Blastosist Embriyo Transferi

Tüp bebek tedavisinde merak edilen konulardan biri de blastokist embriyo transferidir. Doğal yolla oluşan gebeliklerde yumurtalıktan salınan yumurta hücresi fallop tüpü tarafından yakalanır ve rahime doğru ilerler. Yumurta hücresinin sperm ile döllenmesiyle tek hücreli embriyo meydana gelir. Fallop tüpü içerisinde rahime doğru ilerleyen embriyo ardışık hücre bölünmeleri geçirir.

Gelişiminin 5-7. günlerinde rahime ulaşan ve ortalama 100 hücreden oluşan embriyoya blastokist denir. Blastokist evresindeki embriyo hacim olarak genişler; etrafını saran zona pelusida adı verilen kabuğun dışına çıkar ve uygun şartlar altında implantasyon adı verilen aşama ile rahime tutunur.

Tüp bebek tedavilerinde sperm ve yumurtaların laboratuvar ortamında döllenmesi ile embriyolar elde edilir ve belli gelişim aşamaları sağlandıktan sonra rahime transfer edilir. Blastokist embriyo transferi, embriyoların laboratuvarda 5. veya 6. gün aşamasına gelmesini bekledikten sonra yapılan transferlerdir.

Tüp bebek uygulamalarının ilk yıllarında embriyo gelişimi konusunda sınırlı bilgiye ve tecrübeye sahip olunması ve laboratuvar şartları ve teknik olanakların elverişsiz olması nedeni ile embriyo transferleri erken klivaj döneminde (embriyo gelişiminin 2. ve 3. günleri) yapılmaktaydı. Zaman içinde bilgi ve teknik imkanların artması ile embriyoların laboratuvar ortamında implantasyon aşamasına kadar gelişimleri mümkün hale gelmiştir. Günümüzde hasta özelliklerine, tedavi geçmişine ve tüp bebek kliniğinin altyapısına bağlı olarak değişken oranlarda blastokist transferi gerçekleştirilmektedir.

Gerek kliniğimizde gerekse dünya genelinde yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlar, aday çiftlerde 3. gün yerine 5. gün yapılan embriyo transferlerinde gebelik oranlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte blastokist transferi her çift için uygun bir yöntem olmayabilir. Özellikle 3. günde belirli bir sayının üzerinde iyi kaliteli embriyosu olan çiftlerde embriyoların blastokist aşamasına kadar büyütülmesi, gebelik potansiyeli daha yüksek olan embriyoların seçilmesine olanak sağlamaktadır.

Embriyoların dış ortamdan zarar görme riskini azaltmak için klivaj embriyo evresinde yapılan transferlerde gebelik şansını artırmak amacıyla genel olarak birden fazla embriyo transferi edilmektedir. Ancak birden fazla embriyo transferi beraberinde çoğul gebelik (ikiz, üçüz) riski taşır. Çoğul gebeliklerin önlenmesi amacıyla transfer edilebilecek embriyo sayısına son yıllarda sınırlandırma getirilmiştir.

Özellikle belirli bir sayının üzerinde embriyosu olan çiftlerde erken dönem embriyo transferi (2- 3. gün) yerine blastokist (5-6. gün) aşamasında transfer yapılması, gebelik potansiyeli daha yüksek olan embriyoların seçilmesini, tek embriyo transferi sonrası gebelik şansının artmasını ve çoğul gebelik olasılığının azalmasını sağlamaktadır. Ancak embriyo sayısı sınırlı olan bazı hastalarda erken dönem embriyo transferi halen tercih edilebilmektedir.

Blastokist transferi genellikle 35 yaş altı anne adaylarında, 3. günde 5 ve üzeri sayıda iyi kalite embriyosu olan çiftlerde embriyo seçimini daha verimli yapabilmek ve daha yüksek gebelik oranları elde edebilmek amacı ile tercih edilmektedir. Bununla birlikte daha önce gerçekleştirilen denemelerde 2. veya 3. gün kaliteli embriyoların verilmesine rağmen gebeliğin oluşmadığı çiftlerde, çoğul gebelik (ikiz) istemeyen çiftlerde (seçilmiş tek blastokist transferi olarak), tedavi sırasında sayıca fazla embriyo elde edilmiş fakat kalan embriyolarının dondurulmasını istemeyen çiftlerde sıklıkla tercih edilen bir yaklaşımdır.

İyi kaliteli 3. gün embriyolarının blastokiste ulaşma oranı yaklaşık %30-50 civarındadır. Bununla birlikte düşük yumurta kalitesi veya ileri anne yaşı gibi nedenlerle bazı çiftlerde blastokist oluşum oranları düşebilmekte veya tekrarlayan tedavilere rağmen blastokist elde edilememektedir.

Embriyolar blastokist aşamasına gelemediği taktirde transfer iptal edilir. Bu nedenle blastokist transferi planlanan çiftlere tedavi sırasında karşılaşılabilecek bu olasılıklar konusunda bilgi verilmelidir. Blastokist aşamasına ulaşabilme olasılığı yumurta ve sperm kalitesinin yanında aynı zamanda mevcut klinikteki teknik altyapı ve uygun laboratuvar şartlarına bağlıdır.

Bazı laboratuvarlarda teknik yetersizlikler nedeniyle embriyoların 5. gün blastokist aşamasında transfer edilmesi veya dondurulması klivaj döneminde transfer edilmesi kadar iyi sonuçlar vermeyebilir. Tedavinizi düzenleyen doktorunuz tüm bu bilgi ve olasılıkların ışığında size en uygun ve başarılı olabilecek embriyo transfer günü konusunda bilgi verecektir.