Bachadon naychalariga zarar etkazish deb ham ataladigan naychaning obstruktsiyasi (yopiq truba) bepushtlikning keng tarqalgan sabablaridan biridir. Bachadonning har ikki tomonidan cho’zilgan fallop naychalari deb ataladigan kanallar orqali tuxumdonga ulanadi. Ayollarning bepushtlik holatlarining uchdan bir qismi ushbu naychalarning tiqilib qolishi tufayli yuzaga keladi.
Naychaning lümeni, ya’ni ichi tiqilib qolishi mumkin, tashqi tomondan atrofdagi to’qimalarga biriktirilgan bo’lishi mumkin yoki ichkarida joylashgan kirpiks hujayralari faoliyat ko’rsatmasligi mumkin. Bunday hollarda, naycha tuxumni ololmaydi yoki olsa ham, sperma naychalari harakatining patologiyasiga boq’li naychaga etib bora olmaydi va uni urug’lantira olmaydi. Ba’zi hollarda, agar urug’lantirish sodir bo’lsa ham, hosil bo’lgan embrion bachadonga etib bormaydi va ektopik homiladorlik sodir bo’ladi.
Naycha Obstruktsiyasin (yopiq truba) sabablari nima?
- Eng ko’p uchraydigan sabab davolanmagan yoki etarlicha davolanmagan infektsiyalardir. Odatda infektsiyaning manbai jinsiy yo’l bilan yuqadigan infektsiyalar, spiral foydalanish, abort yoki tug’ruqdan keyingi infektsiyalar bo’lishi mumkin.
- Avvalgi pelvis yoki qorin bo’shlig’i operatsiyalari naychalarda yopishqoqlikni keltirib chiqarishi mumkin. Ayniqsa teshilgan appenditsit buning sababi bo’lishi mumkin.
- Oldindan ektopik homiladorlikning mavjudligi xavfni oshiradi.
- Endometrioz (shokolad kistasi) bo’lgan hollarda naychalarda obstruktsiya mumkin.
Naycha Obstruktsiyasin (yopiq truba) alomatlari qanday?
Ayollarning aksariyati bepushtlik tufayli tekshirilgunga qadar ularning naychalari obstruktsiyasidan (yopiq truba) bexabar. Ulardan ba’zilari hayz og’riqlari yoki ichi og’rig’i haqida shikoyat qiladilar. Endometrioz va oldingi har qanday infektsiya naychalarning tiqilib qolishining asosiy sabablari bo’lganligi sababli, ularning belgilarini naycha tiqilishi belgilari orasiga kiritish mumkin.
Naycha Obstruktsiyasini (yopiq truba) qanday tashxis qilinadi?
Eng keng tarqalgan bachadon rentgeni, GSG (gisterosalpingografiya) tashxis qo’yish uchun ishlatiladi. GSG – bu bachadon va naychalarni ko’rsatadigan rentgen. Oddiy rentgenogrammada bachadon va naylarni ko’rish mumkin emas, uni ko’rish uchun serviksdan maxsus suyuqlik beriladi va rentgen olinadi. Shunday qilib, bachadon devorlari va naychalarining tuzilishi va o’tkazuvchanligi haqida ma’lumot olinadi. Bachadonning ichki devori va naychalar bilan bog’liq patologiyalar GSG bilan aniqlanishi mumkin. GSG taxminan 15-20 daqiqa davom etadi va odatda hayz og’rig’i kabi og’riq seziladi. GSG naychaning tashqi qismini atrofdagi yopishish haqida aniq ma’lumot bermaydi.
Laparoskopiya (kamera bilan qorin bo’shlig’iga kirish) naychalarda tiqilib qolish yoki yo’qligini aniqlash uchun ham amalga oshirilishi mumkin. Laparoskopiya yordamida naychadan suyuqlik tushishi, naychalarning atrofdagi to’qimalarga yopishqoqlik, shuningdek, qorin bo’shlig’idagi yopishqoqlik va endometrioz deb ataladigan kasallikni aniqlash mumkin.
Diagnostik laparoskopiya odatda kasalxonaga yotqizishni talab qilmaydigan operatsiya bo’lib, yarim soat ichida bajarilishi mumkin va umumiy ostida amalga oshiriladi. Laparoskopiya vaqtida kindik va pastki qorindagi bir yoki ikkita kichik kesma orqali maxsus asboblar va optik qurilmasi joylashtiriladi. Qorin bo’shlig’ida osongina ko’rish va qon tomirlari va ichak shikastlanishlarini oldini olish uchun qorin 3-4 litr karbonat angidrid gazi bilan shishiriladi.
Laparoskopiya orqali qorinning ichki yuzasi, tuxumdonlar, bachadon va naychalarning tashqi yuzalari ko’rsatiladi va bunga bog’liq patologiyalarni osonlikcha tushunish mumkin. Agar qorin bo’shlig’ining ichki qismida va naychalarning tashqi qismida yopishqoqlik bo’lsa, ularni bir vaqtning o’zida ozod qilish mumkin. Laparoskopiya paytida bachadon bo’yni orqali yuborilgan suyuqlikning naychalardan o’tishini tekshirish mumkin, shunday qilib, agar naychalarning ichki yuzasida to’siq mavjud bo’lsa, tushunish mumkin.
Laparoskopiya tugagandan so’ng, qorin bo’shlig’idagi gaz bo’shatiladi, chunki qorin bo’shlig’iga etkazib berilgan karbonat angidrid gazi operatsiyadan keyin elkada og’riq va shish hissi sifatida bemorga noqulaylik tug’dirishi mumkin. Odatda bunday shikoyatlar 24-48 soat ichida yo’qoladi.
Naychalari yopiq qolgan ayol homilador bo’la oladimi?
Mikro jarrohlik usuli naycha obstruktsiya tufayli bepushtlikni davolashda har doim ham muvaffaqiyatli bo’lmasligi mumkin. Avvalo, ayniqsa, yuqori naychali shikastlangan bemorlarda, past tuxumdon zahirasi bo’lgan bemorlarda yoki bemorning yoshi katta bo’lganida, birinchi navbatda EKU davolashni hisobga olish kerak. EKU bilan davolashda naychadagi patologiya bekor qilinadi. Shunday qilib, EKU muvaffaqiyati va jonli tug’ilish darajasi oshadi.
