Rahim Ağzı Kanseri (Serviks Kanseri)

Serviks, rahmin vajinaya komşu olan boyun kısmıdır. Serviks kanseri, serviks yüzeyindeki anormal hücrelerde gelişir ve kadınlarda en sık görülen kanserlerden biridir.
Servikal displazi ise yüzeyel hücrelerin prekanseröz değişimleridir. Anormal hücreler kansere dönüşebilir. Kanserin yayılım derecesine göre 4 evresi vardır. Kanser yayıldıkça daha yoğun tedavi gerektirir.

Serviks kanserinin asıl sebebi tam olarak bilinmemektedir.

Skuamöz tip (epidermoid kanser): En sık görülen tiptir. Serviks kanserlerinin yaklaşık olarak %80-85’i bu tiptir. Araştırmacılar bu kanserin cinsel yolla geçen hastalıklardan kaynaklandığını öne sürmektedir. Bunlardan biri human papilloma virüsün (HPV) sebep olduğu kondilomlardır. Kanseröz tümör, serviksin yüzeyine veya içine doğru gelişir. Kanser genellikle yüzeyde gelişir ve erken dönemde smear testi yapılarak teşhis edilebilir.

Adenokarsinom: Servikal bezlerdeki dokulardan gelişir.

• Anormal pap-smear testiniz varsa,
• Partneriniz human papillom virus enfeksiyonuna sahipse veya geçirmişse,
• Çok sayıda partneriniz varsa veya cinsel aktiviteniz 18 yaşından önce başlamışsa,
• Yeni partnerinizle ilişki sırasında prezervatif kullanmamışsanız,
• Önceden genital veya vajinal kanser geçirmişseniz,
• Partnerinizin önceki partnerinde servikal kanser veya anormal servikal hücreler varsa,
• Seksüel partnerinizin penisinde kanser varsa veya geçirmişse,
• Sigara kullanıyorsanız,
• Bağışıklık sisteminiz zayıfsa,
• Anneniz gebeliği sırasında DES (diethylstilbesterol) hormonu almışsa, yakalanma riskiniz yüksektir.

Serviks kanseri erken dönemde belirti vermez. Adet dönemleri arasında veya ilişki sonrasındaki kanamalar ve lekelenmeler serviks kanserinin habercisi olabilir. Çoğu kadında şikayet yoktur. Kanser genellikle yıllık pap-smear takiplerinde veya muayenelerde saptanır. Bu nedenledir ki cinsel aktiviteye başlandıktan sonra yılda bir kez muayene olunmalı ve pap-smear testi yaptırılmalıdır.

Genellikle servikal kanser olan hastaların beklenmeyen bir zamanda anormal vajinal kanaması veya kanlı bir akıntısı olur, ileri evrelerde ise ağrı ortaya çıkar.

Hastalığın teşhisi için smear testi yaptırmak gerekmektedir. Doktorunuz tarafından spatula veya bir fırça aracılığı ile serviksten sürüntü alınarak bir cam üzerine yayılır ve hücreler patolog tarafından incelenir.

Pap-smear testinde izlenen hücreler:

• Normal
• Anormal
• Prekanseröz
• Kanseröz

Hafif bir anormallik izlendiyse tedavisiz veya tedavi ile normale dönebilir. Ama bunun takibi yapılarak tamamen normale döndüğünden emin olunmalıdır.

Eğer pap-smear’de belirgin bir anormallik saptanırsa servikse kolposkop adı verilen teleskopik cihazla bakılabilir. Kolposkop serviks ve vajinanın izlenmesine olanak veren özel bir mikroskoptur. Bu muayene sırasında şüpheli bölgelerden küçük doku parçaları ve endoservikal küretaj denen servikal kanaldan örnek alınabilir. Bunlar patoloji laboratuvarında incelenerek kesin tanıya gidilir.

Erken prekanseröz değişimler; lazerle, dondurularak (kriyoterapi), koterize edilerek veya cerrahi müdahale ile o kısım çıkarılarak kolaylıkla tedavi edilebilir.
Daha ileri durumlarda ise konizasyon hatta histerektomi (rahimin alınması) yapılabilir.

Erken dönemde tespit edilen serviks kanseri tedavisiyle kadının çocuk sahibi olma şansı korunmuş olur. İleri evrelerdeki kanserin tedavisi ise hastanın yaşına, genel sağlık durumuna, kanserinin yayılma durumuna bağlı olarak değişir.

Eğer invazif kanser küçük ve sadece servikste yer alıyorsa bu durumda rahim, seviks, vajinanın üst kısmı ve çevreleyen dokular operasyonla alınır. Hastanın yaşına bağlı olarak yumurtalıklar alınır veya alınmayabilir. Eğer tümör yayılımı saptanmışsa operasyon sonrası radyoterapi yapılır.

Eğer kanser ileri evreyse veya operasyon hastanın genel durumu için risk taşıyorsa bu durumda radyoterapi yapılır veya kemoterapi ile kombine edilebilir.

Kanser erken dönemde saptanıp tedavi edilirse tam bir iyileşme sağlanmış olur. Eğer erken saptanmamış ve tedavide geç kalınmışsa kanser lenf nodlarına ve komşu pelvik organlara yayılır. Tümör büyür ve serviks dışına çıkarsa tedavinin başarısı azalır.

• Yıkanma, cinsel ilişki ve tampon kullanma konusunda doktorunuzdan bilgi alın.
• Sık aralıklarla muayene olun ve smear testi yaptırın, böylelikle erken dönemdeki tekrarlar saptanabilir.
• Tedaviye bağlı olarak yumurtalıklar fonksiyonunu yitirmişse doktorunuz tarafından östrojen replasman tedavisine başlanabilir.

Servikal kanseri önlemek için birtakım önlemler alınabilir.

• İdeal olarak bir kadın en az 18-20 yaşına gelene kadar cinsel ilişkide bulunmamalıdır.
• Partner sayısını minimuma indirerek riski azaltmış olursunuz. Bununla birlikte partnerinizin birlikte olduğu insan sayısı da önemlidir.
• İdeal olanı tek eşliliktir.
• İlişki sırasında prezervatif kullanın.
• Sigarayı bırakın.
• Temizliğinize dikkat edin.
• Seksüel aktivitesi olan bir kadın düzenli olarak jinekolojik muayene olmalı ve her yıl pap-smear testi yaptırmalıdır.

Kanlı vajinal akıntılar, adet arası veya ilişki sonrası kanamalar, ilişki sırasında ağrı şikayetleri dikkatli olarak araştırılmalı uygun tedavi verilmelidir.