Kadın İnfertilitesinde Rahim-Endometrium Problemleri ve Tedavi Yöntemleri

Bu grup hastalarda miyom, polip ve doğuştan rahim problemleri mevcut olabilir. Bu hastalarda adet miktarında azlık veya tam tersi fazla miktarda adet olma durumu söz konusu olabilir ya da hiç şikayet olmayabilir. Miyomlar rahim kasının selim (iyi huylu) tümörleridir ve özellikle 35 yaşın üzerindeki kadınlarda sık görülmektedir.

Miyomlar çoğu kadında gebe kalmaya veya gebeliği taşımaya kötü etkide bulunmazlar. Ancak eğer miyom rahim duvarına baskı yapıyor ve rahim boşluğunun sınırlarını bozuyor ise embriyonun rahime tutunması aşamasında olumsuz etki yapabilmektedir.

Tedavilerinde miyomun yerleşim yerine göre laparoskopi, laparotomi (açık ameliyat) ya da histeroskopi ile miyom çıkarılabilmektedir. Polipler de endometrium tabakasının rahim boşluğuna doğru çıkıntı gösteren bölgesel büyümeleridir. Endometrial polipler embriyonun yerleşmesine ve büyümesine ters etkide bulunup düşüğe sebebiyet verebilirler.

Genellikle 1.5 cm’nin üzerindeki poliplerin tüp bebek gibi zahmetli bir tedavi öncesi histeroskopi ile alınması ve tedaviye ondan sonra geçilmesi önerilir. Rahim içi yapışıklıklar da gebeliğe engel teşkil edebilmektedir. Genellikle enfeksiyonlar sonrası (en sıklıkla tüberküloz) ya da küretaj gibi rahim içine yönelik cerrahi müdahaleler sonrası gelişebilmektedir. Bu sebeple ilk görüşme sırasında varsa daha önceki gebelikler ile düşükler ve geçirilmiş küretaj, parça kalması ve hatta spiral kullanımı da sorgulanmalıdır.

[bloglead stil=”1″]

Ultrasonografik takiplerde endometriumun yeterli kalınlığa ulaşmaması, öyküde bu gibi durumların olduğu hastalarda rahim içi yapışıklık yönünde şüphe uyandırmalıdır. Tedavisinde histeroskopi ile yapışıklıklar açılmaktadır. Doğuştan rahim problemleri de infertil grupta karşımıza çıkabilmektedir. En sık görülenlerden birisi rahimde septum yani perde olmasıdır.

Bu durumda gebe kalamama ve tekrarlayan düşük yapma gibi sorunlar olabilir. Histeroskopik olarak septum çıkarılabilmektedir. Bazı kadınlarda uterus didelfis denilen çift rahim olabilir. Bu durum tesadüfen değerlendirme sırasında muayene, ultrason ve rahim filmi ile ortaya konabilir. Gebe kalamama sebebi değildir. Uterus unikornis denilen tek boynuzlu rahim olması durumunda da gebe kalamama, düşük yapma ve erken doğum söz konusu olabilmektedir.

Uterus bicornis denilen çift boynuzlu rahim anomalisi gebe kalamama durumundan ziyade erken doğum sebebi olabilir. Çift rahim, tek ve çift boynuzlu uterus durumlarında cerrahi düzeltme gerekli değildir, direkt tüp bebek tedavisine geçilebilir. Rahim ve endometrium denilen rahim iç duvarının patolojileri ultrasonografi ve rahim filmi ile teşhis edilebilmektedir.

Ayrıca SIS (saline infusion sonografi) ya da hidrosonografi denilen bir yöntemle ultrason esnasında rahim içine ince bir kateter yardımı ile sıvı verilerek rahim iç duvarının düzenliliği ve yeterliliği kontrol edilebilir ve varsa patolojiler bu esnada görülebilir.

Histeroskopi denilen ince ışıklı bir aletle rahim içine girilerek rahim içinin görüntülenmesi olarak tanımlanabilecek bir işlemle rahim ve endometrium patolojilerinde tanı kesinleştirilebilmektedir. Ayrıca histeroskopi ile varsa patolojilere aynı seansta cerrahi olarak müdahale edilebilmektedir. Histeroskopi işlemi ile polip ve miyomlar alınabilmekte, yapışıklıklar ve septum açılabilmektedir.

Histeroskopi işleminde hasta yatar pozisyonda spekulum takılır ve rahim ağzı temizlendikten sonra kalem inceliğinde bir optik cihaz olan histeroskop rahim ağzından içeriye yerleştirilir ve rahim ile tüplerin rahime birleştiği noktalar görüntülenir. Görüntünün net olması için rahim içi sıvı ya da karbondioksit gazı ile şişirilir.

Histeroskopi işlemi tanısal amaçla yapılıyorsa yani sadece herhangi bir patoloji var mı diye rahim içerisi gözlenecekse lokal anestezi yapılabilir. Eğer tanısal histeroskopi sırasında patoloji gözlenir ise bu patolojiye, bir takım aletler (makas, biyopsi aletleri) histeroskopun bir kanalından geçirilerek aynı seansta müdahale edilebilir.

Operatif histeroskopi dediğimiz bu işlem sırasında anestezi verilmesi uygun olacaktır. Genellikle işlem sırasında problem yaşanmamasına rağmen bazen enfeksiyon, rahmin delinmesi ve kanama gibi durumlar meydana gelebilir. Histeroskopi sonrası kramp tarzı ağrılar ve vajinal lekelenme olabilmektedir.