Aşırı kıllanma (hirsutizm), androjen hormonlarındaki artışa bağlı olarak yüz, kol, gövde ve sırtta görülen kıllanma artışıdır.

Aşırı Tüylenme (Hirsutizm) Nedir?

Aşırı tüylenme ya da diğer adıyla hirsutizm, kadın vücudundaki aşırı ve istenmeyen kıllanma için kullanılan bir tanımdır. Tüm kadınların yüz ve vücudunda tüy vardır.

Ancak bu tüy ya da kıllar ince yapıda ve açık renktedir. Ayva tüyü olarak da bilinen bu tüylerin kadının yüzünde ve vücudunda olması oldukça normal bir durumdur.

Aşırı tüylenmedeki kıllar ise ayva tüyünden farklı olarak koyu renkli ve kalın yapıdadır. Bu kıllar; kadının yüzünde, kolunda, sırtında veya gövdesinde ortaya çıkabilir.

Aşırı kıllanmanın görüldüğü bölgeler ve kılların yapısı erkeklerinkine benzerdir. Aşırı tüylenme, testosteron gibi erkek hormonların etkisi altında gerçekleşir. Bu hormonlar kadında virilizasyona (erkeksileşmeye) neden olur.

Hirsutizm Belirtileri Nelerdir?

Hirsutizm, kadınlarda genellikle kıllanma görülmeyen veya hafif kıllanma görülen bölgelerinde aşırı kıllanma olmasıdır. ‘Aşırı’ ifadesi kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Bu nedenle hirsutizm değerlendirilirken kıl yapısı ve rengi de dikkate alınır. Aşırı tüylenme sorununda kıllar, daha sert ve kalın yapıdadır, daha koyu renklidir.

Aşırı tüylenme belirtileri özellikle yüz, göğüs, alt karın, iç bacak ve sırt bölgelerinde görülür. Bu bölgelerdeki kıllanma artışı hastalarda en sık görülen belirtidir.

Aşırı tüylenme, erkek hormonlarının (androjen hormonların) etkisiyle gerçekleşir. Androjen hormon seviyelerinin yüksek olması kişilerde kıllanma dışında farklı belirtilere de sebep olur. Bu belirtiler:

• Seste kalınlaşma,
• Saçta açılma,
• Akne,
• Meme boyutunda küçülme,
• Kas kütlesinde artış,
• Klitoriste büyüme olarak sıralanabilir.

Aşırı Tüylenme (Hirsutizm) Neden Olur?

Aşırı tüylenme sorunu yaşayanlar açısından bu durum oldukça rahatsız edici olabilir. Bu kişiler tarafından sıklıkla ‘Vücutta aşırı tüylenme neden olur?’ sorusu sorulur.

Aşırı tüylenme yapabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir:

Polikistik Over Sendromu (PCOS): Bu sendrom genellikle ergenlik yıllarında başlar ve cinsiyet hormonlarında dengesizliğe neden olur.

PCOS yıllar içerisinde aşırı kıllanma, adet düzensizliği, obezite, infertilite (kısırlık) ve yumurtalıklarda çok sayıda kist oluşumu gibi sorunlara yol açabilir.

Cushing Sendromu: Bu durum vücudun yüksek miktarda kortizol hormonuna maruz kalması sonucu gelişir. Böbrek üstü bezlerindeki aşırı hormon üretimi veya prednizon gibi kortizol türevi ilaçların uzun süreli kullanımı Cushing sendromuna neden olabilir.

Konjenital Adrenal Hiperplazi: Bu rahatsızlık, böbrek üstü bezlerinden kortizol ve androjen hormonlarının aşırı miktarda üretilmesine sebep olur. Dolayısıyla bu iki hormon düzeylerindeki artış hirsutizm sorununu ortaya çıkarabilir.

Tümör: Nadir olarak görülmekle birlikte böbrek üstü bezlerinde veya yumurtalıklarda gelişen androjen salgılayan tümörler de aşırı tüylenme yapabilir.

İlaçlar: Kadınlarda endometriozisi tedavi etmek için kullanılan danazol hirsutizme neden olabilir. Minoksidil, testosteron ve dihidrotestosteron içeren ilaçlar da aşırı tüylenmeye yol açabilir.

Hirsutizme neden olan PCOS, konjenital adrenal hiperplazi gibi durumlar aile içerisinde geçiş gösterebilir. Ailesinde genetik temeli olan bu hastalıklara sahip birinin bulunması, kişinin aşırı tüylenme sorunu yaşama ihtimalini artırır.

Obezite androjen hormonlarının daha fazla üretilmesine neden olur. Dolayısıyla obezite, hirsutizme neden olabilir veya var olan kıllanma sorununu şiddetlendirebilir.

‘Erkeklerde aşırı kıllanma neden olur?’ sorusu da sık karşılaşılan sorulardandır. Erkeklerdeki yoğun kıllanma genetik yatkınlığa bağlı olarak gelişebilir.

Hücrelerin testosteron gibi hormonlara karşı daha hassas olmasını sağlayan mekanizmalar erkeklerde kıllanma artışına neden olur. Erkeklerdeki aşırı kıllanma yüz, kol, gövde ve sırt bölgelerini etkileyebilir.

Hirsutizm Tanısı Nasıl Konur?

Kadınlarda aşırı tüylenme tanısı koymak için öncelikle kişinin tıbbi hikayesi ve şikayetleri sorgulanır. Kişiye adet düzeninin nasıl olduğu, varsa infertilite problemi, kıllanmasının ne zaman başladığı gibi sorular yöneltilir.

Hastanın kullandığı ilaçlar da hirsutizm açısından sorgulanır. Daha sonra kişinin fizik muayenesi yapılır. Hastadaki kıllanmanın yoğunluğu ve lokasyonu değerlendirilir.

Tanı için hastaya kan tahlili yapılır. Hastanın kanında testosteron ve testosteron benzeri diğer androjen hormonlarının seviyesi ölçülür. Bu hormon seviyelerindeki yükselmeler hirsutizm teşhisi açısından değerlidir.

Hastada PCOS olabileceği düşünülüyorsa, hastanın yumurtalıklarına ultrason ile bakılabilir. Böbrek üstü bezlerinde hiperplazi veya tümör şüphesi varsa MRI, BT gibi görüntüleme tekniklerinden faydalanılarak böbrek üstü bezleri incelenir.

Tüm bu değerlendirmeler sonucu hastadaki kıllanma artışının hirsutizm olup olmadığı, hirsutizm ise altta yatan sebebin ne olduğu anlaşılır.

Aşırı Tüylenme Nasıl Tedavi Edilir?

Aşırı tüylenme problemi yaşayan kişiler sıklıkla ‘Aşırı tüylenme nasıl geçer, aşırı tüylenme için ilaç var mı?’ gibi sorular sorar.

Aşırı tüylenme eğer hormonal bir bozukluğa, altta yatan bir hastalığa bağlı gerçekleşmiyorsa tedavi edilmesine ihtiyaç yoktur. Kişi ağda, epilasyon, lazer gibi yöntemlerle aşırı tüylenme sorununu çözebilir.

Bu yöntemlerden fayda görmeyen kişiler doktorunun onayıyla hirsutizm ilaçları kullanabilir.

Hastadaki endokrin bozukluğu gidermek için oluşturulmuş aşırı tüylenme tedavi yöntemleri vardır. Kıl köklerinin kendini yenileme süresi 6 ay olduğundan tedavinin etki gösterebilmesi için hastanın en az 6 ay ilaca devam etmesi gerekir.

Tedavi için kullanılan ilaçlar şu şekilde sıralanabilir:

Oral Kontraseptifler (Doğum Kontrol Hapları): Östrojen ve progesteron içeren doğum kontrol hapları, aşırı androjen üretimi nedeniyle oluşan hirsutizmin tedavisinde kullanılır.

Gebe kalmak istemeyen hirsutizm hastalarında oral kontraseptifler sıklıkla tercih edilen ilaçlardır. Bu ilaçların en sık görülen yan etkileri baş ağrısı ve mide bulantısıdır.

Antiandrojenler: Bu ilaçlar, androjen hormonlarının hücrelerdeki reseptörlerine bağlanmasını engeller. Böylece hormon etkisini gösterememiş olur. Antiandrojenler genellikle altı ay oral kontraseptif kullanmış ancak kıllanma sorunu devam eden kişilere verilir.

Topikal Kremler: Eflornitin, kadınlarda yüzdeki aşırı kıllanma için özel olarak üretilmiş bir maddedir. Bu ilacı içeren krem, yüzde etkilenen bölgeye günde iki kez sürülür. Bu krem oluşmuş olan kıllanmayı ortadan kaldırmaz sadece kılların uzamasını yavaşlatır.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.