Bizi İzləyin!
Xəstə hekayələri, məlumatlandırıcı videolar, müsabiqələr və daha çoxunu sosial media hesablarımızda tapa bilərsiniz.
Qadınlarda təbii qocalma prosesi olan menopoz xəstəlik deyil, menstruasiya kəsildiyi zaman həyatın yeni mərhələsidir. Başqa sözlə, qadınların həyatında hormon balansındakı dəyişikliklər səbəbiylə məhsuldarlığın sona çatdığı dövrdür.
Bu məqalədə “Menopoz nədir?”, “Menopozun əlamətləri nələrdir?” və “Menopozdan əvvəl hansı əlamətlər var?” kimi tez-tez verilən suallara cavablar toplanır.
Menopoz menstrual dövrlərin bitdiyi və qadınların hormonal dəyişikliklərlə üzləşdiyi bir mərhələdir. Başqa sözlə, hormonal tarazlığın dəyişməsi səbəbindən məhsuldarlığın bitdiyi dövrdür. Bir qadına menopoz diaqnozu qoyulması üçün 12 ay müddətsiz keçməsi lazımdır.
Menopoz zamanı estrogen və progesteron kimi qadın hormonlarının istehsalı azalır. Yumurtalıqların funksiyası yavaşlayır və yumurtlama artıq müntəzəm olaraq baş vermir.
Menstruasiya qeyri-müntəzəm olur və nəticədə tamamilə dayanır. Bununla belə, qadınlar menopoz zamanı cinsi əlaqəyə maraqlarını itirmirlər. Əksinə, bir çox qadın hamiləlik riskinin olmaması səbəbindən bu mövzuda daha yaxşı hiss edir.
Menopozun orta yaşı 48-50 arasındadır, lakin bu, müxtəlif populyasiyalar arasında dəyişə bilər. Zəif qidalanan, çəkisi az olan, vegeterian, histerektomiya keçirmiş, uşaqlıqdaxili böyümə məhdudiyyəti yaşayan və ya yüksək dağlıq ərazilərdə yaşayan qadınlar daha erkən menopoz keçirə bilərlər.
Həmçinin, siqaret çəkən qadınlar menopoza daha tez girirlər. Gözlənilən ömür uzunluğunun artması ilə qadınların menopozda keçirdikləri vaxt da uzanır. İnkişaf etmiş ölkələrdə qadının həyatının üçdə biri menopoz mərhələsində keçir.
Aylıq menstrual dövrlər hamiləliyə hazırlaşan kompleks bədən funksiyalarının nəticəsidir. Beyin və yumurtalıqların ifraz etdiyi hormonlar yumurtanın inkişafına təkan verir.
Bu hormonlar həm də yumurtlamaya səbəb olur, bu yumurtanın inkişaf etdiyi follikuldan (kisədən) ayrılmasıdır. Bu hormonlar hesabına uşaqlığın daxili qişası hamiləliyə hazırlıq zamanı qalınlaşır. Hamiləlik baş verməzsə, bu astar menstrual qan kimi tökülür.
Qadınlar yaşlandıqca onların yumurtalıqları da yaşlanır və təxminən 40 yaşda yumurtalıqlar beyindən gələn hormonal siqnallara daha az reaksiya verir və daha az estrogen istehsal edir.
Menstrual dövrlər nizamsız olur və menopozdan əvvəl bu dövrdə estrogen səviyyəsi sürətlə aşağı düşür. Nəhayət, yumurtalıqlarda yumurta inkişafı və estrogen istehsalının dayandırılması ilə menstruasiya dayandırılır və menopoz başlayır.
Əgər menstruasiya altı aydan çox gecikirsə, diaqnozu təsdiqləmək üçün qanda estrogen və ovulyasiyanı stimullaşdıran hormonun (FSH) səviyyəsi ölçülməlidir.
Perimenopoz normal menstruasiyadan menopauza keçid dövrünə aiddir. Perimenopoz zamanı yumurtalıqlardakı yumurtaların sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalır və ovulyasiya daha az olur.
Qadınlar adətən son dövrlərini analarının menopozdan keçdiyi yaşda yaşayırlar. Yaşından asılı olmayaraq, histerektomiya (uterusun çıxarılması) əməliyyatı keçirmiş qadınlar menopauza girmiş sayılırlar.
Histerektomiya keçirmiş, lakin yumurtalıqlarını saxlayan qadınlar menstruasiya görməyəcəklər, lakin yumurtalıq funksiyası dayandırılmadıqca menopoza girmiş hesab edilmirlər. Kişilərdə menopoz yoxdur, lakin kişilərdə qocalma testosteron səviyyəsinin azalması səbəbindən andropoz kimi tanınan bir vəziyyətə gətirib çıxarır.
Menopozun ən tipik simptomu isti flaşlardır. Bunlar başda, boyunda və sinədə qəfil qızartı və istilik, ardınca isə həddindən artıq tərləmədir.
Bu simptomlar adətən 1-2 il davam edir, lakin qadınların 25%-də beş ildən çox davam edə bilir. Dəqiq səbəbi bilinməsə də, əsas faktorun estrogen hormonunun səviyyəsinin azalması olduğuna inanılır.
Vagina və sidik yollarını örtən epitel təbəqəsi incələnir və elastikliyini itirir. Vaginal quruluq da ümumi simptomlardan biridir.
Menopoz zamanı psixi sağlamlıq problemlərinin artdığına dair ümumi bir inanca baxmayaraq, araşdırmalar bunu dəstəkləmir. Menopoz zamanı depressiyanın daha tez-tez baş verməsi fikri də artıq qəbul edilmir.
Ancaq isti flaşlar səbəbiylə xəstələrdə yuxu keyfiyyəti və nəticədə gündəlik həyat keyfiyyətinin azalması müşahidə edilə bilər.
Menopozun simptomları və premenopoz əlamətləri (perimenopoz) oxşardır. Sual: “Menopoz necə başlayır?” tez-tez qadınlar tərəfindən soruşulur. Aşağıda sadalanan simptomlar bir anda deyil, tədricən görünür.
Bu simptomlara aşağıdakılar daxildir:
Semptomlar, o cümlədən menstruasiya dəyişiklikləri qadından qadına dəyişir. Perimenopoz zamanı tez-tez rast gəlinir və menstruasiyanın bir neçə ay dayanması gözlənilir. Menstrual dövrlər bir ay ərzində atlana bilər və geri dönə bilər və bu, bir neçə dəfə baş verə bilər.
Bundan əlavə, menstrual dövrlər qısalana bilər və dövrlər bir-birinə daha yaxın baş verəcəkdir. Düzensiz dövrlərə baxmayaraq, hamiləlik hələ də mümkündür. Əgər menstruasiyanı qaçırmısınızsa, lakin menopauza keçidində olub-olmadığınızdan əmin deyilsinizsə, hamiləlik testindən keçməyiniz məsləhətdir.
Erkən menopozun simptomları normal menopozun simptomlarına bənzəyir. Tipik simptomlara əlavə olaraq, bəzi qadınlar oynaq ağrısı, baş ağrısı və ürək döyüntüsü ilə qarşılaşa bilər. Əgər qadın 40 yaşından əvvəl bu simptomları yaşayırsa, buna erkən menopoz deyilir.
Əgər dövrləriniz dayanıbsa, sadə qan testləri menopozda olub-olmadığınızı müəyyən edə bilər. Menopoz yavaş inkişaf edən bir prosesdir.
6-12 ay ərzində menstruasiya baş verməmişsə, menopoz başlamamış ola bilər. Bu dövrdə hamilə qalmamaq üçün adətən doğum nəzarətindən istifadə etməyə davam etmək tövsiyə olunur.
Menstruasiya dövrünün dəyişməsi, ağır qanaxma, uzun müddətli qanaxma, hər üç həftədən bir daha tez-tez qanaxma, cinsi əlaqədən sonra qanaxma və menstruasiya arasında qanaxma həkim tərəfindən həll edilməlidir. Erkən menopoz müalicəsinin adi menopoz müalicəsindən heç bir fərqi yoxdur.
Menopozun özü ağrıya səbəb olmasa da, araşdırmalar göstərir ki, menopoza girən qadınlarda və postmenopozal qadınlarda xroniki ağrılar güclənir. Bunun mümkün səbəbi estrogenin ağrı eşikinə təsir etməsidir.
Menopoz əlamətlərinin nə qədər davam etdiyinə cavab verməzdən əvvəl, bu simptomların hər bir qadın üçün fərqli olduğunu qeyd etmək lazımdır. Orta hesabla, perimenopozal simptomlar təxminən 4 il davam edir.
“Menopozun orta yaşı neçədir?” başqa bir tez-tez verilən sualdır, lakin menopozun yaşı insandan insana dəyişir. Menopoz 40-50-ci illərdə baş verə bilər. Qərb ölkələrində menopozun orta yaşı 51, bizdə isə orta yaş həddi 47-dir.
Menopoz əlamətləri qanaxma və nizamsız dövrlər olaraq təyin olunsa da, postmenopozal dövrdə qanaxma normal deyil. Menopozdan sonra qanaxma baş verərsə, dərhal həkimə müraciət etməlisiniz.
Menopozdan sonra bəzi xəstəliklərin riski artır. Nümunələr daxildir:
Məsləhətləşmək istədiyiniz məsələlərlə bağlı sizə ən qısa zamanda zəng edək.
Tüm hakları saklıdır © 2010 - 2024 Bahçeci Sağlık Grubu.