerde de kemik erimesi riskine karşı alınması gereken D vitamini miktarı artmıştır.

Başta bu sayılan gruplar olmak üzere herkesin yeterli ölçüde D vitamini alması oldukça önemlidir. Ülkemiz güneşli gün sayısının fazla olduğu bir ülke olmasına rağmen D vitamini eksikliği oldukça yaygın olarak görülür. D vitamini eksikliği konusunda farkındalığın artması, eksiklik durumunda tedavinin yapılması ve eksiklik gelişmeden gerekli takviyelerin yapılması hem birey hem de toplum sağlığı açısından büyük önem arz eder.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

D vitamini eksikliği sadece belirli organlarda değil vücut genelinde sorunlara neden olur. D vitamini eksikliğinde görülen belirtiler:

• Sık sık hastalanma
• Tekrarlayan enfeksiyonlar
• Yorgunluk, halsizlik
• Kemik veya sırt ağrısı
• Yara iyileşmesinde gecikme
• Saç dökülmesi
• Kemiklerde zayıflama
• Kas ağrısı olarak sıralanabilir.

D Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Raşitizm, D vitamini eksikliği hastalıkları arasındaki en önemli hastalıklardan biridir. Raşitizm ya da diğer adıyla rikets, kemikte büyümeyi sağlayan kıkırdak dokusunda mineralizasyonun düzgün olmaması sonucu gelişir.

D vitamini eksikliğinde bağırsaktan kalsiyum emilimi azalır. Kalsiyum miktarının düşük olması, kıkırdak dokunun mineralizasyonunu yani kemikleşmesini bozar. Bu durum sonucunda büyüme duraksar ve kol, bacak kemikleri gibi uzun kemiklerde eğrilik görülür.

Raşitizm ya da diğer adıyla rikets, kemik dışında da belirti ve bulguların gelişmesine neden olabilir. Raşitizm, çocukluk döneminde erkenden fark edilerek tedavisine başlanması gereken bir hastalıktır. ‘Raşitizmde D vitamini eksikliği tedavi edilmezse ne olur?’ sorusu sıkça sorulur.

Uzun dönemde raşitizm; kalıcı iskelet deformiteleri, kemik iliği yetmezliğine bağlı anemi gibi sorunlara yol açabilir.

D vitamini eksikliği çocuklarda raşitizme neden olurken yetişkinlerde ise osteomalaziye sebep olur. Osteomalazi, kemikte büyüme tamamlandıktan sonra meydana gelen mineralizasyon bozukluklarıdır.

‘D vitamini eksikliği ağrı yapar mı?’ sorusu sıklıklar sorulur. D vitamini eksikliği, kemik ve bel ağrısı yapabilir. Bunun yanı sıra D vitamini eksikliğinde kas ağrısı da görülebilir.

D Vitamini Eksikliği Tedavisi Nasıldır?

D vitamini eksikliği başta çocuklar olmak üzere tüm yaş grubundaki kişilerde ciddi problemlere neden olur. Bu sebeple D vitamini eksikliği tanısı konar konmaz tedavisine başlanmalıdır. ‘D vitamini eksikliği nasıl giderilir, D vitamini eksikliği tedavisi ne kadar sürer?’ soruları, pek çok kişinin cevabını merak ettiği sorulardandır.

D vitamini eksikliği tedavisinde yetişkinlerde yükleme dozu olarak 300.000 IU’e kadar çıkılabilir. Bu miktar haftada bir kez olmak üzere 6 hafta boyunca 50.000 doz şeklinde ya da haftada iki kez 6 hafta boyunca 20.000 doz olarak verilebilir. Yükleme dozlarının yanı sıra hastanın günlük 600-800 IU idame dozu olması da gerekir.

Çocuklarda D vitamini eksikliği tedavisi ise ;0-6 ay arası bebeklerde günlük 3.000 IU olmak üzere 8-12 hafta, 6-12 ay arasında günlük 6.000 IU olmak üzere 8-12 hafta, 12-18 ay arasında ise günlük 10.000 IU olmak üzere 8-12 hafta şeklinde yapılır. Çocuklara yükleme dozunun yanı sıra günlük 400-600 IU idame dozu da verilmelidir.

Ülkemizde D vitamini eksikliğinin önlenmesi kapsamında 2005 yılı mayıs ayından itibaren yeni doğan bebeklere günde 400 IU olacak şekilde D vitamini takviyesi verilmektedir. Bu takviye bebek 1 yaşına gelene kadar verilmeye devam eder. Takviye için verilen D vitamini ampul içerisinde 150.000 IU D vitamini vardır. Bir damlasında yaklaşık 150 IU D vitamini olan ampulden bebeklere her gün 3 damla verilir.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.