LH beyində yerləşən hipofiz vəzindən ifraz olunan bir hormondur. Hipofiz vəzindən LH-la bərabər FSH, TSH, GH, Prolaktin kimi başqa bir çox bədən funksiyalarını, cinsi funksiyaları və artım funksiyalarını düzənləyici hormonlar ifraz edilir. İnsanlarda artım funksiyaları bir dövr içərisində ifraz edilən hormonların təsiri ilə həyata keçir. Bu dövrün komponentləri beynin hipotalamus adlanan bölgəsi, kəllə bazasında yerləşən bir vəz olan hipofizin ön bölümü, qadınlarda yumurtalıq və kişilərdə də testislərdir. Hipotalamusdan ifraz olunan GnRH (Gonadotropin Releasing Hormon) hipofiz vəzinə təsir edərək FSH və LH ifraz edilməsinə səbəb olur. LH və FSH da son dayanacaq orqanları olan testis və yumurtalıqlara çataraq vəzifələrini yerinə yetirirlər.

LH (Luteinləşdirici Hormon) Vəzifələri

LH hormonu həm kişilərdə, həm də qadınlarda cinsi funksiyalarda və artım vəzifələri alan bir hormondur. Kişilərdə testislərdən testosteron yaranmasını təmin edər. Kişi cinsiyyət xarakterlərinin yaranması və normal cinsi funksiyalar üçün testosteron təsiri ilə həyata keçdiyi üçün kişilərdə LH çox vacib bir rol oynayır. LH qadınlarda zamanı gəldiyində yumurtalıqları təsirləndirərək yumurtanın çatlamasını təmin edir. Əgər yumurta çatlamazsa döllənmə və dolayısı ilə də hamiləlik olmaz. Buna əlavə olaraq LH yumurtalıqlardan estrogen və progesteron hormonlarının yaranmasını da düzənləyir ki, bu hormonlar qadınlarda hamiləliyin təmin olunması və saxlanmasında vacib rol oynayır.

LH Dəyəri Neçə Olmalıdır?

LH normal dəyəri qadınlarda menstruasiya (adət) dövründəki fərqli zamanlara, kişilərdə isə yaşa bağlı olaraq dəyişiklik göstərir. Hormonun dəyərindəki hər hansı bir anormallığa qərar verə bilmək üçün bu faktorların bilinməsi lazımdır. Ayrıca hormon dəyərləri referans dəyərlərinin fərqli xəstəxanalarda və fərqli laboratoriyalarda dəyişkənlik göstərə biləcəyini də bilmək lazımdır. Ortalama referans dəyərləri kişilərdə yeniyetməlik öncəsi 1 IU/L altında müşahidə edilərkən, yetkinlik dövründə 1-9 IU/L olaraq ölçülür. Qadınlarda yeniyetməlik öncəsi 1IU/L’nin altındaykən, adət görməyə başladıqdan sonra folikulyar fazda 1-18 IU/L, siklus ortasında 20-80 IU/L və luteal fazda 0.5-18 IU/L səviyyəsində normal olaraq bilinir. Menopoz sonrası qadınlarda LH dəyəri 12-55 IU/L arasında müşahidə edilə bilir.

LH Testi Nədir?

LH testi LH hormonunun qandakı və ya sidikdəki səviyyəsinin ölçülməsidir. Həm kişilərdə, həm də qadınlarda yaşanan artım pozulmalarında və sonsuzluq müalicəsində digər hormonlarla bərabər həkiminiz tərəfindən istənilə bilir. Qan dəyərlərinin ölçülməsi üçün bir xəstəxanada və ya laboratoriyada qan ölçümü edilməlidir. Sidikdə LH hormon testi isə ovulyasiya tesi olaraq adlandırılır. Xüsusilə hamilə qalmaq istəyən qadınlar tərəfindən çox sadə üsulla evdə də edilə biləcək bu test qadınlarda menstrual siklusun ortalarında ani LH yüksəlməsini müəyyən etmək üçün tətbiq edilir. Normal ovulyasiya olursa LH səviyyəsində ani bir yüksəlmə müəyyən edilir. Sidikdə ölçülə bilən bu yüksəlmə ovulyasiyanın gerçəkləşdiyi ən uyğun zamanı, dolayısı ilə hamiləlik olması üçün cinsi birləşmənin ən uyğun zamanını göstərməsi baxımından tez-tez istifadə edilməkdədir.

LH Testi Niyə Edilir?

Bu hormonun qandakı dəyərləri ümumilikdə Qadın Doğum və Endokrinoloji müayinənin bir parçası olaraq dəyərləndirilə bilir. Uşaqlarda yeniyetməlik öncəsi inkişaf pozulmalarında, erkən və ya gec yetkinlik səbəblərinin araşdırılması zamanı mütləq ölçülməsi lazımdır. Yetkin insanlarda adət pozulmaları, sonsuzluq səbəblərinin araşdırılmasında mütləq ölçülməsi lazım olan hormonlardan biridir.

LH Niyə Yüksəlir?

LH yüksəkliyi bir çox xəstəliyin xəbərçisi ola bilir. Bunlardan ən çox müşahidə ediləni böyrəkdə və yumurtalıqlarda kistlərlə müşahidə edilən və sonsuzluğa səbəb olan Polikistik Over Sindromudur. Hipofiz vəzi şişlərində nadir də olsa LH artması müəyyən edilə bilir. Turner Sindromu kimi genetik xəstəliklərdə və ya xərçəng müalicəsində radioterapiya və ya kimyaterapiya almış xəstələrdə də artmış LH səviyyəsi yüksələ bilir. Qadınlarda yumurtalıqların alınmasından sonra LH səviyyəsi artışı müşahidə edilə bilir. Kişilərdə isə yumurtalıqlar inkişaf edən zədələr və xəstəliklər LH artımına səbəb olur. Testis iltihablanmasına bağlı orchitis (testis infeksiyası), testis distorsiyonu (testisin öz ətrafında dönməsi nəticəsində əmələ gələn qidalanma pozulması) və ya xoş xassəli testis şişlərində LH artımı müşahidə edilə bilir.

LH Hormonu Səviyyəsi Necə Düşürülür?

LH hormon yüksəkliyində birbaşa düşürməyə yönəlik olaraq spesifik bir dərman yoxdur. LH səviyyələrini artıran hallarda artım səbəbi müəyyən edildikdən sonra buna istiqamətlənmiş müalicə tətbiq edilməlidir. Bununla bərabər xüsusilə Polikistik Over Sindormu ilə əlaqəli aparılan çalışmalardda LH səviyyəsini azaltmağa yönəlik bəzi məsləhətlər mövcuddur. Məşq və aşağı gilsemik indeksli bəslənmə ilə insulin müqavimətinin azalmasının LH səviyyələrini azaltdığı müəyyən olunmuşdur. Ayrıca olaraq karbonhidrat metabolizmasında rol alan Vitaminoid olan İnasitol və Omega 3 kimi antioksidanların da LH səviyyəsinin azaldılmasında təsirli olduğu göstərilmişdir.

LH Azlığı Nədir?

Ən çox rastlanan LH hormonu azlığı səbəbi hipotalamus və ya hipofiz vəzi pozulmalarında görünür. Yenə hipofiz vəzindən ifraz edilən bir hormon olan prolaktin yüksəkliyində də LH azlığı müşahidə edilə bilir. Həddən artıq stresli bir yaşam, anoreksiya nervosa kimi qidalanma pozulmalarında və ya xərçəng kimi ağır xəstəliklərdə LH hormon azalmalarına rastlana bilər. FSH və LH səviyyəsinin azlığı ilə bərabər qoxu almama simptomu Kallmann Sindromunda müşahidə edilə bilir.Yenə bəzi doğum kontrol dərmanları, bəzi sakitləşdiricilər və ya ürək yetməzliyi müalicəsində istifadə edilən Digoksin dərmanı qanda LH səviyyələrinin düşməsinə səbəb ola bilir.

LH Niyə Düşər?

Daha öncə müəyyən edilən səbəblərin xaricində LH hormonu oraq hüceyrəli anemiya, böyrək üstü şişlərdə görünə bilən prekoks, sarkoidoz, hipofiz vəzi şişlərinə bağlı əməliyyatlar sonrası və ya radiasiya sonrası və ya radiasiya müalicəsi, miningit, kəllə travmaları, tiroid hormonlarındakı yetərsizliklər, artım hormonu ifraz edən şişlər, konjenital adrenal hiperplaziya kimi hallarda da azalma göstərir. Xüsusilə uşaqlarda görünə biləcək kəllə travmalarına bağlı LH hormon səviyyəsindəki dəyişikliklərdə puberte prekoks (erkən yetkinlik) səbəbi olaraq qarşımıza çıxa bilir.

LH Hormonu və Hamiləlik Əlaqəsi

Menstrual siklusun ortalarına doğru gerçəkləşən LH hormonu artımı ovulyasiyanı təmin edən ana mexanizmdir. LH artımından sonrakı 24-36 saat içərisində ovulyasiya yaranır. Qandakı bu ani LH piki, sidikdə edilən testlərlə müəyyən edilir. Adətiniz düzənli olaraq gerçəkləşirsə adət başlanğıcından 12 gün sonra testə başlayaraq beş gün ərzində hər gün test edilə bilir. Əgər test pozitiv çıxarsa bu ortalama 24-36 saat içərisində ovulyasiya olacağı mənasına gəlir. Bu halda 24 saat sonra əlaqəyə girmək hamilə qalma şansını artıracaqdır. Yumurta 24 saat müddətdə canlı qalacağı üçün ovulyasiyadan sonrakı ilk 48 saat əlaqə davam etdirilə bilər.

FSH ve LH Əlaqəsi

Həm LH, həm də FSH gonadotropik hormonlar olaraq bilinir. Hər ikisi də hipofiz vəzindən ifraz edilərək sinerji içərisində ovulyasiyanın yaranmasını təmin edir. FSH adət siklusunun ilk yarımında ifraz olunaraq overlərdəki folikulları stimulyasiya edir və yumurtanın böyüməsini təmin edir. Eyni zamanda folikullardan estrogen yaranmasını stimulyasiya edir. Estrogen artımı yetərli səviyyəyə çatdığında hipofiz vəzini xəbərdar edərək FSH yaranmasını durdurur və LH ifraz edilir. LH da yumurtanın çatlamasında və döllənməyə hazır hala gəlməsinə səbəb olur. Göründüyü kimi qadın menstrual siklus və artım funksiyalarının düzənlənməsində LH, digər cinsi hormonları ilə birlikdə qarşılıqlı əlaqədə vacib funksiyalarda vəzifə alırlar. LH hormonunun tək başına dəyərləndirilməsindən ziyadə digər hormonlarla birlikdə dəyərləndirilməsi böyük əhəmiyyət kəsb etməkdədir.

Bütün suallarınız üçün 012-598-05-43/49 nömrəli telefondan bizimlə əlaqə yarada bilərsiniz.