İnsan yumurta hüceyrəsinin sperma hüceyrəsi ilə birləşməsindən (döllənmə) sonra tək hüceyrəli embrion (ziqot) əmələ gəlir. Tək hüceyrədən əmələ gələn ilk embrion ardıcıl hüceyrə bölümələri keçirərək təbii bir çoxalma periodu daxilində əmələ gəlməsinin 5. və ya 6. günündə borulardan uşaqlığa doğru irəliləyir. Daim inkişaf edən embriona bu dönəmdə blastosist adı verilir; blastosist mərhələsndəki embrion həcm olaraq genişlənir, ətrafını əhatə edən və Zona pelusida adı verilən qabığın xaricinə çıxır və uyğun şərtlər olduqda uşaqlığa tutunması baş verir. İmplantasiya adı verilən, embrionun uşaqlığa tutunmasını ifadə edən mərhələ süni mayalanma müalicələrində həkim tərəfindən seçilmiş embrionların xüsusi kateterlər istifadə edilərək uşaqlığa transferindən sonra gerçəkləşir.
Süni mayalanmanın tətbiq edildiyi ilk illərdə embrion inkişafı barədə məlumatın az/məhdud olması, embrionların böyüdülməsində istifadə edilən məhlulların faydalı olaraq inkişaf etdirilə bilməməsi səbəbilə embrion transferləri erkən klivaj dönəmi (embrion inkişafının 2. və ya 3. günləri ) edilməkdə idi. Zaman içərisində məlumat və texniki imkanlar artdıqca embrionların implantasiya mərhələsinə qədər laboratoriya mühitində uyğun inkişafları əldə edə bilməsi mümkün hala gəlmişdir. Günümüzdə mövcud xəstə özəlliklərinə, müalicə keçmişinə və klinik strukturun uyğunluğuna bağlı olaraq dəyişkən ölçülərdə blastosist transferi gerçəkləşdirilməkdədir.
İstər klinikamızda, istərsə də dünyada aparılan çalışmalar və əldə edilən nəticələr, namizəd cütlüklərdə 3. gün yerinə 5. gün edilən embrion transferlərində hamiləlik ölçülərinin gözlə görülür dərəcədə daha yüksək olduğunu göstərməkdədir. Bununla birlikdə blastosist transferi hər müalicəyə uyğun olmaya bilər. Xüsusilə 3. gün çox sayda yaxşı keyfiyyətli embrionu olan cütlüklərimizdə embrionlar blastosist mərhələsinə qədər böyüdülərək embrionların arasından yaxşı keyfiyyətlisinin embrion transferi üçün seçilməsi hamiləlik şansını artırmaqdadır.
Blastosist transferi kimlərə tətbiq olunur?
Blastosist transferi adətən qadın yaşının 35-dən az olduğu, 3. gündə 5 və daha çox sayda yaxşı keyfiyyətdə embrionu olan cütlüklərdə embrion seçimini daha faydalı edə bilmək və daha yüksək hamiləlik göstəriciləri əldə edə bilmək məqsədi ilə seçilməlidir. Bununla birlikdə daha əvvəl gerçəkləşdirilən cəhdlərdə 2. və ya 3. gün keyfiyyətli embrionların transfer edilməsinə baxmayaraq hamiləliyin baş tutmadığı cütlüklərdə, çoxlu hamiləlik (əkiz) istəməyən cütlüklərdə (seçilmiş tək blastosist transferi olaraq), müalicə əsnasında sayca çox embrion əldə edilmiş, lakin qalan embrionların dondurulmasını istəməyən cütlüklərdə üstünlük verilən bir yanaşmadır.
Blastosist transferinin mənfi cəhətləri nələrdir?
Qadın yaşının yüksək olmadığı (<35), ciddi sperma faktorları müşahidə edilməyən cütlüklərin gerçəkləşdirilən müalicələrdə embrionların blastositə çatma göstəricisi 40-70%-dir. Bununla birlikdə, sonsuzluq səbəbi ciddiləşdikcə blastosistin əmələ gəlmə göstəriciləri düşməkdədir. Bəzi müalicələrdə embrionlar erkən inkişaf dönəmində keyfiyyətli olaraq müşahidə edilsələr də, blastosist inkişafında ciddi problemlər ola bilər, hətta heç inkişaf olmaya bilər. Bu səbəblə bəzi müalicələrdə transfer mərhələsinə çatmadan müalicə ləğv oluna bilər. Blastosist inkişafı planlanan cütlüklər ilə bağlı yaşana biləcək bu ehtimallar müzakirə edilməlidir. Blastosistin inkişaf problemi eyni zamanda mövcud klinikadakı texniki struktur və müalicə üçün lazım olan hava keyfiyyəti, gigiyena və s. şərtlərə bağlı olaraq da əmələ gələ bilər. Son olaraq bəzi laboratoriya və mərkəzlərdə 5. gün blastosist mərhələsinə gəlmiş embrionların dondurulması klivaj dönəmində dondurulması qədər yaxşı nəticələr verməyə bilər. Müalicənizi təqib edən həkiminiz bütün bu məlumat və ehtimalların işığında sizə ən uyğun və uğurlu ola biləcək embrion transfer günü seçərək sizinlə müzakirə edəcəkdir.
4.9 / 5