Hangi Kistler Tehlikelidir?

Üreme sisteminin yapı taşları arasında yer alan yumurtalıklar, kadın vücudundaki en hassas noktalardandır. Yumurtalıklarda karşılaşılan en yaygın sağlık sorunları arasında kistler de bulunur.

25 – 45 yaşlarındaki pek çok kadında karşılaşılan yumurtalık kistleri, ağırlıklı olarak iyi huylu olmalarına rağmen yine de dikkatle takip edilmelidir.

Yumurtalık kistlerinin önemli bir bölümü kolayca tedavi edilebilirken az sayıda kist ise kansere dönüşme riski taşır. Bu sebeple de tüm kistlerin en erken evrede tespit ve tedavi edilmeleri, ciddi rahatsızlıkları önlemek açısından son derece önemlidir.

Yumurtalıklarda oluşan kistler, kötü huylu olmasalar bile adet döngüsünü bozabilir, hamileliğe engel olabilir ve vücudun ideal hormon dengesinden uzaklaşmasına yol açabilir. Bu sebeple de tüm kadınların düzenli olarak doktor kontrolünden geçmeleri önerilir.

Yumurtalık Kisti Nedir?

Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda ortaya çıkan doğal olmayan kitlelerdir. Pek çok farklı sebep, vücutta yumurtalık kisti oluşmasını tetikleyebilir. En sık karşılaşılan kistler ise vücudun hormon dengesinin bozulmasından dolayı meydana gelir.

Ayrıca bağışıklık sisteminin zayıflığı, adet kanının vücut içine akması gibi sebepler de yumurtalık kistine yol açabilir. Hamilelik de vücutta kist oluşturan faktörler arasında kabul edilir.

Gebelik sürecinde hormonların dengesiz bir şekilde salgılanması, yumurtalıklarda yağ, kıl, kemik gibi ektodermal oluşmasına sebep olabilir ve bu dokular da yumurtalık kistlerinin oluşumunu tetikleyebilir.

Yumurtalık kistleri, genellikle üreme çağındaki genç kadınlarda gözlemlenir. Bu durumun sebebi, yumurtalıkların hâlen aktif olması ve bu aktivitenin de kist oluşumunu hızlandırmasıdır.

Kistlerin erken yaşta gözlemlenmesi, esasında kadın sağlığı açısından olumlu bir durumdur. Genç yaşta oluşan kistlerin çok önemli bir bölümü iyi huyludur ve basit tedavi yöntemleriyle kolayca geçirilebilir.

Yumurtalıklarında kist olduğunu öğrenen pek çok kadın, “kist ve tümör aynı şey mi” ve “kistik lezyon kanser midir” sorularına yanıt arar. Her iki soruya da “hayır” yanıtı verilebilir. Hem kistler hem de tümörler vücudun çeşitli noktalarında çıkan, oraya ait olmayan kitlelerdir.

Ancak bu durum, kist ve tümörün aynı şey olduğu anlamına gelmez. Kistler, yalnızca bulundukları yerde büyüyen ve kimi zaman kendiliğinden kaybolan kitlelerdir.

Tümörler ise kanserli dokulardan oluşur ve zamanında teşhis edilmemeleri durumunda kan ve lenf bezleri aracılığıyla tüm vücuda yayılabilir. Basit kistlerin kana bulaşma, metastaz yapma, başka organlarda da ortaya çıkma gibi fonksiyonları yoktur. Bu sebeple yumurtalıklarında kist bulunduğunu öğrenen kadınların sakin kalmasında ve doktorunun önerilerini dinlemesinde yarar bulunur.

Hangi Kistler Tehlikelidir?

Yumurtalık kistlerinin kansere dönüşme oranı son derece düşüktür ancak bu durum kistlerin tamamen tehlikesiz olduğu anlamına gelmez. Kistler, hayati fonksiyonları engelleyecek noktalarda büyümeleri ya da yumurtalık ve tüpleri tamamen tıkamaları durumunda kısırlık başta olmak üzere pek çok farklı sağlık sorununa yol açabilir.

Bu sebeple de kist tanısı konan kadınların sağlıklarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri önerilir. Peki yumurtalık kisti ne zaman tehlikelidir? Bu sorunun yanıtı, kistin türüne, büyüklüğüne ve yumurtalıklardaki konumuna göre değişiklik gösterir.

Üreme çağını geçmiş kadınlarda endometriyotik kistler, yani çikolata kistleri gözlemleniyorsa, bu durumun dikkatle takip edilmesi gerekir. Menopoz sonrasında ortaya çıkan endometriyotik kistler, hızlı bir şekilde büyüyebilir ve tedavi edilmemeleri durumunda zamanla kansere yol açabilir.

Yumurtalık kistlerinin bir bölümü, hacimleri ve konumları sebebiyle torsiyon problemine yol açabilir. Torsiyon, yumurtalıkların ters dönmesi anlamına gelir ve bu durum da kan dolaşımının bozulması, yumurtaların fonksiyonlarını kaybetmesi gibi önemli tehlikeler doğurabilir. Torsiyona yol açan kistlerin en kısa sürede cerrahi müdahaleyle alınmaları önerilir.

Dermoid kistler, en tehlikesiz kist grubunda yer alsalar da yumurtaları ve tüpleri tıkamaları durumunda kısırlığa yol açabilir. Dermoid kistler erken fark edilmeleri durumunda çoğunlukla kolayca alınabilir. Müdahale için geç kalınması durumunda ise yumurtaların ve fallop tüplerinin kalıcı olarak zarar görmesi ve doğurganlığın son bulması gibi durumlar yaşanabilir.

Pek çok kadın, “kist kaç cm tehlikelidir” sorusuna yanıt arar. Bu sorunun yanıtı, kistin türüne ve taşıdığı dokuya göre değişiklik gösterir. Eğer kişide nadiren rastlanan tümör dokulu kistler bulunuyorsa, büyüklüğüne bakılmaksızın hemen cerrahi müdahaleyle alınması gerekir çünkü kanser dokulu kistlerin tamamı tehlikelidir.

İyi huylu kistler ise 8-10 cm uzunluğuna ulaşmamaları durumunda herhangi bir risk teşkil etmez ve basit şekilde tedavi edilir. Kistin yumurtaları baskılaması ya da döndürmesi gibi durumlar söz konusu oluyorsa, 4-5 cm’lik lezyonlar da tehlikeli olarak değerlendirilir.

Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yumurtalık kistlerinin tedavisi için temel olarak üç farklı işlem uygulanır. Bu yöntemler gözlem, ilaç kullanımı ve cerrahi operasyondur. Adet döneminde ortaya çıkan korpus luteum kistleri başta olmak üzere pek çok basit kist, kendiliğinden geçer.

Bu sebeple de basit kistlerde kişiye herhangi bir müdahalede bulunmadan önce kistin hareketliliği gözlemlenir. Peki basit kist nasıl geçer ve vücuttaki kistleri ne eritir? Bol sebze ve protein içeren sağlıklı diyetler, basit kistlerin kendiliğinden geçmesine yardımcı olur ve bu sayede kist tedavisi için herhangi bir işleme gerek kalmaz.

Yapılan gözlem sonucunda kistin büyüdüğü ya da küçülmediği fark edilirse, bu kez ilaç tedavisi yöntemi denenebilir. İlaç tedavisi, özellikle küçük boyutlu kistlerin giderilmesinde son derece etkilidir.

Kistin çok büyük olması, yumurtalıkları tehdit etmesi ya da kötü huylu bir görünüm sergilemesi gibi durumlarda ise laparoskopi adı verilen cerrahi yöntem tercih edilir.

Cilt üzerinde küçük bir kesik açılarak uygulanan yöntemde kist tamamen alınır. Pek çok yumurtalık kisti, cerrahi müdahaleyle tamamen ortadan kalkar.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.