Bahceci Tup Bebek

Tiroid Hormonları Gebe Kalmayı ve Gebeliği Nasıl Etkiler?

Tiroid Hormonları Gebe Kalmayı ve Gebeliği Nasıl Etkiler?; Tiroid bezi bedenimizde hayati fonksiyonları bulunan hormonları salgılayan bir organdır. Bu yazıda tiroid bezinin ayrıntılı olarak…

Tiroid Hormonları Gebe Kalmayı ve Gebeliği Nasıl Etkiler?
    

Tiroid Hormonları Gebe Kalmayı ve Gebeliği Nasıl Etkiler?; Tiroid bezi bedenimizde hayati fonksiyonları bulunan hormonları salgılayan bir organdır. Bu yazıda tiroid bezinin ayrıntılı olarak ne olduğunu, tiroid bezi hastalıkları ve bu hastalıkların belirtilerini, tiroid hormonunun gebeliğe olan etkisini ve tiroid hormonunun gebeliğe nasıl bir etkisi olduğunu anlatacağız.

Tiroid Bezi Nedir? Tiroid Bezi Görevleri Nelerdir? Tiroid Hormonları Nelerdir?

Tiroid bezi vücudumuzda T3 (triiyodotironin) ve T4 (tiroksin) hormonlarının yanı sıra kalsitonin hormonunun üretimini, depolanmasını ve gerektiğinde salınmasını sağlayan nefes borusu yani trakeanın ön tarafında yer alan, kelebek şekline benzeyen, yaklaşık olarak 20 gram ağırlığında bulunan bir endokrin bezdir.

Tiroid bezi boyutu küçük olmasına rağmen vücut için çok önemli işlevleri bulunan bir bezdir. Bu yüzden tiroid bezi sağlığına önem vermek gerekmektedir.

Tiroid bezinin görevlerini düzenli olarak yerine getirebiliyor durumda olması vücuttaki birçok metabolik reaksiyonu etkilemektedir. Tiroid bezinin aktivitesini beyinde yer alan hipofiz bezi kontrol etmektedir.

Tiroid Uyarıcı Hormon (TSH) hipofizden salgılanır ve dolaşım yoluyla tiroid bezine gelerek tiroid bezinden hormon salgılanmasını tetiklemektedir.

Tiroid bezinden az veya çok hormon salgılanmasına bağlı olarak hipofiz bezinden salgılanan TSH seviyesi artıp azalmaktadır. Bu mekanizmada bozukluk olması durumunda hipotiroidi veya hipertiroidi gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. TSH hormonu tiroid bezinin çalışmasını kontrol etmesinin yanında tiroid bezinin iyot tutmasını da sağlamaktadır.

Tiroid bezinin asıl görevi T3 ve T4 hormonlarını salgılamaktır. T3 ve T4 hormonları vücutta kan dolaşımı yoluyla metabolizmayı düzenleyerek metabolizma hızını kontrol etmektedir.

Bu hormonlar vücutta beyin, kalp gibi ana organların işlevlerini doğru şekilde gerçekleştirmesine, kolestrol seviyesinin düzenlenmesine, vücudun sıcaklığının ayarlanmasına, metabolizmaya etkili olduğu için vücudun kilo durumuna, ruhsal duruma etki etmektedir.

Yani tiroid bezi vücutta birçok farklı sistemde birçok farklı görev üstlenmektedir. Genel olarak sistemlerin düzenlenmesinden sorumludur.

Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir?

Tiroid bezi hastalıkları iyi huylu hastalıklar ve kötü huylu hastalıklar olarak sınıflandırılabildiği gibi fonksiyonel (işlevsel) ve anatomik hastalıklar olarak da ayrılabilmektedir. Biz bu yazıda iyi huylu ve kötü huylu hastalıklar olarak sınıflandıracağız.

İyi huylu hastalıklara örnekler:

  • Nodüler Guatr
  • Hipertiroidi ve hipotiroidi
  • Hashimoto tiroiditi.

Kötü huylu hastalıklara örnekler:

  • Tiroid kanserleri (Papiller ve folliküler olarak ayrılır.)

Nodüler Guatr: Bu hastalık tiroid bezinin büyümesi sonucu oluşmaktadır. Bu bezdeki büyüme genellikle nodüller yani yumrular şeklinde geliştiği için nodüler guatr denilmektedir.

Tiroid bezinde genellikle nodüller bulunabilmektedir. Bu nodüller tek veya çok sayıda olabilir ve tek sayıda olan nodüllerde genellikle tiroid kanseri oluşması riski daha fazladır. Guatr hastalığı ilaçla, cerrahi yöntemlerle veya radyoaktif iyot tedavisi ile tedavi edilebilmektedir. Bu tedavi yöntemleri beraber de uygulanabilmektedir.

Hipertiroidi / Hipotiroidi: Tiroid bezinin fazla veya az hormon salgılanmasına bağlı olarak hipotiroidi veya hipertiroidi durumları oluşmaktadır.

Tiroit hormonlarının normalden çok daha fazla oluşması sonucu zehirli guatr olarak da bilinen hipertiroidi durumu görülmektedir. Hipotiroidi durumunda tiroit bezi az hormon salgılamaktadır ve buna bağlı olarak hipofizden tiroid bezinin kontorlü için salgılanan TSH seviyesinde artış gözlenmektedir.

Hipotiroidi durumunda ise bu durumun tam tersi görülmektedir. Tedavileri ilaç tedavisi ile yapılabilmektedir. Bu hastalar ömür boyu ilaç tedavisine devam etmelidir. İlaç dozları hormon azlığı veya fazlalığına göre doktor tarafından belirlenmelidir.

Hashimoto Tiroiditi: Tiroid bezinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkmaktadır.

Tiroid Bezi Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Vücutta metabolizmayla, düzenlemeyle alakalı birçok görevi bulunan tiroid bezinin görevlerinde problemler oluşması sonucunda bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir ve bu sağlık sorunlarının da belirtiler vardır. En fazla görülen tiroid bezi rahatsızlıklarına ait belirtiler aşağıda bulunmaktadır.

Guatr Hastalığı Belirtileri:

  • Boynun ön kısmında büyüyen bir kitle oluşur. Kitle büyümesi ile birlikte nefes darlığı, ses kısıklığı, yutma güçlüğü gibi belirtilere neden olabilir.

Hipertiroidi Belirtileri:

  • Çarpıntı
  • Saçlarda dökülme
  • Ani kilo kaybı
  • Ellerde ve vücutta terleme
  • Kaşıntı
  • Sinirlilik
  • Derinin incelmesi
  • Geçmeyen ishal
  • Uykusuzluk

Hipotiroidi Belirtileri:

  • Halsizlik ve çabuk yorulma
  • Terlemenin azalması
  • Ses kısıklığı
  • Kabızlık
  • Anormal kilo artışı
  • Unutkanlık
  • Erkeklerde ergenlik gecikmesi
  • Kadınlarda adet süresinin ve adet olma sıklığının azalması veya yokluğu

Tiroid Hastalıkları Risk Faktörleri Nelerdir?

  • Ailesinde herhangi bir tiroide bağlı hastalık bulunanlar,
  • Az iyot tüketenler,
  • Sigara içenler,
  • Fazla radyasyona maruz kalmak (radyoterapi tedavisi görenler gibi),
  • Menopoz döneminde bulunan kadınlar düzenli olarak tiroid bezlerine kontrol yaptırmalıdır.

Tiroid Hastalıklarında Teşhis Nasıl Yapılmaktadır?

Öncelikli olarak tiroid hastalıkları teşhisinde hasta kendine elle muayene yapabilir ve şüphelenmesi durumunda doktora görünmelidir. Doktor elle muayene sonrasında gerekli gördüğü taktirde bazı tetkikler ile hormon seviyelerine ve tiroid antikorlarına bakabilmektedir. Tiroid bezindeki nodül varlığını kontrol etmek için tiroid ultrasonografisi ve sintigrafisi gibi yöntemler kullanabilmektedir. Gebelikte röntgen, tiroid sintigrafisi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmaz.

Tiroid Hormonunun Gebeliğe Etkisi

Tiroid bezi hastalıkları erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülmektedir. Tiroid bezi hastalıkları gebelik döneminde daha sık olarak görülebilmektedir. Gebelik dönemindeki hormonal ve metabolik değişiklikler buna neden olmaktadır. Gebelerin %3’ünde bu hastalık görülebilmektedir. Daha önce tiroid hastalığı geçiren veya risk grubu içinde yer alan kişilerin gebelik öncesinde ve gebelik döneminde mutlaka doktor kontrolünde bulunması önerilmektedir.

Gebelik sürecindeki ilk 3 ayda anne karnındaki bebek anneden salgılanan tiroid hormonlarına beyin ve beden gelişimi açısından ihtiyaç duymaktadır. Bu yüzden gebelik sürecinde doktor kontrolünde tiroid hormonları seviyesi gözlenmelidir ve gerekli görüldüğü taktirde annenin tiroid hormonu takviyesi kullanması istenebilmektedir. Anne karnındaki bebeğin 3. aydan sonra tiroid bezleri gelişmeye başlamaktadır ancak 5. aydan sonra tam işlevini gerçekleştirebilir duruma gelmektedir.

Gebelikte en sık görülen tiroid hastalığı olan hipotiroidi hastalığının belirtileri farklı hastalıkların belirtileriyle karıştırılabildiği ve gebelikte görülen belirtilere çok benzediği için doktor kontrolü önemlidir.

Hipotiroidi durumunda bebekte fiziki ve zeka geriliği oluşabilmesi yanında düşük, erken doğum, preeklampsi (gebelik zehirlenmesi), plesanta dekolmanı (plasentanın bebek doğmadan önce rahim duvarından ayrılması durumu) riskleri de artmaktadır.

Gebelik sürecinde otoimmün bir tiroid hastalığı olan Graves hastalığı en yaygın görülen hipertiroidi nedenidir. Bu durum tedavi edilmediği taktirde anne karnındaki bebeğin de tiroid bezinde tiroid hormonlarının fazla üretilmesi yani hipertiroidi durumu görülebilir.

Doktorların kontrolünde gebelik dönemindeki hipertiroidi durumunda tiroid hormonlarının üretimini azaltıcı ilaçlar kullanılırken hipotiroidi durumunda ters olarak tiroid hormonlarının salımını arttırıcı ilaç kullanılması gerekmektedir.

Tedavide kullanılan ilaçların çoğu plasentaya geçerek anne karnındaki bebeğin tiroid bezinde hasar oluşturabileceği için kullanılan ilaçların mümkün olan en düşük dozu kullanılmalıdır her zaman. Hastalar ilaç kullanım sürecinde düzenli olarak kontrol edilmeli (özellikle karaciğer ve tiroid fonksiyonları) ve ilaç doz ayarlaması yapılmalıdır.

Hipotiroidi durumunda tiroid hormonlarının salımını arttıcı ilaç kullanırken aç karna ve kullanılan farklı bir ilaç varsa araya belirli süre koyarak kullanmak gereklidir.

Gebelik sürecinde tiroid bezinde nodül görülmesi durumunda kullanılabilecek yöntemlerle iyi inceleme yapılarak nodül özellikleri tespit edilmelidir. Tiroid kanserlerinin bir kısmı gebelik sürecinde veya doğum sonrasında, 1 yıl içerisinde teşhis edilmektedir.

Böyle bir nodül görülmesi durumunda gebelik haftası önemsenmeyerek ince iğne aspirasyon biyopsisi işlemi yapılmalıdır. Nodülün daha da büyümesi durumunda gebelik döneminde operasyon da yapılabilmektedir.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.

Yorumunuzu Gönderin



Henüz yorum yapılmamış
    Doktora Sorun - [blog_doktor]



    Telefon Numaranız: