Vazektomi Nedir?

Cinsel açıdan herhangi bir probleme yol açmayan vazektomi işlemi, erkeğin kısırlaştırılması anlamına gelen cerrahi bir işlemdir. Testislerde üretilen spermlerin cinsel ilişki sırasında penise taşınmasını sağlayan tüplerin ya da farklı bir deyişle vaz deferensin kesilmesi ile uygulanır. Dünya çapında %7 oranında uygulanan vazektomi, kişinin tercihini değiştirmesi durumunda %50 olasılıkla geri döndürülebilir bir durumdur. Cerrahi sterilizasyon olarak da bilinen vazektomi, lokal ve genel anestezi altında uygulanabilir. Sperm kanallarının kesilmesi ile testis ve penis arasında spermin geçebileceği bölge olmadığından gebelik %100’e yakın oranda önlenir.

“Vazektomi nedir?” sorusuna verilen en basit yanıt, erkeğin kısırlaştırılması olsa da bu cevap çoğunlukla vazektominin cinsel hayatı bitiren bir işlem gibi algılanmasına yol açar. Ancak, vazektomi, yalnızca sperm hücresinin meni ile dışarı atılmasını engelleyen bir işlemdir. Dolayısıyla cinsel istek, haz, sertleşme ve ejakülasyon, normal olarak sağlanır. Boşalma sırasında ortaya çıkan meni, aynı görünüme sahiptir. Ancak laboratuvar ortamında incelendiğinde içinde sperm hücresi olmadığı anlaşılabilir. Testis içinde üretilen ve orada kalan sperm, ömrünü tamamladıktan sonra vücudun kendisi tarafından yok edilir.

Vazektomi işlemi uygulanan erkeğin cinsel fonksiyonlarında hiçbir değişiklik olmadığı gibi ejakülatta ortaya çıkan sıvının miktarı ve görünümünde de farklılık oluşmaz. Yasal olarak 18 yaşını doldurmuş tüm erkeklere uygulanabilen bu işlem sonrasında tekrar vaz deferensin birleştirilmesi, işlemin üzerinden geçen süreye bağlı olarak gerçekleştirilebilir. Diğer bir deyişle birkaç yıl içinde kişinin üreme yetisine tekrar sahip olmaya karar vermesi durumunda yapılan işlem geri döndürülebilirken, uzun yıllar sonra kararını değiştiren kişilerde başarı şansı oldukça düşüktür. Bu yüzden vazektomi talebi ile hekime başvuran 35 yaşının altındaki kişilere alternatif doğum kontrol yöntemleri önerilir.

Vazektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Sperm ve testosteron üretiminden sorumlu olan testisler, skrotum olarak tanımlanan bir cilt kesesi içinde bulunur. Testis içinde yer alan mikroskobik boyuttaki seminifer tübüllerinde bulunan kök hücrelerin farklılaşması ile sperm hücreleri meydana gelir. Testisin hemen arkasında bulunan epididime ulaşan olgunlaşmamış sperm hücresi, burada olgunlaşmaya devam ederek hareket kabiliyeti kazanır. Sperm, bu noktadan sonra epididimden daha kalın olan vaz deferens adlı sperm kanalına ulaşır. Vaz deferens, idrar kesesinin arkasında seminal vezikül ile birleşerek ejakülat kanalını oluşturur. Boşalma esnasında prostat tarafından üretilen seminal sıvı, sperm ile karışarak meni olarak dışarı atılır.

Vazektomi isteği ile hekime başvuran kişi, çoğunlukla lokal anestezi altında opere edilir. Vazektomi ameliyatı sırasında skrotumlara küçük kesiler açılır. Açılan kesiden vaz deferensi olarak tanımlanan sperm kanallarına ulaşılır ve bu kanallar dışarı çıkarılarak bağlanır ve ardından kesilir. Sonrasında koter adlı cihaz ile kanallar kapatılır ve bu bölgeden sperm geçişi engellenir. Çoğu zaman testis derisine dikiş atılması gerekmeksizin, kesi bölgesi kendiliğinden kapanır ve testiste hiçbir iz oluşmaz.

Sıklıkla sorulan “Vazektomi operasyonu ne kadar sürer?” sorusunun yanıtı, yaklaşık olarak 15 dakika olarak yanıtlanabilir. Herhangi bir acı ya da ağrı hissedilmeyen bu küçük operasyon sonrasında kişi, bir süre dinlenir ve ardından istirahat için eve gönderilir. Ameliyat sonrasında kişi arzu ederse günlük hayatına da geri dönebilir. Ancak, efor sarf eden işleri yapmaması, ağır egzersizlerden kaçınması ve kendisini çok zorlamaması önemlidir. Yapılan cerrahi müdahalenin ardından ilk 24 saat boyunca testislerin desteklenmesi, belirli aralıklarla soğuk kompres uygulanması önerilir. Yapılan vazektomi işlemi sonrası sperm, hücre kanalları bağlandığı için meniye ulaşamaz. Bu yüzden cinsel ilişki sırasında ortaya çıkan menide erkek üreme hücresi bulunmaz. Böylece gebelik oluşumunun önüne geçilmiş olur. %100’e yakın koruma sağlayan vazektomide gebelik olasılığı, yalnızca %1’dir.

Cinsel açıdan herhangi bir probleme yol açmayan işlem sonrasında bir hafta süreyle cinsel perhiz uygulanır. Bu sürenin ardından kişi normal cinsel hayatına geri dönebilir; ancak koruyuculuğun başlaması için 3 ay kadar beklenmelidir. Bu süre boyunca kondom gibi diğer doğum kontrol yöntemlerinin uygulanması, istenmeyen gebeliklerin oluşmasını önlemede yardımcıdır. Vazektomi için yapılan cerrahi girişim sonrasında hafif bir ağrı ve şişlik görülmesi normaldir. Bu belirtiler birkaç gün içinde kendiliğinde kaybolur. Bir diğer doğum kontrol yöntemi olan ve kadınlara uygulanan tüplerin cerrahi yöntemle bağlanması işleminden çok daha uygun fiyatlı, kolay ve hızlı olan vazektomi ameliyatı fiyatı, kurumdan kuruma farklılık gösterse de bu işlem sırasında kullanılan materyallerin kalitesi ve hekimin bu konudaki deneyimi de fiyatı etkileyen faktörler arasında yer alır. Bu yüzden fiyat araştırması yapılırken, kurumun sunduğu teknolojik donanım ve steril ortamın yanı sıra hekimin bu konudaki deneyimi de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

Vazektomi Kimler İçin Uygundur?

Yasalar gereği 18 yaşını doldurmuş ve vazektomi konusunda bilgi sahibi olan her erkek vazektomi yaptırabilir. Kalıcı ve ömür boyu devam eden doğum kontrol yöntemi olması nedeniyle vazektomi işlemi öncesi karar aşamasında dikkatli olunmalıdır. Dilediği kadar çocuk sahibi olmuş ve daha fazla ya da hiç çocuk istemeyen çiftler, diğer doğum kontrol yöntemlerini değerlendirdikten sonra vazektomi yaptırabilir. Eşinin doğurganlık dönemi yaklaşan ya da doğurganlığı menopoz dönemine girilmesi ile son bulan kişiler ve olası gebeliklerden kaçınmak adına sorumluluk almak istemeyenler, vazektomi işlemi için uygun adaylardır. Vazektomi işlemi öncesinde ileride çocuk sahibi olmak isteyen kişinin talebi üzerine sperm dondurma işlemi yapılabilir. Böylece kişi, gelecekte çocuk sahibi olmaya karar verdiğinde dondurulan spermler çözülerek, üremeye yardımcı tüp bebek tedavi yöntemi ile gebelik sağlayabilir. Tüm bunların yanı sıra vazektomi işlemi sonrasında kişide sperm üretimi durmadığı için testis biyopsisi yöntemiyle testislerden sağlıklı sperm elde edilmesi de mümkündür. Ayrıca, vazektomi işlemi sonrasında tüplerin tekrar açılması da cerrahi açıdan mümkündür. Ancak, bu işlem sonrasında gebelik elde etme ihtimali, vazektomi operasyonu öncesine göre oldukça düşüktür. Doğal yollardan gebelik sağlama ihtimalinin yaklaşık %50 oranında olduğu bu yöntem ile çocuk sahibi olmak, oldukça güçtür. Bu yüzden vazektomi yaptırmadan önce iyi düşünülmeli ve karar verilmelidir. Vazektomi sonrasında kişinin çocuk sahibi olmak istemesi durumunda pek çok farklı üremeye yardımcı teknik sayesinde çiftler çocuk sahibi olabilir.