Tüp Bebek Tedavisinde Yumurtlama Bozukluğu; Yumurtlama ya da diğer adıyla ovulasyon, kadınlarda menstrual siklusun kabaca ortasında görülen bir olaydır. Çocuk sahibi olabilmek için kadının düzenli olarak yumurtlaması ve yumurtanın sperm ile döllenmesi gerekir.

“Yumurtlama nedir?”, “Kadınlarda yumurtlama olmazsa ne olur?”, “Yumurtlama bozukluğu tedavi edilebilir mi?” gibi sorularınızın yanıtlarını yazının devamında bulabilirsiniz.

Yumurtlama Bozuklukları Nedenleri Nelerdir?

Doğurganlık dönemindeki kadınlarda; menstrual siklusun tam ortalarında, 28 günde adet gören kadınlar için kanamadan sonraki 14. gün civarında, yumurtlama olayı gerçekleşir. Ovulasyon olarak da bilinen bu olay, kadının overlerinde (yumurtalıklarında) gerçekleşir.

Overler, çok sayıda olgunlaşmamış yumurtanın bir arada bulunduğu organlardır. Her ay bu yumurtalardan birkaç tanesi olgunlaşmaya başlar. Bu yumurtalar arasında olgunlaşma sürecini başarılı bir şekilde tamamlayan bir ya da iki yumurta, adet kanamasından yaklaşık 13-16 gün önce overlerden Fallop tüplerine doğru bırakılır. Bu olay ovulasyon olarak adlandırılır ve ovulasyon, normal yollarla hamile kalabilmek için mutlaka gerçekleşmesi gereken bir durumdur.

Kadınlarda ovulasyonun düzensiz olması veya hiç olmaması infertlitenin (kısırlığın) en büyük sebepleri arasında yer alır. Kadınlarda yumurtlama bozukluğuna neden olabilecek pek çok farklı durum söz konusudur. Yumurtlama bozuklukları sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

Polikistik Over Sendromu (PCOS): PCOS, kadınlarda androjen düzeylerini ve insülin duyarlılığını etkileyen hormonal dengesizliklerin görüldüğü bir rahatsızlıktır. Bu durum kadınlarda testosteron düzeyinin ve kan şekerinin artmasına yol açar.

Kadınlarda normalde de belirli düzeyde testosteron vardır. Ancak testosteron düzeyinin artması, düzensiz adet veya hiç adet görmeme, yumurtlamama, overde kist oluşumu gibi sorunlara yol açabilir.

Overde biriken kistler, overin olgun yumurta üretme kapasitesini düşürebilir, yüksek seyreden testosteron düzeyleri ovulasyonu bozarak infertiliteye neden olabilir. PCOS rahatsızlığı olan kadınlarda kıllanma artışı, kilo alma, yağlı cilt, akne problemi gibi belirtiler görülebilir.

Hipotalamik Amenore: Beyinde yer alan hipofiz bezi, FSH ve LH adında üreme fonksiyonları için oldukça gerekli olan iki hormon salgılar. FSH, overde foliküllerin olgun bir yumurta haline gelmesini sağlarken LH ise olgunlaşmış yumurtanın salınmasını yani ovulasyonun gerçekleşmesini sağlar.

Olayların bu sırada gerçekleşebilmesi için önce FSH düzeyinin artması, FSH seviyesi düşerken ise LH düzeyinin artması gerekir. Hipotalamik amenore varlığında kadının üreme organlarına yeterince FSH ve LH gönderilemez. Bu durum da düzensiz adet görmeye ya da adet görmemeye yol açar. Aşırı stres, obezite, aşırı zayıflık, anoreksiya nervoza gibi durumlar hipotalamik amenoreye neden olabilir.

Prematür Ovaryan Yetmezlik: Prematür ovaryan yetmezlik, kadının 40 yaşından önce menopoza girmesi durumudur. Prematür ovaryan yetmezlikte overler östrojen üretmeyi durdurur. Bu durumun sebebi overde yeterli miktarda folikül (olgunlaşmamış yumurta) olmaması veya foliküllerin düzgün çalışmaması ile ilgilidir. Bazı otoimmün hastalıklar, kemoterapi veya radyoterapi almak, bazı genetik rahatsızlıklar; prematür ovaryan yetmezliğin nedeni olabilir.

Hormon Dengesizlikleri: Kadın vücudunda bazı hormonların aşırı artması ovulasyonun bozulmasına sebebiyet verebilir. Örneğin hipofiz bezinden salgılanan bir hormon olan prolaktinin aşırı artması, hiperprolaktinemi, östrojen seviyelerinde düşmeye neden olarak infertiliteye yol açabilir.

Yumurtlama Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?

Yumurtlama bozukluğu teşhisi genellikle hastanın tıbbi hikayesinin alınması, genital muayenenin yapılması sonucu koyulur. Hastalar doktora genellikle yumurtlama olmamasının belirtileri ortaya çıkınca başvurur. Bu belirtiler arasında adet görmeme, servikal akıntının olmaması, vücut sıcaklığında düzensizlikler olması, adet dönemleri arasında hafif/şiddetli kanama olması yer alır.

Ancak düzenli adet olup yumurtlama olmaması sık görülen bir durumdur. Yani “Yumurta çatlamazsa adet olur mu?” sorusunun cevabı “Evet”tir. Bazı kadınlar her ay düzenli olarak kanamalarına rağmen yumurtlamayabilir. Bu durumda oluşan kanama, gerçek bir adet kanaması değildir.

Kadın bu farkı anlayamayacağından dolayı ovulasyonunun düzenli gerçekleştiği sanabilir. Bu durumun önüne geçmek için düzenli aralıklarla kontrole gitmek faydalı olacaktır. Sıklıkla sorulan “Yumurtlama bozukluğu nasıl anlaşılır?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

Yumurtlama bozukluğuna neden olan altta yatan sebebin bulunması için ise anamnez ve muayeneye ek bazı tetkikler gerekebilir. Bu tetkikler; kan hormon düzeylerinin bakılması, ultrason gibi görüntüleme yöntemlerinden yardım alınması şeklinde sıralanabilir.

Kadınlar, gebelik şansını artırmak gibi sebeplerle kendi ovulasyon zamanlarını takip edebilirler. Takip için en sık kullanılan yöntem vücut sıcaklığının ölçülmesidir. Ovulasyonun gerçekleştiği günlerde vücut sıcaklığında hafif bir artış gözlenir.

Bu bilgiye dayanarak her sabah düzenli olarak vücut sıcaklığını ölçen kadınlar, artışın olduğu gün ovulasyonun gerçekleştiğini anlayabilir. Yine vajinal/servikal akıntı da ovulasyonu belirlemeye yardımcı olur. Yumurtlamanın hemen öncesinde şeffaf, sıvı ve esnek yapıda akıntı görülür. Peki, yumurtlama olduktan sonra akıntı nasıl olur?

Yumurtlamadan sonra akıntı daha koyu, yoğun ve bulanık hale gelir. Dolayısıyla akıntı takibi yapmak da ovulasyon zamanını gösterebilir.

Yumurtlama Bozukluğu Olanlar Hamile Kalabilir mi?

Yumurtlama bozukluğu, kadınlarda infertilitenin en sık görülen sebeplerinden biridir. Ovulasyonun gerçekleşmediği bir kadının normal yollarla hamile kalması mümkün değildir.

Ancak yumurtlama bozukluğuna neden olan hormonal dengesizliklerin, PCOS’un tedavi edildiği durumlarda kadın gebe kalabilir. Yumurtlama bozukluğu olan hastalar gebelik için tüp bebek (IVF) gibi yardımcı üreme tekniklerinden faydalanabilir. “Yumurtlama bozukluğu olanlar hamile kalabilir mi?” sorusu bu şekilde açıklanabilir.

Yumurtlama Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Sık merak edilenlerden biri de “Yumurtlama bozukluğu nasıl tedavi edilir?” sorusudur. Yumurtlama bozukluğu tedavisinde asıl amaç altta yatan sorunu düzeltmektir.

Çünkü yumurtlama bozukluğu kendi başına bir hastalık olmaktan ziyade farklı rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Bu nedenle PCOS, hormon bozukluğu gibi rahatsızlıklar ilaçlar kullanarak tedavi edilir.

Bu hastalıklar için genellikle ilaç tedavisi yeterli olur. İlaç tedavisinin başarılı olmadığı hastalarda enjeksiyon şeklinde verilen ilaçlara geçilebilir.

Yumurtlama bozukluğu olan hastalarda yaşam tarzı değişikleri de ovulasyonun düzene girmesine katkıda bulunur. Kiloyu ideal aralıkta tutmak, stresle başa çıkma metotları geliştirmek, düzenli egzersiz yapmak; yumurtlamanın sağlıklı bir şekilde ilerlemesine katkıda bulunur.

Yumurtlama bozukluğu ile ilgili aklınıza takılan tüm sorularınız için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.