Polikistik over sendromu, yarattığı yumurtlayamama problemi nedeniyle özellikle üreme çağındaki kadınlarda kısırlık sorununu beraberinde getiriyor. Bu hastalar çoğunlukla yardımcı üreme teknikleriyle gebe kalabiliyorlar. Son zamanlarda üzerinde daha sık konuşulan bir yenilik olan in-vitro matürasyon (IVM) tekniği ile tüp bebek tedavisine başlayan hastalara verilen hormon tedavisine bağlı oluşan bir takım yan etkilerin önüne geçmek ve gebelik başarısını artırmak mümkün olabiliyor.

Nedeni tam olarak belli olmayan bir yumurtlama bozukluğu hastalığı olan polikistik over sendromu (PCOS), özellikle üreme çağında yumurtlayamama problemi olan kadınlarda kısırlık sorunlarını beraberinde getiriyor. Bu hastalar çoğunlukla yardımcı üreme teknikleri ile gebe kalabiliyor. Bahçeci Sağlık Grubu Bahçeci Ankara Tüp Bebek Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Selen Sakar, tüp bebek hastalarının yaklaşık %15-20’sini oluşturan polikistik over hastalarının karşılaştıkları tek problemin doğal yolla gebe kalmada zorluk olmadığına dikkat çekti. Op. Dr. Sakar, tüp bebek tedavisine başlayan hastalarda kullanılan hormon tedavisi sonucu normalden çok sayıda yumurta gelişmesinin bir takım yan etkilerin de oluşmasına neden olduğuna işaret ederek sözlerine şöyle devam etti.

“OHSS (ovaryan hiperstimülasyon sendromu) olarak tanımlanan bu yan etki, büyümüş ve sayısı normalin üzerinde olan yumurtalardan kana salınan bazı sinyaller nedeniyle vücutta damar dışında kalan alanlarda sıvı birikimidir. Bulantı, kusma, ishal, karında şişkinlik ve sıvı birikmesi, akciğerlerde sıvı birikmesi, kan pıhtılaşmasında artma gibi bulgulara neden olur. Hayati tehlike ile karşı karşıya kalan hastada bu durum birkaç hafta sürebilir, hatta bazen hastaneye yatış ve yoğun bir tedavi gerektirebilir.”

IVM PCOS Hastaları için Yeni Bir Bakış Açısı

Hastaların sağlığını tehdit eden bu durumdan kaçınmak için son zamanlardaki önemli bir yeniliğin IVM (in vitro matürasyon), yani yumurtaların laboratuvar ortamında olgunlaştırılması tekniği olduğunu anlatan Op. Dr. Selen Sakar, yöntem ve uygulanışı hakkında şu bilgileri verdi: “Tüp bebek tedavisinde yumurtaları geliştirebilmek için günlük olarak iğne formunda ilaçlar kullanılır. Ayrıca 2-3 günde bir ultrason ve kan tahlili yapılarak yumurtaların gelişimi izlenir. Yeni geliştirilen IVM yönteminde yumurtaların hormonlar ile büyütülmesi daha düşük doz ilaçlarla, yumurta büyüklüğünün hafifçe gerçekleştiği daha erken dönemlerde yumurtaların toplanması ile yapılır. Burada kadında var olan ancak henüz tam olarak olgunlaşmamış yumurtalar toplanır ve bunlar laboratuvarlarda özel olarak geliştirilen ortamlarda olgunlaştırılır. Bu yumurtalar daha sonra sperm ile döllenerek normal tüp bebek işlemi gerçekleştirilir. Geliştirilen embriyolar klasik transfer işlemi ile anne rahmine yerleştirilir. Böylece vücutta tehlikeli büyüklüğe ve sayıya ulaşamayan yumurtalar OHSS sendromunun gelişmesine katkıda bulunmamış olurlar.”

İşlem Mutlaka Gelişmiş Laboratuvar Ortamında Yapılmalı

IVM yönteminin en önemli dezavantajının ise gebelik oranlarının klasik tüp bebek tedavisine oranla daha düşük seyretmesi olarak belirten Op. Dr. Selen Sakar, bu nedenle işlemin mutlaka modern teknoloji kullanılmış laboratuvar koşullarında ve tecrübeli embriyologlar tarafından yapılması gerektiğine işaret etti.

PCOS Kadınların Hayatında Çok Önemli Rol Oynuyor

Son derece önemli bu hormonal hastalıkta, her adet döngüsünde gelişerek çatlaması gereken yumurtanın gelişimi yarıda kalıyor ve yumurtanın içerisinde geliştiği sıvı keseciği yani folikül yumurtalık dokusu içinde 3-10 milimetre çapında kistlere dönüşüyor. Yumurtalık dokusu, bu kistler sayıca arttığında polikistik yani çok sayıda kistik oluşum içeren bir yapıya dönüşüyor. Polikistik over hastalığının klasik bulgusu olan yumurtalık içerisinde inci tanesi gibi dizilmiş foliküllerin görünümü bu şekilde oluşuyor. Düzensiz adet kanamaları, tüylenme, sivilcelenme, zor gebe kalma veya kalamama, artmış düşük yapma riski, şeker hastalığı belirtileri ve ileride hastalığa yakalanma riskinde artış ve artmış rahim kanseri riski gibi sağlık sorunları bu kadınların hayatında önemli rol oynuyor.